نجات دریاچه ارومیه؛ از پایش ماهواره‌ای تا توقف برنامه‌ها
پایگاه خبری داوان نیوز: دکتر محمدمسعود تجریشی، سرپرست دانشگاه صنعتی شریف، بر حل چالش‌های پیشِ روی کشور با تمرکز بر چند محور اساسی تأکید کرد.
به گزارش داوان نیوز، سرپرست دانشگاه صنعتی شریف ، «هوش مصنوعی»، «فناوری و نوآوری»، «بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها» و «حفظ محیط زیست» را به عنوان ارکان اصلی پیشرفت ملی برشمردند. این سخنان، زمينه‌ساز نگاهی دوباره به این چارچوب مهم و ضرورت توجه به آن شد. در ادامه، گزیده‌ای از سخنان عضو هیأت علمی و سرپرست دانشگاه صنعتی شریف که در بیست و دومین گردهمایی سالیانه اعضای هیأت علمی و پژوهشگران مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی را می‌خوانید.
هوش مصنوعی؛ یک تحول انقلابی
محمدمسعود تجریشی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اهمیت هوش مصنوعی گفت: «ما اکنون ۷۲ نفر از رتبه‌های برتر کشور را وارد دانشکده کامپیوتر می‌کنیم.» وی افزود: «با آمدن هوش مصنوعی، زمزمه این است که بسیاری از دانشکده‌های کامپیوتر باید منحل شوند؛ یعنی با یک دنیای کاملاً جدید روبرو هستیم.»
تجریشی اظهار داشت: «تصور زندگی قبل از اینترنت را با وضعیت کنونی مقایسه کنید. خواهش من از مسئولان این است که نسبت به بحث هوش مصنوعی توجه جدی کنند، زیرا جهت‌گیری آینده به سمت آن است.»
فناوری و نوآوری؛ ضرورتی انکارناپذیر
سرپرست دانشگاه صنعتی شریف، فناوری و نوآوری را نکته دوم و بسیار مهم برشمرد و گفت: «پس از جنگ ۱۲ روزه، اسرائیل به وضوح اعلام کرد که این جنگ، جنگی فناورانه بود و سرمایه‌گذاری خود را در بخش‌های R&D و استارت‌آپ‌ها افزایش داد.» وی افزود: «خوشبختانه دانشگاه تهران در مجاورت شما قرار دارد و می‌تواند کمک کند.»
وی با اشاره به تجربه شخصی خود گفت: «زمانی که معاون پژوهشی بودم، مجوز پارک فناوری نداشتیم، اما امروز حدود ۷۷۰ شرکت فناور در اطراف دانشگاه شریف فعال هستند.» وی اظهار داشت: «این شرکت‌ها برای ۴۷ هزار نفر اشتغال ایجاد کرده‌اند که ۱۲ هزار نفر از آنان در بخش R&D فعالند و ارزش افزوده اقتصادی آنان بالای ۸ هزار میلیارد تومان است.»
بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها
دکتر تجریشی بر بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها تأکید و بیان کرد: «ما ۵۰۰ نفر از دانشجویان مناطق محروم را بدون نیاز به دولت، حمایت مالی می‌کنیم.» وی افزود: «محرومیت این مناطق ناشی از نبود انسان‌های توانمند در آنجاست. توصیه می‌کنم حتماً با معاون رئیس‌جمهور گفت‌وگویی داشته باشید تا مجتمع خدمات فناوری کشاورزی در نزدیکی شما ایجاد شود.»
توجه به محیط زیست و امنیت غذایی
وی توجه به محیط زیست را بسیار مهم خواند و گفت: «در بحث امنیت غذایی، علاوه بر قیمت و دسترسی، سلامت نیز مطرح است.» وی افزود: «ما کود اوره تولید، مصرف و دپو می‌کنیم، در حالی که بسیاری از آلودگی‌های آب‌های زیرزمینی ناشی از قلیایی بودن خاک است. این کود جذب گیاه نمی‌شود و به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کند.»
تجریشی اظهار داشت: «کافی است این کودها را اسیدی یا پوشش گوگردی کنیم. دو سال پیش که این موضوع را پیگیری می‌کردم، تمام ظرفیت آن در کشور وجود داشت. وقت تنگ است و مشکلات در حال افزایش.»
احیای دریاچه ارومیه؛ نمونه‌ای از کاربرد فناوری
وی در بخش دیگری از سخنان خود به پروژه احیای دریاچه ارومیه اشاره و بیان کرد: «ما از فناوری‌هایی استفاده کردیم که در کنار یک پروژه سیستمی، به احیای دریاچه کمک کرد.» وی افزود: «با استفاده از سنجش از دور و تصاویر ماهواره‌ای، تغییرات سطح زیر کشت، میزان مصرف آب و پتانسیل صرفه‌جویی را بررسی کردیم.»
تجریشی بر حسابداری آب تأکید و اظهار داشت: «حسابداری آب به ما کمک کرد تحلیل واقعی داشته و وارد عملیات و اجرا شویم.» وی گفت: «با پایش ماهواره‌ای متوجه شدیم در سال ۹۷، بیش از ۲۱ هزار هکتار توسعه کشت غیرمجاز صورت گرفته که آن را به شورای عالی امنیت ملی گزارش دادیم.»
دستاوردهای پروژه احیای دریاچه ارومیه
وی به دستاوردهای پروژه اشاره و بیان کرد: «با استفاده از فناوری، توانستیم در منطقه “عسلو” مصرف آب را از ۴۷ میلیون مترمکعب به ۱۸ میلیون مترمکعب کاهش دهیم.» وی افزود: «با خروج کشت چغندرقند از حوزه آبریز و جایگزینی آن در مناطقی که مشکل آب نداشتند، معادل ۱۳۵ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شد.»
تجریشی در پایان با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از این برنامه‌ها پس از تغییر ساختار ستاد احیا متوقف شد، گفت: «در سال‌های پایانی فعالیت ستاد، صحت‌سنجی نشان داد حدود ۳۷۰ تا ۳۸۰ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شده بود.» وی افزود: «بررسی‌ها نشان می‌داد همچنان ۳۵۴ میلیون مترمکعب پتانسیل صرفه‌جویی دیگر وجود دارد که متأسفانه پیگیری نشد.
وی خاطرنشان کرد: «کلید موفقیت، افزایش بهره‌وری آب است؛ یعنی تولید بیشتر با مصرف آب کمتر. این امر با فناوریهای نوین و تصمیم‌گیری داده‌بنیان محقق می‌شود.»