افزایش تولیدات آذربایجان شرقی؛ نقش جهاد کشاورزی و نهادهای علمی

پایگاه خبری DA1news: آذربایجان شرقی به عنوان یکی از قطب های مهم کشاورزی ایران، با چالشهایی مانند تغییرات اقلیمی، کمبود منابع آبی، و نیاز به بهینه سازی تولیدات روبه روست. در سالهای اخیر، همکاری نهادهای علمی و تحقیقاتی مانند دانشگاه تبریز و سازمان جهاد کشاورزی استان، نقش کلیدی در غلبه بر این چالشها و افزایش کمّی و کیفی تولیدات داشته است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، همگرایی نهادهای علمی و اجرایی در آذربایجان شرقی، الگویی موفق برای تبدیل چالشهای اقلیمی و اقتصادی به فرصتهای توسعه ای است. تمرکز بر فناوریهای نوین، آموزش کشاورزان، و مدیریت پایدار منابع، نه تنها امنیت غذایی را تضمین کرده، بلکه استان را به یکی از پیشروترین مناطق کشاورزی ایران تبدیل نموده است. ادامه این روند نیازمند تقویت زیرساختهای تحقیقاتی و جذب سرمایه گذاری های بیشتر است. این گزارش به بررسی تأثیر این همکاریها در تحول بخش کشاورزی استان میپردازد.

توسعه فناوریهای نوین و کشاورزی دقیق
همکاری جهاد کشاورزی با مراکز تحقیقاتی و نهادهای دانشگاهی در پیاده سازی کشاورزی هوشمند و استفاده از فناوریهای دقیق، یکی از عوامل اصلی افزایش بهره وری بوده است. برای مثال، تحلیل داده های ماهوارهای و سنجش از دور برای مدیریت منابع آب و پیش بینی الگوی کشت، به کاهش ضایعات و افزایش عملکرد در واحد سطح منجر شده است .
– کشت گلخانه ای: استان با توسعه ۱,۳۳۶ هکتار گلخانه و کسب رتبه اول کشور در این حوزه، عملکرد محصولاتی مانند گوجه فرنگی را تا ۴۵۰ تن در هکتار افزایش داده است .
– مکانیزاسیون: نوسازی ناوگان کشاورزی با اختصاص سالانه ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار، ضریب مکانیزاسیون را به ۳.۳۱ اسب بخار در هکتار رسانده که بالاتر از میانگین کشوری است .

آموزش و توانمندسازی کشاورزان
سازمان جهاد کشاورزی با همکاری دانشگاه ها، سالانه ۹۰ هزار نفر از کشاورزان را در حوزه های فنی و مدیریتی آموزش می دهد. این آموزش ها شامل استفاده از بذور اصلاح شده، روشهای آبیاری نوین، و مقابله با آفات است .
– پروژه های پایلوت: اجرای طرحهای آزمایشی مانند کشت گیاهان دارویی کم آببر (مانند بالنگوی شهری و سماق) در ۷,۲۳۸ هکتار، با مشارکت شرکتهای دانش بنیان، منجر به تولید ۱۸,۶۸۴ تن گیاهان دارویی در سال ۱۴۰۲ شد .
– حمایت از زنان روستایی: با مشارکت ۳۰ درصدی زنان در تشکله ای محلی، برنامه هایی مانند پرورش زنبور عسل و فرآوری محصولات جانبی اجرا شده است .

مدیریت بهینه منابع آبی
با توجه به کاهش ۴۹ میلیون مترمکعبی سالانه منابع آب زیرزمینی، جهاد کشاورزی با همکاری پژوهشگران، سیستمهای آبیاری نوین را در ۷۱,۵۰۰ هکتار از اراضی استان راه اندازی کرده است .
– کاهش مصرف آب: جایگزینی محصولات پرآببر با گونه های کم آببر مانند گل محمدی و زعفران، مصرف آب را تا ۴۰ درصد کاهش داده و ارزش افزوده را افزایش داده است .
– پهنه بندی اقلیمی: شناسایی مناطق مستعد کشت ۱۰ گونه گیاه دارویی توسط شرکتهای دانش بنیان، به بهره وری بهتر منابع کمک کرده است .

تحقیقات کاربردی و توسعه صنایع تبدیلی
مراکز تحقیقاتی و علمی با اجرای پروژه های پژوهشی در حوزه ژنتیک گیاهی و مقاومت به خشکی، ارقامی مانند گندم دیم با عملکرد ۱۲ تن در هکتار را معرفی کرده است .
– صنایع فرآوری: استان با ۸۵۰ واحد صنایع تبدیلی (مانند فرآوری کشمش و عسل)، سالانه ۵.۱ میلیون تن محصول را فرآوری میکند و در صادرات رتبه اول کشور را دارد .
– شهرک های کشاورزی: ایجاد شهرک های تخصصی (مانند گلخانه ای) با تأمین زیرساختهای آب، برق، و گاز، جذب سرمایه گذاران را تسهیل کرده است .

دستاوردها و جایگاه ملی
نتایج این همکاریها در جایگاه های کشوری استان مشهود است:
– رتبه های برتر: رتبه اول در تولید گیاهان دارویی، کشمش، و سنجد؛ رتبه دوم در تولید سیب و زردآلو؛ و رتبه چهارم در تولید گوشت قرمز .
– صادرات: در سال ۱۴۰۳، صادرات محصولات کشاورزی به ۳۵ کشور با ارزش ۳۶۰ میلیون دلار، رشد ۹۲ درصدی را تجربه کرد .