پایگاه خبری داوان نیوز: رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی گفت: بیش از ۷ میلیون نهال تولیدی کشور، حاصل ارقام اصلاحی و معرفی‌شده این مؤسسه است.

به گزارش داوان نیوز، رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با اشاره به پیشینه یک‌قرنی برخی بخش‌های این مؤسسه، از نقش کلیدی تجمیع پژوهشکده‌های تخصصی در ایجاد هم‌افزایی و دستاوردهای گسترده در سطح کشور خبر داد و تأکید کرد: امروزه قریب به ۳۰ درصد از نهال‌های تولیدی کشور (معادل ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نهال) از ارقام اصلاحی یا ارقام سازگارشده معرفی‌شده توسط این مؤسسه است.

به گزارش خبرنگار ما، در حاشیه گردهمایی سالانه مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر محی‌الدین پیرخضری، رئیس این مؤسسه، در گفت‌وگو با خبرنگاران به تشریح دستاوردها و مأموریت‌های این نهاد پرداخت.

دکتر پیرخضری با بیان اینکه این مؤسسه با وجود جوان بودن، از بخش‌هایی با قدمت حدود یک قرن تشکیل شده است، اظهار داشت: به‌عنوان مثال، بخش تحقیقات باغبانی، پیش از تأسیس دانشگاه تهران در کرج مستقر بود و منشأ اثرات زیادی بوده است. وی تشکیل این مؤسسه از طریق تجمیع پژوهشکده‌های تخصصی تک‌محصولی (مانند خرما و مرکبات) را اقدامی مبارک و باعث ایجاد هم‌افزایی و دستاوردهای گسترده در کشور دانست.

رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با اشاره به بررسی انجام‌شده روی آخرین آمار تولید نهال کشور گفت: از نزدیک به ۲۴ میلیون نهال تولیدشده، حدود ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نهال (قریب به ۳۰ درصد) از ارقام اصلاحی یا ارقامی است که توسط این مؤسسه از خارج معرفی و ارزیابی سازگاری شده‌اند.

انتقال فناوری و پاسخ به نیازهای اجرایی:
وی مأموریت اصلی مؤسسه را پاسخگویی به مشکلات بخش اجرا با استفاده از فناوری‌های روز دنیا و سازگاری آن با شرایط داخلی عنوان کرد. دکتر پیرخضری با تأکید بر لزوم اقتصادی بودن تولید برای باغداران، افزود: یکی از وظایف ما انتقال فناوری‌های جدید است. به‌عنوان مثال، معرفی ارقام جدید میوه مانند ارقام دیرگل بادام یا دیرم گردو که از سرمای دیررس بهاره فرار می‌کنند، به باغداران کمک کرده تا خسارت کمتری ببینند و هرساله بار اقتصادی کافی داشته باشند.

رئیس این مؤسسه با اشاره به افزایش چشمگیر تولیدات باغبانی در دهه‌های اخیر، اظهار داشت: بر اساس داده‌های آماری، در گسترش سطح زیرکشت برخی محصولات، حدود ۳۰ درصد و در انتقال فناوری به این بخش، بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد سهم داشته‌ایم.

وی افزود: بیش از ۵۰ درصد صادرات کشاورزی کشور در دهه‌های اخیر متعلق به محصولات باغبانی بوده که نشان‌دهنده نقش این بخش است.

دکتر پیرخضری برای نمونه به افزایش عملکرد در محصول گلابی اشاره کرد و گفت: در باغات سنتی، عملکرد گلابی حدود ۱۵ تن در هکتار است، اما با استفاده از فناوری باغات نیمه‌متراکم و ارقام سازگارشده، این عملکرد به راحتی به ۳۴ تا ۳۵ تن در هکتار افزایش یافته که بهره‌وری آب و منابع را به‌طور چشمگیری بالا برده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، پیرخضری در پایان، مهم‌ترین چالش پیش‌رو را انتقال یافته‌های تحقیقاتی به باغداران عنوان کرد و توضیح داد: «متأسفانه میانگین سنی باغداران ما بالا و سطح سواد اغلب پایین است که پذیرش فناوری‌های جدید را سخت می‌کند.» رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی بر لزوم برنامه‌ریزی منسجم‌تر توسط متولیان اجرایی و ورود جدی‌تر بخش خصوصی برای تسریع در انتقال فناوری تأکید کرد و گفت: «به‌عنوان مثال، با روند فعلی اصلاح باغات گردو، به حدود صد سال زمان نیاز داریم، اما اگر بتوانیم سرعت انتقال ارقام پربازده را ده‌ برابر افزایش دهیم، این زمان به‌طور قابل‌توجهی کوتاه خواهد شد.»

پایگاه خبری داوان نیوز: در سومین گردهمایی سراسری اعضای هیأت علمی و محققان مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر صالحی جوزانی، معاون پژوهشی و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، با اشاره به جایگاه ممتاز ایران در تولید محصولات باغی، بر لزوم حرکت به سمت پژوهش‌های راهبردی، تحلیل‌محور و اثربخش تأکید کرد.

به گزارش داوان نیوز، صالحی جوزانی در این نشست که با حضور محققان، مدیران و پیشکسوتان حوزه باغبانی، برگزار شد، با بیان اینکه حوزه باغبانی با تولید حدود ۲۶ تا ۲۷ میلیون تن محصول و سهم ۵۰ درصدی در صادرات کشاورزی، از پتانسیل بسیار بالایی برخوردار است، افزود: در حدود ۳۰ محصول باغی، جزو ۱۰ کشور اول دنیا هستیم و در چهار تا پنج محصول نیز رتبه نخست جهانی را داریم.

چالش‌های پیش رو و ضرورت نگاه جدید
وی در عین حال چالش‌های جدی این حوزه از جمله محدودیت منابع آبی، تغییر اقلیم، فرسایش خاک و شوری را برشمرد و تصریح کرد: این چالش‌ها ایجاب می‌کند با نگاهی جدید به کشاورزی نگاه کنیم و همه برنامه‌ها باید به سمت کشاورزی پایدار و در نظر گرفتن این مخاطرات حرکت کند.

معاون پژوهشی سازمان تات با اشاره به تکالیف تعیین شده در برنامه هفتم توسعه، مانند افزایش تولیدات گلخانه‌ای به ۱۰ میلیون تن و افزایش سالانه ۲۰ هزار هکتاری سطح زیر کشت زیتون، خاطرنشان کرد: انتظار از پژوهشگران این است که درباره این اهداف و دیگر بندهای برنامه، تحلیل‌های کارشناسی ارائه دهند. باید به مجلس و وزارت جهاد کشاورزی بگوییم اگر ایرادی وجود دارد، اصلاح شود. زیرا پس از پایان برنامه، این پرسش مطرح می‌شود که چرا اهداف محقق نشد.

گذار از مقاله‌محوری به اثربخشی و خروجی کاربردی
دکتر صالحی جوزانی، تغییر رویکرد از «مقاله‌محوری و پروژه‌محوری» به سمت «اثربخشی و خروجی کاربردی» را از سیاست‌های اصلی سازمان تات عنوان کرد و گفت: ما از مرحله خروجی‌های اولیه مانند مقالات عبور کرده‌ایم. در هیئت ممیزه سازمان، پرونده‌هایی با ۳۰۰ امتیاز پژوهشی رد شده‌اند، زیرا خروجی عینی نداشته‌اند، در حالی که پرونده‌هایی با ۱۳۰ امتیاز اما با یک دستاورد کاربردی مشخص، به اتفاق آرا مورد تأیید قرار گرفته‌اند. اولویت اول، خروجی کاربردی است و تولید علم در کنار آن بسیار ارزشمند خواهد بود.

وی از پژوهشگران خواست تا به جای پروژه‌های تحقیقاتی مستقل و تک‌بعدی، در قالب «تیم‌های تحلیلگر» و «نقشه‌راه» برای محصولات استراتژیک فعالیت کنند. یک گزارش تحلیلی و راهبردی به وزیر یا معاون مربوطه، می‌تواند اثربخش‌تر از چندین پروژه تحقیقاتی باشد. باید برای محصولاتی مانند پسته، با تحلیل داده‌های موجود، نقشه راه آینده را ترسیم و موضوعاتی مانند صادرات بر اساس آب مجازی را به دقت بررسی کنیم.

طرح‌های کلان، جهش تولید و تحقیق‌توسعه در دستور کار
معاون پژوهشی سازمان تات به اقدامات انجام شده برای افزایش اثربخشی پژوهش‌ها اشاره کرد و گفت: طرح‌های کلان سازمان با اصلاح شیوه‌نامه و تخصیص بودجه حمایتی، احیا شده‌اند. همچنین، «طرح‌های جهش تولید» با محوریت بخش اجرا در حال انجام است که نمونه آن در بخش غلات منجر به افزایش یک و نیم میلیون تنی تولید شد. انتظار داریم در حوزه باغبانی نیز چنین طرحی برای یکی از محصولات تعریف شود.

وی «طرح‌های تحقیق‌توسعه‌ای» را الگوی دیگری برای تحول دانست و توضیح داد: در این طرح‌ها، تمام دانش‌های حوزه‌های مختلف (تغذیه، گیاه‌پزشکی، آبیاری، به‌نژادی) به صورت یک پکیج منسجم در سطح مثلاً ۲۰۰ هکتار پیاده می‌شود تا اثرات متقابل آنها دیده شود. مشارکت در چنین طرح‌هایی باید مبنای ارتقای پژوهشگران قرار گیرد.

لزوم تعامل بیشتر با بخش خصوصی و دفاع از دستاوردها
دکتر صالحی جوزانی بر گسترش همکاری با بخش خصوصی تأکید کرد و گفت: موسسه باغبانی باید با شبکه‌ای از شرکت‌های خصوصی همکاری کند. تجاری‌سازی دستاوردها از طریق بخش خصوصی، کلید افزایش اثربخشی است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، وی در پایان با اشاره به انتقادات و کم‌لطفی‌های نسبت به سازمان تات، گفت: سازمانی که با بودجه‌ای حدود ۵۰ میلیون دلاری، دستاوردهایی صدها میلیون دلاری مانند تولید واکسن دام و هسته‌های اولیه بذر دارد، سزاوار حمایت بیشتر است. بخشی از این مشکل به خود ما بازمی‌گردد؛ ما باید دستاوردهای خود را بهتر معرفی و از آنها دفاع کنیم. اگر از خود دفاع نکنیم، دیگران این کار را برای ما نخواهند کرد.

پایگاه خبری داوان نیوز: در همایش ملی ملخ صحرایی با محوریت «تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، رویکرد جدید ایران مبتنی بر پایش پیشگیرانه، همکاری منطقه ای و ادغام دانش نوین با تجربه بومی تشریح شد.

به گزارش داوان نیوز، همایش ملی ملخ صحرایی در شرایطی برگزار شد که تغییرات اقلیمی و افزایش دفعات طغیان این آفت مهاجم، امنیت غذایی کشورهای منطقه از جمله ایران را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است. ملخ صحرایی به عنوان یک «تهدید زیستی فرامرزی» شناخته میشود که مقابله مؤثر با آن مستلزم خروج از رویکردهای صرفاً ملی و اتخاذ استراتژی‌های هماهنگ منطقه ای است. سخنرانی مریم جلیلی مقدم در این همایش، چارچوب مفهومی و عملیاتی پاسخ ایران به این چالش را ترسیم کرد که حاوی نکات تحلیلی قابل توجهی است که در ادامه  این گزارش، به تحلیل ابعاد این استراتژی و پیامدهای مثبت آن برای امنیت غذایی و محیط زیست پرداخته شده است.

تغییر پارادایم: از واکنش انفرادی به پاسخ جمعی فرامرزی
در این همایش جلیلی مقدم تأکید کرد: « این آفت، یک بحران مشترک زیست محیطی برای همه کشورهای منطقه است و غلبه بر آن تنها با همکاری و اشتراک اطلاعات میسر میشود.»

•  این گزاره، هسته مرکزی رویکرد جدید را تشکیل میدهد. به جای محدود کردن مسئله در چارچوب مرزهای ملی، آن را به عنوان یک «مسئله مشترک» تعریف می‌کند. این نگاه، بنیان لازم برای ایجاد یا تقویت پیمانهای همکاری دوجانبه و چندجانبه، ایجاد شبکه‌های هشدار سریع مشترک و انجام عملیات‌های کنترل هماهنگ در مبدأ و مسیر مهاجرت آفت را فراهم میآورد.

نظام یکپارچه پایش و پیش آگاهی: خط مقدم دفاع
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: «سامانه های پایش و پیش آگاهی ما، بر پایه داده های ماهواره ای، مشاهدات میدانی و پیشبینی های هواشناسی، امروز میتوانند زودتر و دقیقتر از گذشته، احتمال هجوم را شناسایی کنند. این فرصت طلایی برای بسیج امکانات و کاهش خسارت است.»

• سرمایه گذاری و تأکید بر بخش «پیشگیری» به جای «درمان»، نشان دهنده نبوغ و بلوغ مدیریت ریسک در حوزه کشاورزی است. این نظام یکپارچه، با کاهش زمان و دقت در شناسایی تهدید، امکان مداخله در مراحل اولیه و با هزینه و سمپاشی کمتر را فراهم میکند که علاوه بر صرفه اقتصادی، آثار زیست محیطی منفی را نیز به حداقل میرساند.

تلفیق دانش نوین و خرد محلی: راهبرد عملیاتی مؤثر
جلیلی مقدم اظهار داشت: «ما به تجربه کشاورزانی که نسل‌ها با این آفت زندگی کرده اند اعتماد داریم و آن را با یافته های پژوهشکده هایمان تلفیق میکنیم. استفاده از پهپادها برای سمپاشی در مناطق صعب العبور، نمونه عینی این ادغام است.»

• این رویکرد دو مزیت کلیدی دارد: اول، افزایش دقت و کارایی عملیات کنترل با استفاده از فناوری. دوم، افزایش پذیرش اجتماعی و مشارکت فعال ذینفعان محلی که اولین شاهدین طغیان آفت هستند. مشارکت جوامع محلی، حس مسئولیت جمعی را تقویت و هزینه های نظارت را کاهش میدهد.

اتصال امنیت زیستی به امنیت غذایی و ملی
وی اظهار داشت: «هر هکتاری که از گزند ملخ در امان بماند، گامی است در جهت استقلال و امنیت غذایی کشور. حفظ نباتات، فقط مبارزه با آفت نیست، بلکه دفاع از سفره مردم و مقاوم سازی اقتصاد کشاورزی است.»

• با این ادبیات، موضوع فنی «کنترل آفت» به یک مسئله راهبردی «امنیت ملی» ارتقا مییابد. این گفتمان‌سازی، توجیه لازم برای جلب حمایت‌های کلان سیاسی، تخصیص بودجه کافی و هماهنگی بین نهادهای مختلف (از جمله وزارت کشور، ستاد کل نیروهای مسلح در مواقع بحران، و سازمان‌های محیط زیست و مدیریت بحران) را ایجاد میکند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سخنان مریم جلیلی مقدم در این همایش، فراتر از یک گزارش عملکرد، نقشه راهی مبتنی بر «عقلانیت جمعی» را نشان داد. رویکرد پیشنهادی، سه ضلعی «پیشگیری هوشمند»، «همکاری منطقه ای» و «مشارکت مردمی» را به عنوان اساس مقابله با تهدیدات زیستی فرامرزی معرفی میکند.

این گزارش نشانگر آن است که موفقیت در کنترل آفتی مانند ملخ صحرایی، نه تنها در گرو سمپاشی و اقدامات فوری، بلکه در گرو «دیپلماسی زیست محیطی»، «ساختارهای حکمرانی چابک» و «سرمایه گذاری در فناوری و سرمایه اجتماعی» است. اجرای کامل این راهبرد میتواند ایران را به الگویی موفق در مدیریت بحران های زیستی مشترک در منطقه تبدیل کرده و از خسارات میلیاردی به بخش کشاورزی و منابع طبیعی جلوگیری کند. پایش مستمر اجرایی شدن این تعهدات، گام بعدی رسانه ها و نهادهای ناظر خواهد بود.