خوزستان؛ ستون فقرات امنیت غذایی و قطب کشاورزی ایران
پایگاه خبری داوان نیوز: در قلب گرم جنوب ایران، استان خوزستان با بهره‌مندی از موهبت رودخانه‌های پرآب و خاکی غنی، به نگین تولیدات کشاورزی کشور بدل شده است. این استان، طلای سرخ گندم را در کنار شکر نیشکر و طعم شیرین مرکبات به ارمغان می‌آورد و سبد غذایی ایران را با تنوعی بی‌نظیر از محصولات زراعی و باغی انباشته می‌کند. از دشت‌های طلایی گندم گرفته تا نخلستان‌های سرافراز، خوزستان قصه‌ی قهرمانی خاموش اما پررنگ در تأمین امنیت غذایی ملت ایران است.
به گزارش ناهید حسینی، خبرنگار داوان نیوز؛ بر اساس آخرین آمارهای رسمی، استان خوزستان با تولید سالانه بیش از ۱۷ میلیون تن محصولات کشاورزی، سهمی ۱۴ درصدی در امنیت غذایی ایران دارد و به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد کشاورزی کشور شناخته می‌شود. موقعیت جغرافیایی ممتاز و پیوند موفقیت‌آمیز تحقیقات با اجرا، خوزستان را به مهم‌ترین قطب تولید محصولات زراعی و باغی ایران تبدیل کرده است.
محصولات استراتژیک زراعی خوزستان
خوزستان نقش محوری در تامین برخی از کلیدی‌ترین محصولات زراعی کشور ایفا می‌کند. الگوی کشت در این استان به دو فصل اصلی تابستان و پاییز تقسیم می‌شود که در مجموع حدود ۱.۳۱۸ میلیون هکتار از اراضی استان را تحت پوشش قرار می‌دهد.
گندم: خوزستان با خرید بیش از ۱.۶۲۴ میلیون تن گندم از کشاورزان در سال زراعی گذشته، مقام اول تولید گندم در کشور را به خود اختصاص داده است. این استان دارای ۵۳۵ هزار هکتار مزارع آبی و ۲۱۹ هزار هکتار مزارع دیم برای کشت این محصول است.
نیشکر و شکر: این استان نیمی از شکر مورد نیاز کشور را تامین می‌کند. سالانه ۸۰۰ تا ۸۵۰ هزار تن شکر از نیشکر تولید می‌شود. همچنین، ۷۰ درصد کشت پاییزه چغندر قند کشور نیز در خوزستان انجام می‌گیرد.
برنج: با سطح زیر کشتی بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار هکتار، خوزستان پس از استان‌های گیلان و مازندران، رتبه سوم تولید برنج در کشور را داراست.
ذرت و دانه‌های روغنی: ذرت، سویا و کنجد از دیگر محصولات مهم تابستانه هستند. تولید دانه روغنی کلزا در خوزستان به افزایش دو برابری دست یافته است.
جایگاه ممتاز باغبانی و محصولات باغی
خوزستان با دارا بودن حدود ۷۵ هزار هکتار باغات، سبد متنوعی از محصولات باغی را تولید می‌کند.
مرکبات: سطح زیر کشت مرکبات در استان به ۲۱ هزار هکتار می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۱۱۵ هزار تن مرکبات از باغات بارور استان برداشت شود. شهرستان‌های دزفول، شوش، اندیمشک و شوشتر مراکز اصلی تولید مرکبات هستند. خوزستان در سال گذشته رتبه دوم تولید گریپ‌فروت و رتبه سوم تولید لیموشیرین و نارنج کشور را کسب کرد.
نخیلات: با مساحتی بیش از ۴۲ هزار هکتار، نخیلات در حال احیا و بازسازی هستند و سهم مهمی در تولید خرما دارند.
توسعه گلخانه‌ها: راه‌اندازی گلخانه‌های ارزان‌قیمت و توسعه کشت محصولات گرمسیری مانند پاپایا، بلوبری و موز در دستور کار قرار دارد. این اقدامات به افزایش بهره‌وری از آب و زمین کمک شایانی می‌کند.
سهم خوزستان در امنیت غذایی ملی
تأمین امنیت غذای سالم، رسالت اصلی وزارت جهاد کشاورزی است و خوزستان از ظرفیت و پتانسیل بالایی در این زمینه برخوردار است. مسئولان ارشد کشوری به صراحت اعلام کرده‌اند که این استان نقش اول را در تأمین امنیت غذایی کشور دارد. تولید ۱۷ میلیون تنی محصولات کشاورزی، سهم ۱۴ درصدی در امنیت غذایی کشور را برای خوزستان به ارمغان آورده است. این استان ادعا دارد که نه تنها در چند محصول خاص، بلکه در تولید اکثر محصولات کشاورزی، جزء تولیدکنندگان محصولات سالم در کشور است.
چالش‌ها و راهبردهای آینده
با وجود دستاوردهای درخشان، کشاورزی خوزستان با چالش‌های متعددی نیز روبرو است که مدیریت آن برای تداوم نقش استراتژیک این استان حیاتی است.
مدیریت منابع آبی: تامین و مدیریت آب اولویت نخست توسعه کشاورزی در خوزستان محسوب می‌شود. کمبود نهاده‌ها و محدودیت منابع آبی به‌ویژه در شرایط خشکسالی‌های اخیر، از مهم‌ترین دغدغه‌های کشاورزان است.
توسعه روش‌های نوین: توسعه گلخانه‌ها، اجرای سامانه‌های نوین آبیاری و تکمیل زنجیره‌های ارزش از دیگر برنامه‌های محوری برای کاهش مصرف آب و ارتقای بهره‌وری در استان است.
ارتقای دانش کشاورزی: افزایش ضریب نفوذ دانش، بهبود سواد کشاورزی و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، از اولویت‌های اصلی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، استان خوزستان با تولید انبوه محصولات استراتژیک زراعی و باغی، نه تنها یک قطب کشاورزی، بلکه ستون فقرات امنیت غذایی ایران محسوب می‌شود. دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی در این استان نیازمند برنامه‌ریزی اصولی، دقیق و کارآمد است. با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در زمینه‌های مختلف از جمله توسعه گلخانه‌ها، شیلات و گیاهان دارویی، خوزستان می‌تواند سهم مهمتری در اشتغال‌زایی و محرومیت‌زدایی ایفا کند. تداوم این جایگاه ممتاز، تضمینی برای استقلال و امنیت غذایی پایدار جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.