اتاق ایران در فائو؛ از تعلیق ۱۵ ساله تا احیای دیپلماتیک
پایگاه خبری DA1news: وزیر جهاد کشاورزی، احیای اتاق ایران را موفقیتی دیپلماتیک خواند که مسیر را برای استفاده از ظرفیت‌های فائو در آموزش، تحقیق، و توسعه کشاورزی هموار می‌کند .
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، بازگشت ایران به فائو فرصتی تاریخی برای جبران غفلت‌های گذشته است. برای پایداری این دستاورد، تعهد به پرداخت به‌موقع حق عضویت و تقویت دیپلماسی فعال کشاورزی ضروری است. همچنین، اتاق ایران می‌تواند با بهره‌گیری از منابع فائو، به امنیت غذایی و توسعه فناوری‌های کشاورزی در کشور کمک کند. در گزارش تحلیلی پیش رو به تاریخچه حضور ایران در فائو و اتاق ایران، دلایل و پیامدهای تعلیق اشاره خواهد شد.
تاریخچه حضور ایران در فائو و اتاق ایران
– پیشینه فائو: سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال ۱۹۴۵ با رأی ۴۴ کشور تأسیس شد. مأموریت اصلی آن مبارزه با گرسنگی، بهبود امنیت غذایی، و توسعه پایدار کشاورزی است. ایران از اعضای مؤسس و تأثیرگذار فائو در منطقه آسیا بود و حتی در شورای مرکزی این سازمان عضویت داشت .
– اتاق ایران در رم: این اتاق دفتر نمایندگی ایران در مقر فائو (رم) بود و به عنوان پل ارتباطی بین ایران و فائو عمل می‌کرد. وظایف آن شامل هماهنگی پروژه‌های مشترک، استفاده از ظرفیت‌های آموزشی و تحقیقاتی فائو، و توسعه همکاری‌هایی مانند همکاری با صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD) بود .
دلایل تعلیق حق رأی ایران (۲۰۱۰–۲۰۲۵)
– عدم پرداخت بدهی‌های عضویت: در سال ۲۰۱۰، حق رأی ایران در فائو به دلیل عدم پرداخت حق عضویت و بدهی‌های معوق (طبق ماده‌ای در اساسنامه فائو که عضویت کشورهای دارای بیش از دو سال بدهی را تعلیق می‌کند) قطع شد. این تعلیق ۱۵ سال به طول انجامید .
– ریشه‌های مالی و مدیریتی: بدهی‌ها ناشی از کمبود بودجه، ضعف در اولویت‌دهی دیپلماسی اقتصادی، و تعلل دولت‌های مختلف (از دوره احمدی‌نژاد تا روحانی و رئیسی) در حل این مسئله بود. این غفلت باعث شد ایران از مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلان فائو محروم بماند .
– خطر تعطیلی اتاق ایران: بدهی‌های معوق به‌حدی بود که فعالیت‌های دفتر ایران در رم را متوقف کرد و حتی احتمال تعطیلی کامل آن وجود داشت .
پیامدهای تعلیق
– محرومیت از تصمیم‌گیری: ایران امکان مشارکت در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک فائو (مانند سیاست‌های امنیت غذایی و تغییرات اقلیمی) را از دست داد .
– کاهش همکاری‌های بین‌المللی: تعلیق باعث شد ایران نتواند از برنامه‌های آموزشی، حمایت‌های فنی، و منابع مالی سازمان‌هایی مانند IFAD بهره‌برداری کند .
– تضعیف جایگاه منطقه‌ای: علیرغم سابقه تاریخی ایران به عنوان عضو شورای مرکزی فائو، این تعلیق اعتبار بین‌المللی کشور را در حوزه کشاورزی کاهش داد .
احیای حق رأی و اتاق ایران در ۲۰۲۴
– پرداخت بدهی‌ها: در سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۴ میلادی)، دولت با هماهنگی وزارت امور خارجه و سازمان برنامه و بودجه، بخشی از بدهی‌ها را پرداخت کرد. این اقدام منجر به بازگشت حق رأی ایران و راه‌اندازی مجدد اتاق ایران در رم شد .
– دستاوردهای دیپلماتیک: وزیر جهاد کشاورزی، احیای اتاق ایران را موفقیتی دیپلماتیک خواند که مسیر را برای استفاده از ظرفیت‌های فائو در آموزش، تحقیق، و توسعه کشاورزی هموار می‌کند .
جدول زمانی نقاط عطف
| تاریخ | رویداد |
| ۱۹۴۵ | تأسیس فائو با عضویت ایران به‌عنوان عضو مؤسس و تأثیرگذار. |
| ۲۰۱۰ | تعلیق حق رأی ایران به دلیل بدهی‌های معوق. |
| ۲۰۱۰–۲۰۲۴ | تداوم تعلیق طی دولت‌های مختلف به‌دلیل عدم پرداخت بدهی. |
| خرداد ۱۴۰۳ | پرداخت بخشی از بدهی‌ها و احیای حق رأی ایران پس از ۱۵ سال. |
| خرداد ۱۴۰۳ | بازگشایی “اتاق ایران” در رم و بهره‌برداری از ظرفیت‌های فائو. |