جهش ۱۳ درصدی راندمان آبیاری در کشاورزی خراسان رضوی
پایگاه خبری داوان نیوز: در تحولی قابل توجه، مجید جعفری رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی از افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی استان از ۳۷ به ۵۰ درصد در طول یک سال اخیر خبر داد. این موفقیت در حالی محقق شده که استان با کاهش منابع آبی و کم‌آبیاری بیش از ۴۰ درصدی مواجه بوده است.
به گزارش داوان نیوز، مجید جعفری، رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، با اعلام این خبر گفت: اجرای طرح‌های آب و خاک به منظور افزایش راندمان مصرف آب امری ضروری است که در این راستا سازمان جهاد کشاورزی استان اقدامات شایسته و درخور توجهی داشته است
وی با اشاره به جزئیات اقدامات انجام شده افزود: در این راستا ۱۹۹ هزار و ۲۶۹ هکتار طرح‌های آبیاری نوین و ۲۱ هزار و ۵۹۴ کیلومتر کانال‌های آبیاری عمومی و لوله‌گذاری انجام و ۶ هزار و ۲۱۲ کیلومتر قنوات استان بهسازی شده است
جعفری همچنین از اجرای ۳۴ میلیون مترمکعب طرح‌های تأمین آب کشاورزی و ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار شبکه فرعی آبیاری و زهکشی در خراسان رضوی به عنوان دیگر اقدامات مؤثر در این حوزه نام برد.
به گزارش خبرنگار ما، در راستای مقابله با چالش کم‌آبی، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تمرکز قابل توجهی بر توسعه سیستم‌های نوین آبیاری داشته است. این اقدامات مبتنی بر پژوهش‌های علمی انجام شده که نشان می‌دهد روش‌های نوین آبیاری می‌توانند بهره‌وری آب را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
بر اساس مطالعه‌ای که در استان مرکزی انجام شد، بهره‌وری آب آبیاری در مزارع جو با استفاده از روش آبیاری قطره‌ای نسبت به روش‌های سطحی و بارانی برتری واضحی نشان می‌دهد. این تحقیق نشان داد که بهره‌وری آب در سیستم آبیاری قطره‌ای به طور متوسط ۰/۷۵ کیلوگرم بر مترمکعب بوده در حالی که این رقم در روش‌های سنتی کمتر است.
عملکرد سازمان جهاد کشاورزی در توسعه کشاورزی پایدار
سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی علاوه بر توسعه سیستم‌های نوین آبیاری، اقدامات گسترده‌ای نیز در زمینه الگوی کشت بهینه و توسعه کشت گیاهان دارویی انجام داده است. به طوری که بر اساس گزارش‌ها، این استان به رشد بیش از ۶۰ هزار هکتار کشت گیاهان دارویی دست یافته که رشد ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.
این سازمان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد و سایر نهادهای مرتبط در حال تدوین سند توسعه کشت گیاهان دارویی و طب سنتی است که قرار است تا پایان خرداد ماه نهایی و ارائه شود. در این سند ۱۶ گونه گیاه دارویی با رویکرد تجاری از جمله آنغوزه، زیره سیاه، آویشن باغی، پنیرک، موسیر و آلوئه‌ورا مورد توجه قرار گرفته‌اند.
چشم‌انداز آینده
با توجه به پیامدهای تغییر اقلیم و افزایش دما، یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که افزایش دما باعث افزایش خلأ کارآیی مصرف آب می‌شود و مدیریت زراعی تأثیر مهم‌تری در کاهش خلأ کارآیی مصرف آب در آینده خواهد داشت. بر اساس این تحقیقات، افزایش سه درجه سانتیگراد دما تأثیر ناچیزی در مدل مدیریتی در سطح بالا دارد، در حالی که باعث کاهش چشمگیری در کارآیی مصرف آب مدل متوسط و ضعیف می‌شود.
با توجه به این یافته‌ها، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تمرکز خود را بر آموزش و ترویج روش‌های مدیریتی پیشرفته و توسعه سیستم‌های نوین آبیاری قرار داده است. این اقدامات در چارچوب سند سازگاری با کم‌آبی انجام می‌شود که توسط هیات دولت در سال ۱۳۹۶ تصویب شده و در خراسان رضوی در حال پیاده‌سازی است.
لازم به ذکر است خراسان رضوی با در اختیار داشتن هفت درصد گستره کشور، با شرایط اقلیمی دشواری روبرو است به طوری که ۷۶ درصد آن خشک و بقیه دارای اقلیم نیمه‌خشک است. این استان دارای ۳۷ حوضه آبریز است که به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، این آبخوان‌ها دچار افت شدید شده و ۳۴ محدوده از ۳۷ محدوده در حالت ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار دارد.
بر اساس گزارش‌ها، ۹۸ درصد پهنه شهرستان مشهد در وضعیت خشکسالی شدید و ۶۰ درصد از این مساحت در وضعیت خشکسالی بسیار شدید قرار دارد. میزان فرونشست زمین در دشت مشهد به شدت زیاد است و حتی فرودگاه مشهد نیز در حال نشست گزارش شده است.
با وجود چالش‌های پیش‌رو، افزایش راندمان آبیاری از ۳۷ به ۵۰ درصد در یک سال اخیر نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان و کشاورزان استان برای مقابله با بحران آب و حرکت به سمت کشاورزی پایدار است. این موفقیت می‌تواند الگویی برای سایر استان‌های درگیر با بحران کم‌آبی باشد.