کاهش بارش و ذخایر آبی؛ چالشهای جدی برای تابستان پیشرو
پایگاه خبریDA1news: با فعال شدن سامانه های بارشی در اسفند و فروردین، ۱۲ میلیارد مترمکعب آب طی روزهای اخیر به سدهای کشور وارد شده است. با این وجود، ورودی آب به سدها نسبت به سال گذشته ۹ درصد کاهش و در مقایسه با میانگین ۵ سال اخیر ۲۴ درصد کاهش را نشان میدهد.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، اگرچه بارشهای اخیر موجب رشد ۵ درصدی بارش نسبت به سال گذشته شده، اما کاهش ذخایر برفی، توزیع نامتوازن بارشها و مصرف بالای آب، چالشهای جدی برای تابستان پیشرو ایجاد کرده است. کارشناسان تأکید میکنند که بدون برنامه ریزی بلندمدت و اصلاح الگوی مصرف، بحران آب در سالهای آینده تشدید خواهد شد.
در گزارش ارائه شده نگاهی به میزان بارشهای به تفکیک استانی و همچنین ذخایر سدهای مهم کشور خواهیم داشت؛
وضعیت بارشها
– کاهش کلی بارشها:
از ابتدای سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۳) تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۴، میزان بارشها در کشور ۳۷.۳ درصد نسبت به دوره بلندمدت و ۲۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.
– استانهای با بیشترین کاهش بارش:
– سیستان و بلوچستان (کاهش ۷۶.۶٪)
– گیلان (کاهش ۱۱۲.۷ میلیمتر نسبت به نرمال)
– چهارمحال و بختیاری (کاهش ۱۰۵.۱ میلیمتر)
– قزوین (کاهش ۷۵.۱ میلیمتر)
– تهران (کاهش ۶۰.۱ میلیمتر).
– استانهای با بارش مطلوب:
– کرمانشاه (۸۵ میلیمتر بیشتر از نرمال)
– ایلام (۵۹.۳ میلیمتر)
– مازندران (۵۵.۲ میلیمتر).
– بارش اخیر:
در هفته پایانی فروردین و اوایل اردیبهشت، بارندگی گسترده در ۳۱ استان کشور رخ داد، اما این میزان نتوانست کاهش کلی بارشها را جبران کند. بیشترین بارش در گیلان و چهارمحال و بختیاری ثبت شد.
وضعیت ذخایر سدهای کشور
– کاهش حجم مخازن:
حجم آب موجود در مخازن سدها تا ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ۲۴.۹۷ میلیارد مترمکعب گزارش شده که نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد کاهش دارد. همچنین، ۴۸ درصد از ظرفیت سدها خالی است.
– ورودی و خروجی آب:
– ورودی سدها: ۱۳.۴۹ میلیارد مترمکعب (کاهش ۳۷ درصدی نسبت به سال گذشته).
– خروجی سدها: ۱۲.۹۷ میلیارد مترمکعب (کاهش ۵ درصدی).
– سدهای با وضعیت بحرانی:
– ۳۶ سد مهم کشور کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت دارند، از جمله:
– سد زاینده رود (اصفهان): ۲۲-۳۰ درصد پرشدگی (کاهش ۲۴-۳ درصدی).
– سدهای پنجگانه تهران: ۱۳-۱۶ درصد پرشدگی (مانند سد لار با ۲ درصد).
– سد شمیل و نیان (هرمزگان): ۹۳-۹۷ درصد کاهش.
– سدهای با بهبود نسبی:
– سد چاه نیمه ها (سیستان و بلوچستان): ۴۰۰ درصد افزایش حجم.
– سد شهید رجایی (مازندران): ۱۳۸ درصد افزایش.
– وضعیت سدهای کلیدی:
– دریاچه ارومیه: حجم آب ۷۳۴-۸۰۳ میلیون مترمکعب (کاهش ۳۷-۳۸ درصدی).
– سد طالقان (تهران و البرز): ۵۶ درصد پرشدگی (۱۶ درصد افزایش نسبت به سال گذشته).
– خوزستان:
– زنجیره کارون: ۸۴,۰۵۴ میلیون مترمکعب.
– سد کرخه: ۱,۳۲۸ میلیون مترمکعب.
پیامدهای کاهش بارش و ذخایر آبی
– کشاورزی: کاهش ۴۲ درصدی بارشها منجر به کاهش سطح زیر کشت محصولاتی مانند گندم شده است.
– تأمین آب شرب: استانهای مرکزی، شرقی و جنوبی با تنش آبی شدید مواجهند.
– محیط زیست: خشک شدن تالابها (مانند میانکاله) و افزایش گرد و غبار گزارش شده است.
پیشبینی و هشدارها
– کارشناسان هشدار میدهند بدون مدیریت مصرف و برنامهریزی فوری، ایران ممکن است با تنش آبی بیسابقه در ۵۷ سال اخیر روبهرو شود.
– سازمان هواشناسی تأکید دارد که تغییرات اقلیمی و افزایش دما، تبخیر منابع آبی را تشدید کرده است.