خاک ایران در بحران: شوری، فرونشست و فقر بودجه

پایگاه خبری داوان نیوز: در حاشیه نوزدهمین کنگره علوم خاک ایران، دکتر نیازی شهرکی، معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، با بیان چالش‌های جدی حوزه خاک و آب کشور، از کاهش ۱۵ میلیارد مترمکعبی آب کشاورزی در برنامه هفتم توسعه خبر داد و بر لزوم تخصیص اعتبارات ویژه برای نجات خاک تاکید کرد.

به گزارش داوان نیوز، دکتر صفدر نیازی شهرکی در گفت‌وگو با خبرنگار ما، با اشاره به اقدامات انجام‌شده در توسعه اراضی آبی، اعلام کرد: تاکنون حدود ۳ میلیون و ۲۲۰ هزار هکتار اراضی آبی در کشور ایجاد شده که از این مقدار، ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار هکتار توسط خود کشاورزان و مابقی با منابع دولتی اجرا شده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی، فرونشست زمین، شوری خاک، تغییر کاربری، کاهش ماده آلی و فرسایش را از چالش‌های جدی برشمرد و به تشریح دو مورد بحرانی پرداخت:

۱. فرونشست: وی با تفکیک علل فرونشست، توضیح داد: فرو نشست در دشت‌های کشاورزی عمدتاً ناشی از پمپاژهای کشاورزی است. اما آنچه در مناطق شهری مانند تهران رخ می‌دهد، عمدتاً مرتبط با برداشت‌های آب شرب از چاه‌ها است و وزارت نیرو متولی اصلی برخورد با برداشت‌های غیرمجاز در این حوزه است. بر اساس آمار، حدود ۵.۶ میلیون چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد.

۲. شوری خاک: دکتر نیازی شهرکی با اعلام رشد نگران‌کننده شوری اراضی گفت: «در دو دهه گذشته، وسعت اراضی شور کشور از حدود ۷ میلیون هکتار به بیش از ۱۰ میلیون هکتار افزایش یافته است. دلیل اصلی، استفاده از منابع آبی شور است، چرا که ۶۰ درصد منابع آب زیرزمینی و ۵۰ درصد آب کشاورزی ما شور است.» وی راهکار مقابله با این پدیده را «کنشوری» و «کشت گیاهان مقاوم به شوری» عنوان کرد.

ضرورت تخصیص اعتبارات کلان برای خاک
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به کمبود شدید اعتبار در حوزه خاک، گفت: برای مطالعات پایه خاک‌شناسی در کل کشور، به حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم. همچنین برای نوسازی و ارتقای سیستم‌های آبیاری، شامل تجهیز به روش‌های نوین، لوله‌گذاری، بتن‌ریزی کانال‌ها و مرمت قنوات، حدود ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.

وی با بیان اینکه «حفظ خاک از بسیاری پروژه‌های عمرانی ضروری‌تر است»، از توجه سازمان برنامه و بودجه به این موضوع در تخصیص اعتبارات قدردانی کرد: خوشبختانه امسال با درک این ضرورت، علی‌رغم کاهش اعتبارات بسیاری از طرح‌ها، اعتبار حوزه خاک ۶۶ درصد افزایش یافته است.

اولویت‌های اقدام در حوزه تخریب و آلودگی خاک
دکتر نیازی شهرکی در پایان، دو تهدید عمده برای خاک را برشمرد:
* آلودگی خاک: که منشأ آن پساب‌های شهری، صنعتی و کارخانجات است و سازمان حفاظت محیط زیست متولی اصلی آن است.
* تخریب خاک: که شامل فرسایش آبی و بادی و تغییر کاربری اراضی می‌شود و وزارت جهاد کشاورزی به همراه دستگاه‌های ذی‌ربط مانند منابع طبیعی و امور اراضی، مسئول پایش، مقابله و برخورد با عوامل آن هستند.