آموزش
راهنمای کشت و پرورش درخت فندق
فندق، این طلای خوراکی مغزدار، نهتنها یک خوراکی لذیذ و پرطرفدار که محصولی اقتصادی و سودآور در عرصه کشاورزی مدرن محسوب میشود. با تولید جهانی بیش از یک میلیون تن، این محصول جایگاه ویژهای در صنایع غذایی و بازرگانی دنیا دارد.
پایگاه خبری داوان نیوز: ایران با تولید سالانه دهها هزار تن فندق، از بازیگران اصلی این عرصه است. اما کلید موفقیت در احداث باغی پربار و پرثمر، فراتر از کاشت یک نهال ساده است؛ این موفقیت در گرو دانش فنی، انتخاب هوشمندانه و مدیریت دقیق است.
فندق با تولید جهانی حدود ۱.۱ میلیون تن، یکی از خشکبار مهم اقتصادی است. ایران با تولید سالانه ۲۳ هزار تن، ششمین تولیدکننده جهانی محسوب میشود. حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد فندق تولیدی جهان به صورت مغز برای تهیه شیرینیها و فرآوردههای غذایی استفاده میشود. این گیاه بومی مناطق معتدل اروپا و آسیای مرکزی بوده و در مناطقی با زمستانهای معتدل و تابستانهای خنک رشد مطلوبی دارد.
شرایط اقلیمی مناسب
– دامنه ارتفاعی : از سطح دریا تا ۱۵۰۰ متر
– دما : نیازمند زمستانهای معتدل و تابستانهای خنک
– بارندگی : حداقل ۱۰۰۰ میلیمتر در سال با پراکنش مناسب
– ملاحظات ویژه :
– شیبهای جنوبی گلدهی را تسریع میکنند اما خطر سرمازدگی بهاره را افزایش میدهند
– در زمان برداشت (شهریور تا مهر) بارندگی مطلوب نیست
– از کاشت در زمینهای با بادهای شدید یا آب سطحالارضی بالا خودداری شود
ارقام تجاری فندق در ایران
ارقام اصلی:
– روند دوپیمون
– فرتیل دو کوتارد (بارسلونا)
– النگ داسپاین
– سگورب، نگرت، داویانا
– کوسفورد و مروی دوبول ویلر
ارقام محلی برتر:
– شاه فندق، گرد اشکورات
– تابستانه، پائیزه، انبوه
– پشمینه، گرچه، شصتی
– گردویی و کالپرک
توجه: ۲۵ رقم از ۴۲ رقم وارداتی روسیه در حال ارزیابی سازگاری در مناطق مختلف میباشند.
الگوی کشت و گردهافشانی
روشهای کشت:
۱. مربعی
۲. مستطیلی (روش معمول)
۳. مثلثی
۴. داربستی
نکات مهم:
– در اراضی شیبدار کشت باید روی خطوط تراز انجام شود
– فندق گیاهی تکپایه و گردهافشانی توسط باد انجام میشود
– ارقام گردهزا باید حداکثر ۲۵-۳۰ متر از درختان اصلی فاصله داشته باشند
– گردهدهندگان باید در مسیر بادهای غالب زمستانه کشت شوند
هرس فرمدهی و تربیت
مراحل هرس فرمدهی:
۱. سال اول: قطع نهال در ارتفاع ۸۰-۱۰۰ سانتیمتری
۲. حفظ شاخههای از ارتفاع ۴۰-۵۰ سانتیمتری به بالا
۳. انتخاب ۴-۶ شاخه اصلی برای فرم جامی
۴. هرس فرمدهی تا سال چهارم ادامه مییابد
روشهای هرس درختان بالغ:
– روش اول: حذف ۵۰٪ سطح باردهی در ۲۰٪ درختان باغ (طی ۵ سال)
– روش دوم: هرس سالانه و حذف ۱۰٪ سطح باردهی در کل باغ
توصیه: محل برش باید با چسب باغبانی پوشانده شود.
نیازهای خاک و تغذیه
خصوصیات خاک مناسب:
– نیمهعمیق تا عمیق (بیش از ۵۰ سانتیمتر)
– خاکهای رسوبی، رسی شنی یا شنی رسی
– اسیدیته مطلوب: pH حدود ۶
– عدم کشت در خاکهای با آهک فعال بیش از ۱۰٪
برنامه کوددهی:
– کود دامی: ۱۵-۳۰ تن در هکتار سالانه (پاییز و زمستان)
– کوددهی در زمان کشت: ۸-۱۰ کیلوگرم کود پوسیده دامی به ازای هر نهال
– کود شیمیایی: متناسب با سن درخت و بر اساس آزمون خاک
آفات و بیماریهای مهم
بیماریها:
۱. سفیدک سطحی فندق: ایجاد لکههای زرد و سفید
– کنترل: سموم قارچکش هنگام مشاهده علائم
آفات اصلی:
۱. شپشک نرمتن:
– خسارت: ضعف درخت و ترشح عسلک
– کنترل: روغن ولک ۴٪ (سمپاشی زمستانه)
۲. شته فندق:
– خسارت: ترشح شدید عسلک و انتقال بیماریهای ویروسی
– کنترل: سموم مناسب
۳. کنه جوانهخوار فندق:
– خسارت: بدشکلی و خشکیدگی جوانهها
– کنترل: سموم توصیه شده در زمان بیدار شدن گیاه
سایر آفات و بیماریها:
– آفات: سنها، سوسک چوبخوار، زنبور برگخوار، کرم سفید ریشه
– بیماریها: باکتریوز، شانکر، گلوسپوریوم، مونیلیا، بوتریتیس
برداشت و فرآوری
زمان برداشت:
– نیمه دوم مرداد تا نیمه اول مهرماه
– نشانه رسیدگی: تغییر رنگ گریبانه به قهوهای
مراحل پس از برداشت:
۱. خشککردن تا رطوبت ۵-۸ درصد
۲. نگهداری در شرایط خشک و مناسب
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، کشت فندق با رعایت اصول علمی و توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه، میتواند به عنوان یک فعالیت اقتصادی سودآور توسعه یابد. انتخاب ارقام مناسب، اجرای صحیح عملیات زراعی و مدیریت تلفیقی آفات و بیماریها از عوامل کلیدی موفقیت در این زمینه میباشند.
روشهای مختلف کاشت درختان میوه*
– الف: مربعی
– ب: مستطیلی
– پ: مثلثی یا لوزی
– ت: داربستی
(دایرههای سیاه محل کاشت درختان را نشان میدهند)