گوناگون
نان، برکت و وجدان: مثلث گمشده در مصرف
یک عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بحران ضایعات غذایی در کشور را نشانهای از “ضعف اخلاقی” و “کمرنگ شدن وجدان جمعی” دانست و تأکید کرد: حل این مسئله تنها با فناوری ممکن نیست و نیازمند “بازسازی اخلاق مصرف” در جامعه است.
پایگاه خبری داوان نیوز: در نشست تخصصی «همافزایی فناوری، آموزش و اخلاق در مدیریت یکپارچه ضایعات و ترویج مصرف مسئولانه»، یک پژوهشگر برجسته علوم اسلامی، بحران ضایعات غذایی را بیش از آنکه مسئلهای فنی یا اقتصادی بداند، نشانهای از «ضعف اخلاقی» و «کمرنگ شدن وجدان جمعی» در جامعه عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار ما، حجتالاسلام دکتر علیرضا آل بویه، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این نشست با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره به ضایعات تبدیل میشود، اظهار داشت: این ارقام فقط آمار نیستند؛ آیینه تمامنمای اخلاق ما هستند. ضایعات تنها نابودی گندم و میوه نیست، بلکه به معنای خروج برکت از زندگی و تضعیف همدلی اجتماعی است.
وی با تأکید بر اینکه «هیچ ضایعهای در عالم بیعلت رخ نمیدهد»، ریشه اصلی مشکل را در رفتارهای انسانها دانست و افزود: اگر مشکلی در جامعه میبینیم، در پشت آن میتوان ردپای یک بداخلاقی را یافت. زمانی که وجدان اخلاقی ما به خواب رود، طبیعت از کارهای ما ناله سر میدهد.
ضرورت پیوند «عقل»، «اخلاق» و «تدبیر»
این استاد دانشگاه با ارائه تحلیلی مبتنی بر «حکمت عملی» و «اخلاق عقلانی»، کاهش ضایعات را مستلزم برنامهریزی علمی، استفاده بهینه از منابع و آموزش مصرف بهینه دانست و تصریح کرد: علم میگوید چگونه تولید کنیم، اما این وجدان اخلاقی است که تعیین میکند برای چه، چگونه و تا کجا مصرف کنیم. اقتصادهای پیشرفته و فناوریهای نوین نیز بدون اخلاق نیکو در مصرف، درمانگر مشکلات ما نخواهند بود.
نگاه توحیدی و اسلامی به مصرف
دکتر آل بویه در بخش دیگری از سخنان خود با طرح «نگاه توحیدی به مصرف»، زمین و محصولات آن را «امانت الهی» خواند و گفت: در منطق دین، اسراف تنها پرخوری نیست؛ بیاعتنایی به حدود عقل و اخلاق در بهرهبرداری از نعمتهاست. هر نعمتی سه حق دارد: حق خالق، حق خلق و حق طبیعت. اتلاف غذا، نقض همزمان این سه حق است.
وی با اشاره به روایات اسلامی درباره تکریم نان، افزود: تضییع نعمت، سزاوار زوال آن است. اگر نان حرمت خود را از دست بدهد، برکت از زمین میرود. کاهش ضایعات غذایی در این نگاه، نوعی عبادت عملی و شکرگزاری از بخشنده نعمتهاست.
مسئولیت همهجانبه در زنجیره تولید تا مصرف
سخنران این نشست، مسئولیت کاهش ضایعات را منحصر به یک قشر ندانست و بر لزوم عقلانیت و اخلاق در تمام حلقههای زنجیره «تولید»، «توزیع» و «مصرف» تأکید کرد: در تولید، اخلاق یعنی امانتداری نسبت به زمین و آب. در توزیع، به معنای رعایت عدالت و مسئولیت اجتماعی برای جلوگیری از ضایعات در حملونقل و انبارداری. در مصرف نیز اخلاق، همان قناعت و شکر است.
دکتر آل بویه در پایان با دعوت از همه آحاد جامعه، نهادهای آموزشی و سیاستگذاران، خاطرنشان کرد: امنیت غذایی با بیداری وجدان اخلاقی جامعه محقق میشود. باید به فرزندانمان احترام به غذا را بیاموزیم و به مدیران یادآوری کنیم که تصمیماتشان صرفاً اقتصادی نیست و پیامدهای اخلاقی گستردهای دارد. کاهش ضایعات تنها صرفهجویی در غذا نیست؛ پاسداشت عقل، اخلاق و امانت الهی است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، این نشست تخصصی با هدف ارائه راهکارهای جامع برای مدیریت ضایعات و ترویج الگوی مصرف مسئولانه به صورت حضوری و مجازی و در راستای همایش ملی مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی و غذا و ترویج فرهنگ مصرف درست برگزار شد.
بر اساس این گزارش همایش ملی مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی و غذا و ترویج فرهنگ مصرف درست ۷ و ۸ بهمن ماه ۱۴۰۴ به همت سازمان تات برگزار خواهد شد.