آیا قیمت گندم ۱۴۰۴ خودکفایی را تهدید می‌کند؟

پایگاه خبری داوان نیوز: افزایش ۱۷ درصدی قیمت خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۴ نه تنها رضایت گندمکاران را جلب نکرده، بلکه با تاخیر در پرداخت‌ها و هشدار کاهش تولید همراه شده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی (DA1news): در سال زراعی جاری (۱۴۰۴)، قیمت خرید تضمینی گندم معمولی ۲۰,۵۰۰ تومان و گندم دوروم ۲۱,۰۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم تعیین شده است. تاکنون ۴.۸۲ میلیون تن گندم به ارزش ۹۹ هزار میلیارد تومان از کشاورزان خریداری شده، اما تنها ۴۵,۳۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده است. کشاورزان با انتقاد از قیمت‌گذاری و تاخیر در پرداخت‌ها، خواستار افزایش نرخ به ۲۴,۰۰۰ تومان هستند.

قیمت‌های رسمی و تغییرات سالانه
– تصویب نرخ جدید:
– گندم معمولی: ۲۰,۵۰۰ تومان (۲۰۵ هزار ریال)
– گندم دوروم (صنعتی): ۲۱,۰۰۰ تومان (۲۱۰ هزار ریال) .
– این نرخ‌ها در اردیبهشت ۱۴۰۴ توسط هیئت دولت و وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شد.

– افزایش نسبی نسبت به سال قبل:
– قیمت در سال ۱۴۰۳: ۱۷,۵۰۰ تومان ، که نشان‌دهنده رشد ۱۷% است.
– با این حال، گندمکاران تاکید دارند این افزایش با رشد هزینه‌های تولید (نهاده‌ها، حمل‌ونقل، تورم) همخوانی ندارد .

میزان خرید و پیش‌بینی‌ها
– آمار خرید تا امروز (۱۸ تیر ۱۴۰۴):
– حجم خریداری شده: ۴.۸۲ میلیون تن .
– ارزش کل: ۹۹ هزار میلیارد تومان، با پرداخت تنها ۴۵,۳۰۰ میلیارد تومان (کمتر از ۵۰%) .
– پیش‌بینی نهایی خرید: ۸.۵ تا ۹ میلیون تن (کاهش ۳۰% نسبت به سال ۱۴۰۳) .

– علل کاهش پیش‌بینی شده:
– تاخیر در پرداخت‌ها: کشاورزانی که تا ۵ خرداد گندم تحویل دادند، تنها ۵۰% مطالبات را دریافت کرده‌اند.
– آب‌وهوای نامساعد: کاهش برداشت در مناطق سردسیر .

چالش‌های پرداخت
– تاخیر در پرداخت‌ها:
– طبق قانون، پرداخت باید حداکثر ۴۸ ساعت پس از تحویل انجام شود، اما برخی کشاورزان بیش از ۴۰ روز در انتظار هستند .
– جریمه دیرکرد: دولت موظف است بابت تاخیر، جریمه بپردازد، اما این امر اجرایی نشده است .

– اعتراض به قیمت‌گذاری:
– بنیاد ملی گندمکاران درخواست افزایش ۳,۰۰۰ تا ۴,۰۰۰ تومانی (به ۲۴,۰۰۰ تومان) را دارد .
– دلایل اعتراض:
– افزایش هزینه‌های تولید (کود، سوخت، نیروی انسانی) به دلیل تورم.
– قیمت جهانی گندم نزدیک به ۲۰۰ یورو به ازای هر تن (معادل ~۳۰,۰۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم) .

واکنش‌های رسمی و پیگیری‌ها
– موضع مجلس:
– کمیسیون کشاورزی مجلس خواستار بازنگری فوری قیمت‌ها شده و از وزیر جهاد کشاورزی برای توضیح دعوت کرده است .
– پاسخ دولت:
– وزیر جهاد کشاورزی هرگونه تغییر قیمت را به سال زراعی ۱۴۰۵ موکول کرده است .
– بیمه فراگیر گندم: برای اولین بار، تمام مزارع گندم (دیم و آبی) تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند .

۵. چشم‌انداز آینده و هشدارها
– تهدید خودکفایی گندم:
– بنیاد گندمکاران هشدار می‌دهد قیمت‌های فعلی ممکن است انگیزه کشت را کاهش دهد و کشور را به واردات وابسته کند .
– تاثیر بر زنجیره غذایی:
– قیمت گندم بر هزینه‌های آرد، نان و ماکارونی تاثیر مستقیم دارد. نرخ آرد ماکارونی امسال ۱۷,۰۰۰ تومان تعیین شده است .

جدول مقایسه‌ای قیمت‌ها و خرید تضمینی (۱۴۰۳ vs ۱۴۰۴)
| شاخص                          | سال ۱۴۰۳                  | سال ۱۴۰۴                                 | تغییرات |
| گندم معمولی                   | ۱۷,۵۰۰ تومان              | ۲۰,۵۰۰ تومان                            | ▲ ۱۷% |
| گندم دوروم                     | ۱۸,۰۰۰ تومان              | ۲۱,۰۰۰ تومان                             | ▲ ۱۶% |
| حجم خرید                      | ۱۲ میلیون تن             | ۸.۵ میلیون تن (پیش‌بینی)          | ▼ ۳۰% |
| پرداخت به موقع               | ۴۸ ساعت                 | ۴۰+ روز تاخیر                           | عدم اجرای قانون |

بحران سیاست‌گذاری یا کم‌توجهی به کشاورزان؟
تا زمانی که دولت تضمین‌های مالی خود را عملی نکند و نرخ‌ها را با واقعیت‌های هزینه‌های تولید هماهنگ نسازد، خودکفایی پایدار گندم در معرض تهدید جدی خواهد بود. پیامدهای این بحران می‌تواند از افزایش قیمت نان تا واردات گسترده گندم در سال‌های آینده گسترده باشد.