پایگاه خبری DA1news: بیماریهای مختلفی زراعت کاهو را تهدید میکند. انواع بیماریهای قارچی مانند بوته میری ریزوکتونیایی و سفیدک داخلی کاهو از بیماریهای مهم کاهو شمرده میشوند.همچنین بیماریهای ویروسی مانند موزائیک کاهو نیز ممکن است در برخی شرایط سبب خسارت اقتصادی به محصول شوند در ادامه به بیماریهای کاهو و روشهای کنترل آنها پرداخته میشود.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در ادامه معرفی کاهو در این قسمت به بیماریهای قارچی و شبه قارچی سفیدک داخلی کاهو (کرکی) علایم و نشانه های بیماری، چرخه بیماری و کنترل و پیشگیری از بیماری سفیدک کرکی خواهیم پرداخت.
شناسایی درست بیماری
علایم شناسی بیماریها از نظر نحوه پراکنش بیماری در مزرعه یا گلخانه و نوع علایم به شناسایی درست بیماری کمک بسیاری میکند .
پراکنش برخی از بیمارها در مزرعه لکه ای و برخی به صورت تک بوته های پراکنده در سطح مزرعه ظاهر میشوند (شکل4).
شکل 4-نحوه پراکنش بیماری در مزرعه کاهو 1(همه بوته ها سالم هستند)، 2 (بوته های آلوده به صورت تصادفی در سطح مزرعه پراکنده هستند)،3( بوته های آلوده در یک یا چند گروه به صورت لکه ای در سطح مزرعه مشاهده میشوند) ،4( بیماری در امتداد یک یا چند ردیف کاشت، بوته ها را آلوده میکند)، 5( بیماری در سطح مزرعه توسعه یافته و بخش بزرگی از مزرعه را آلوده کرده است) ،6( بیماری بیش تر پلاتها را در مزرعه آلوده کرده است)
شکل 5-موقعیت برگ های دارای علایم بیماری در بوته کاهو، 1( علایم بیماری در نوک بوته دیده شده و جوانه انتهایی آلوده است ،2( برگهای جوان بالای گیاه آلوده هستد)، 3( برگ های دارای علایم بیماری به صورت تصادفی در بوته پراکنده شده اند)، 4 (برگهای قدیمی و پایین گیاه علایم بیماری را نشان میدهند)،5( علایم بیماری به صورت یک طرفه و تنها روی نیمی از گیاه مشاهده میشود)، 6( علایم بیماری روی همه برگهای بوته گسترش یافته است).
بیماریهای قارچی و شبه قارچی
سفیدک داخلی یا سفیدک کرکی
سفیدک کرکی یا دروغی احتمالا مهمترین بیماری برگی کاهو در همه دنیا است و به همه ارقام کاهو حمله میکند. بیماری سبب از بین رفتن برگهای بیرونی شده و آلودگی شدید به بیماری، محصول را به شکدت کاهش میدهد ). این بیماری از ایران نیز گزارش شده است اما از میزان خسارت دقیق آن اطلاعی در دست نیست.
علایم و نشانه های بیماری سفیدک کرکی
علایم سفیدک کرکی به صورت لکه های سبز روشن زاویه دار روی سطح رویی برگ مشاهده میشود (شکل6). توده میلسیومی پنبهای قارچ در پشت برگ و در نقطه مقابل لکه ها تشکیل میشود (شکل7). با گذشت زمان لکه ها قهوه ای و خشک میشوند .علایم بیماری نخست در برگهای پیرتر ظاهر میشود. این برگ های دارای علایم، در تماس با خاک به عوامل پوسیدگی ثانویه مانند Botrytis cinera نیز آلوده شده و نرم و پوسیده میشوند.
آلودگی سیستمیک به این بیمارگر سبب تیره شدن بافت های آوندی میشود. آلوده شدن برگها در گیاهچه های جوان (شکل 8) ممکن است مرگ گیاهچه را به همراه داشته باشد.
شکل6-علایم سفیدک کرکی روی برگ کاهو الف( لکه های زرد و رنگ پریده) ب( زخم ها و لکه های زرد و زاویه دار )
شکل7- الف و ب( اسپورزایی سفیدک کرکی در سطح زیرین برگ کاهو )
شکل8- الف و ب( علایم زردی روی برگ های جوان کاهو عامل بیماری سفیدک کرکی )
عامل بیماری سفیدک کرکی، یک پارازیت اجباری از شبه قارچهای اhومیکوتا به نام Bremia lactucae است. اسپرانژیوفورهای بیمارگر از روزنه ها خارج شده، دارای انشعابات دو شاخه که در انتها دارای دیسک فنجانی شکل هستند. استریگماها بر روی اندام فنجانی قرارگرفته ، و در انتهای استریگماها، اسپرانژیومهای شفاف و تخم مرغی شکل با پاپیل مشخص تشکیل میشود (شکل9).
این بیمارگر هتروتکال بوده و برای تولید ااوسپورهای جنسی به وجود هر دو تیپ جنسی B و B2 از B. lactucae نیاز است. ااوسپورها کروی، دارای دیواره ضخیم و به طول 20-31 میکرومتر هستند. البته در برخی از مناطق کاهوکاری با وجود حضور تیپهای جنسی مورد نیاز، به دلیل عدم وجکود شرایط مناسب ااوسپورها تشکیل نمیشود. چندین پاتوتیپ در گونه B. lactucae به کمک آزمون پرآزاری بیمارگر روی سری ارقام افتراقی کاهو شناسایی شده است. علاوه بر B. lactucae، کاهو به بیمکاری سکفیدک دروغی ریشه با عامل Plasmopara latucae-radicis نیز آلوده میشود.
این بیماری محدود به ریشه ها بوده و سبب تشکیل لکه های قهوه ای تا قهوه ای تیره نکروز روی ریشه ها میشود. اسپورزایی بیمارگر ممکن است روی بخش های آلوده ریشه انجام شده و در بافت های داخلی ریشه ااوسکپورها
(شکل9) الف – اسپرانژیوفورها با انشعابات دو شاخه و اسپرانژیومهای شکفاف و تخم مرغی با پاپیل مشخص روی استیگما در انتهای اسپرانژیوفورها – ب: ااسپورهای Bremia lactucae در بافت های آسیب دیده گیاه در انتهای فصل
چرخه بیماری سفیدک کرکی
شرایط مرطوب و سرد برای اسپورزایی B. lactucae و شروع آلودگی ضروری است.زادمایه اولیه بیماری شامل اسپورهای تولید شده روی میزبان های دیگر (علفهای هرز یا کاهو در دیگر مزارع) و در برخی مناطق ااوسپورهای موجود در مزرعه است. در طول شب اسکپورها روی بافت های آلوده تولید میشوند و سحرگاه در رطوبت نسبی بالا در هوا رها میشوند. اسپورها با باد منتقل شده اما مدت کوتاهی زنده می مانند و در صورت وجود آب آزاد جوانه میزنند. در دمای 22-10 درجه سلسیوس، در مدت کمتر از 3 تا 4 ساعت آلودگی رخ میدهد.
کنترل و پیشگیری از بیماری سفیدک کرکی
استفاده از ارقام مقاوم به دلیل شمار بالای پاتوتیپ های بیمارگر و شکسته شدن مقاومت ارقام، بسیار چالش برhنگیز است. کاربرد قارچکشها پیش از پیشروی و گسترش بیماری تا حدودی موثر است .هرچند جدای هایی از بیمارگر شناسایی شده که نسبت به فنیکل آمید متالاکسیل و فوزتیل آلومینیوم مقاومت نشکان داده اند. بنابراین به کارگیری روش های دیگر مانند استفاده از تناوب با گیاهان غیر میزبان به دلیل کاهش جمعیت بیمارگر به همراه استفاده از قارچکش ها ضروری است.
استفاده از روشهای آبیاری مناسب برای جلوگیری از مرطوب شدن برگ ها مانند آبیاری قطرهای و جم آوری و حذف برگ های آلوده در کاهش بیماری موثر اسکت. علاوه بر روشهای فوق کاهش تراکم کشت، تولید نشاء سالم و حفاظت از نشاءها برای جلوگیری از ورود سفیدک کرکی به مزرعه توصیه میشود.
ادامه دارد….
******* قسمت اول را اینجا بخوانید ******
