بازار کود و سم؛ بازیگران جدید و استراتژی‌های جایگزینی
پایگاه خبری داوان نیوز: جنگ تجاری مداوم آمریکا و چین، با اعمال تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی توسط آمریکا و تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۱۲۵ درصدی توسط چین، زنجیره تأمین جهانی کالاها را مختل کرده است.
به گزارش گروه بین الملل اخبار روزانه کشاورزی، نهاده‌های کشاورزی (کود و سموم) به‌عنوان کالاهای استراتژیک در امنیت غذایی، تحت تأثیر مستقیم این تنش‌ها قرار دارند. این گزارش، پیامدهای جنگ تجاری بر تولید، قیمت‌گذاری، و آینده بازار این محصولات را تحلیل می‌کند.
تأثیر مستقیم تعرفه‌ها بر قیمت و صادرات نهاده‌های چینی
– افزایش قیمت در بازار آمریکا: تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی، هزینه واردات کود و سموم چینی به آمریکا را به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. به‌عنوان مثال، قیمت یک محموله کود شیمیایی که پیش‌تر ۵۰۰ دلار بود، اکنون با احتساب تعرفه به ۱٬۲۲۵ دلار می‌رسد .
– کاهش رقابت‌پذیری چین: با توجه به افزایش قیمت، کشاورزان آمریکایی به‌سمت تأمین‌کنندگان جایگزین (مثل برزیل یا اتحادیه اروپا) گرایش یافته‌اند. این امر سهم بازار چین را در بخش نهاده‌ها کاهش داده است .
واکنش چین: استراتژی‌های تطبیقی
– تغییر مسیرهای صادراتی: چین با تمرکز بر بازارهای در حال توسعه (آفریقا، آسیای جنوب‌شرقی) و تقویت مشارکت با کشورهای غیرمتحد آمریکا (مثل روسیه)، وابستگی به صادرات به غرب را کاهش می‌دهد.
– توسعه فناوری تولید: برای جبران کاهش سودآوری، چین روی تولید کودهای ارگانیک و کم‌مصرف سرمایه‌گذاری کرده که هزینه حمل‌ونقل و تعرفه را کاهش می‌دهد .
– افزایش تعرفه‌های تلافی‌جویانه: تعرفه ۱۲۵ درصدی چین بر واردات نهاده‌های کشاورزی آمریکایی (مانند کودهای شیمیایی پیشرفته)، تولیدکنندگان داخلی چین را تقویت می‌کند .
تغییرات در زنجیره تأمین جهانی
– جایگزینی تأمین‌کنندگان: کشورهایی مانند ایران و هند با افزایش تولید کودهای شیمیایی ارزان‌قیمت، جای خالی چین در بازارهای جهانی را پر می‌کنند. ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های معدنی (فسفات، پتاس)، سهم خود در بازار آسیا و آفریقا را گسترش دهد .
– کوتاه‌سازی زنجیره تأمین: شرکت‌های چندملیتی (مثل Bayer) تولید کود و سموم را به کشورهای همسایه چین (ویتنام، اندونزی) منتقل می‌کنند تا از تعرفه‌های آمریکا اجتناب کنند .
پیامدهای کلان بر امنیت غذایی و کشاورزی
– افزایش هزینه تولید غذا: کشاورزان جهانی (به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه) با افزایش ۳۰-۴۰ درصدی قیمت نهاده‌ها مواجه شده‌اند که امنیت غذایی را تهدید می‌کند .
– کاهش کیفیت محصولات: گرایش به کودهای ارزان‌قیمت غیرچینی ممکن است استانداردهای کیفی را کاهش دهد و بر سلامت محصولات اثر بگذارد.
– الهام‌گیری از مدل عربستان: برخی کشورها با سرمایه‌گذاری در تولید داخلی نهاده‌ها (مانند برنامه خودکفایی عربستان) وابستگی به واردات را کاهش می‌دهند .
سناریوهای آینده و راهکارهای راهبردی
سناریوهای محتمل:
| سناریو | احتمال | تأثیر بر بازار نهاده‌های چینی |
| تداوم جنگ تجاری | بالا | کاهش ۲۰ درصدی صادرات چین تا ۲۰۲۶ |
| مذاکرات جدید | متوسط | تثبیت قیمت‌ها با تعرفه‌های تعدیل‌شده |
| گسترش به سایر کشورها | کم | بحران در زنجیره تأمین جهانی |
راهکارهای پیشنهادی:
– برای چین:
– توسعه پلتفرم‌های دیجیتال فروش مستقیم به کشاورزان آمریکایی برای دور زدن واسطه‌ها.
– سرمایه‌گذاری در تحقیقات کودهای زیستی برای کاهش هزینه‌های تولید.
– برای تولیدکنندگان رقیب (مثل ایران):
– بهره‌برداری از قراردادهای تجارت آزاد (مثال: CUFTA بین کانادا و اوکراین) برای صادرات رقابتی .
– ایجاد اتحادیه‌های تخصصی (مثل CIBA) برای بازاریابی محصولات در آمریکا و اروپا.
– برای کشاورزان جهانی:
– تنوع بخشیدن به تأمین‌کنندگان نهاده‌ها برای کاهش ریسک.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، جنگ تجاری آمریکا و چین، بازار نهاده‌های کشاورزی را به‌سمت بازسازی ساختاری سوق داده است. در کوتاه‌مدت، افزایش قیمت‌ها و اختلال در تأمین، چالش اصلی است. اما در بلندمدت، این تنش‌ها می‌تواند با توسعه فناوری‌های پایدار و تنوع‌بخشی جغرافیایی تولید، تاب‌آوری بازار جهانی را افزایش دهد. کشورهایی که زودتر به سمت خودکفایی یا اتحادهای تجاری نوین حرکت کنند، از این تحول سود خواهند برد.