حذف چهار صفر از پول ملی؛ چشم انداز مبهم بهبود معیشت کشاورزان

پایگاه خبری داوان نیوز: بر اساس مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی، چهار صفر از پول ملی ایران حذف خواهد شد. این تصمیم به خودی خود تأثیر مستقیم بر کنترل تورم ندارد و اثر آن بر جامعه کشاورزی بیشتر به اجرای اصلاحات ساختاری گسترده تر در اقتصاد ملی وابسته است.

به گزارش خبرنگار داوان نیوز، نمایندگان مجلس در جلسه علنی امروز یکشنبه، ۱۳ مهر ۱۴۰۴، با ۱۴۴ رای موافق، ۱۰۸ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۲۶۲ نماینده حاضر، ایرادات شورای نگهبان به لایحه حذف چهار صفر از پول ملی ایران را بررسی و آن را تصویب کردند.

جنبه‌های کلیدی این تصمیم عبارتند از:
– تغییر کمی، نه کیفی: هر «ریال جدید» معادل ۱۰٬۰۰۰ ریال فعلی خواهد بود. واحد خرد پول نیز «قِران» تعیین شده که هر ریال جدید برابر با ۱۰۰ قران است.
– ثبات نام پول: بر خلاف پیشنهاد اولیه دولت برای تغییر نام پول به «تومان»، واحد پول رسمی کشور کماکان «ریال» باقی میماند.
– دوره گذار: قانون گذار یک دوره انتقال حداکثر سه ساله را در نظر گرفته است. در این دوره، پول قدیم و جدید همزمان در گردش خواهند بود.
– برنامه اجرایی: بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال ترتیبات اجرایی را فراهم کرده و آیین نامه اجرایی را نیز ظرف سه ماه تهیه کند.

چشم انداز تاثیرگذاری بر اقتصاد و بخش کشاورزی
نظر کارشناسان و مسئولان درباره تاثیرات این طرح عمدتاً بر یک نقطه مشترک تاکید دارد:

– اقدامی نمادین، نه درمان تورم: شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، به صراحت اعلام کرد: «آیا این اقدام اثری بر تورم و کنترل آن دارد؟ خیر. ما تاثیر معناداری بر تورم قائل نیستیم». هدف اصلی، ساده سازی نظام پرداخت و کاهش هزینه های مبادلاتی اعلام شده است.

– هشدار کارشناسان بدون اصلاحات ساختاری: فرشاد مومنی، استاد اقتصاد، این اقدام در شرایط کنونی را «نمایشی» خوانده و هشدار میدهد بدون برنامه ملی برای مبارزه با فساد و حمایت از تولید، این طرح میتواند به یک «حساسیت زدایی غیرعادی نسبت به سیاستهای تورمزا» بینجامد.

– ریسک بازگشت صفرها: تجربه کشورهایی مانند ونزوئلا نشان میدهد که بدون کنترل اساسی تورم و اصلاح بنیادین اقتصاد، صفرهای حذف شده به سرعت بازمیگردند.

کشاورزی در میانه یک تغییر پولی
این تغییر پولی به تنهایی نمیتواند مشکلات ساختاری بخش کشاورزی را حل کند. بهبود وضعیت کشاورزان منوط به اصلاحاتی فراتر از این طرح است:

– چالشهای پیش روی کشاورزان: بر اساس گزارشها، حدود دو سوم کل ارزش افزوده بخش کشاورزی نصیب دلال‌ها، واسطه‌ها و عناصر غیرموثر میشود، نه خود کشاورزان. این مناسبات ناسالم با تغییر واحد پول اصلاح نخواهد شد.

– نیاز به سرمایه‌گذاری و بهره‌وری: سهم بخش کشاورزی از تسهیلات بانکی در دهه های گذشته با کاهش چشمگیری مواجه بوده است. همچنین، بهره وری در بخش غلات ایران در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه و عربستان بسیار پایین تر است.

– حمایتهای قانونی ناکافی: اگرچه قوانینی برای حمایت از کشاورزان وجود دارد، اما عدم آگاهی کافی آنان از حقوق خود و ضعف در اجرای قوانین، مانعی جدی است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، تصمیم مجلس برای حذف چهار صفر از پول ملی، یک اصلاح فنی ضروری برای کاهش پیچیدگی معاملات روزمره است. با این حال، این تصمیم یک تغییر صوری است و نه درمان ریشه ای بیماریهای اقتصاد ایران.

برای کشاورزان و تمام فعالان بخش واقعی اقتصاد، ثبات و بهبود قدرت خرید تنها در سایه یک بسته جامع اصلاحات اقتصادی شامل مهار تورم، مبارزه با فساد، اصلاح نظام بانکی و حمایت جدی از تولید محقق خواهد شد. تا زمانی که این اصلاحات ساختاری محقق نشود، این تغییر پولی جدید نیز همچون گذشته، میتواند اثری مقطع و محدود داشته باشد.