طلای سبز ایران؛ نگاهی به کشت پسته و برداشت بی‌نظیر
پایگاه خبری داوان نیوز: پسته به عنوان یکی از محصولات استراتژیک و ارزشمند کشاورزی ایران، نقش بسزایی در اقتصاد و صادرات کشور ایفا میکند. در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، ایران با تولید ۳۰۰ هزار تن پسته و رشد چشمگیر ۱۴۳ درصدی صادرات، جایگاه خود را به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی این محصول تثبیت کرده است.
به گزارش ناظم رامتین، خبرنگار داوان نیوز، پسته ایرانی که به “طلای سبز” معروف است، از دیرباز به عنوان یکی از محصولات صادراتی ارزشمند ایران شناخته میشود. ایران با دارا بودن اقلیم خاص و خاک حاصلخیز، شرایط ایدهآلی برای کشت این محصول دارد و به عنوان یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان برتر پسته در جهان محسوب میشود .این گزارش به بررسی وضعیت کشت پسته در ایران، پیشبینی برداشت سال ۱۴۰۴، چالشهای پیشرو و اهمیت روز ملی پسته میپردازد.
کشت پسته در ایران قدمتی دیرینه دارد و به عنوان یادگاری از نیاکان و محصولی ارزشمند در سبد کشاورزی جهان معاصر معرفی شده است . در سالهای اخیر، این صنعت با وجود چالشهای متعدد، به رشد و توسعه خود ادامه داده و سهم قابل توجهی در اقتصاد ملی و اشتغالزایی ایفا کرده است.
وضعیت کشت پسته در ایران در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴
سطح زیر کشت و تولید
بر اساس آمار ارائه شده توسط معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیر کشت پسته در ایران از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۳ با رشد ۸۳ درصدی همراه بوده و به ۶۵۰ هزار هکتار رسیده است. این افزایش نشان دهنده توجه ویژه به توسعه باغات پسته در کشور است . در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، تولید پسته (خشک و تازه خوری) به ۳۰۰ هزار تن رسید که نشان دهنده ظرفیت بالای ایران در تولید این محصول است .
استانهای اصلی تولیدکننده
استان کرمان به عنوان مرکز اصلی تولید پسته در ایران شناخته میشود. علاوه بر این، استانهای دیگری مانند یزد، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، مرکزی، فارس و اصفهان نیز در تولید این محصول سهم دارند . در استان مرکزی، شهرستان های زرندیه و ساوه به ترتیب بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده اند و ارقامی مانند اکبری، کله قوچی، احمد آقایی، چروک و فندقی در این منطقه کشت میشوند .
ارقام پسته ایرانی
ایران از تنوع بینظیری در ارقام پسته برخوردار است که مهمترین آنها شامل اکبری، فندقی، کله قوچی، احمد آقایی و بادامی میشود. هر یک از این ارقام دارای ویژگیهای منحصر به فردی هستند و در بازارهای داخلی و خارجی طرفداران خاص خود را دارند.
پیشبینی برداشت پسته در سال ۱۴۰۴
پیشبینی کلی
با توجه به شرایط اقلیمی و افزایش سطح زیر کشت، پیشبینی میشود تولید پسته در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل افزایش قابل توجهی داشته باشد. به عنوان مثال، در استان مرکزی پیش بینی شده است که برداشت پسته به ۱۷ هزار تن از سطح ۱۵ هزار هکتار باغات بارور برسد . این میزان تولید نشان دهنده عملکرد متوسط ۱۳۰۰ کیلوگرم پسته خشک در هر هکتار است .
مناطق مختلف برداشت
برداشت پسته در مناطق مختلف ایران بسته به شرایط آب و هوایی از مرداد ماه آغاز شده و تا شهریور ماه ادامه مییابد. به عنوان مثال:
– در شاهرود برداشت پسته آغاز شده و پیش بینی میشود دو هزار تن پسته از باغات این شهرستان جمع آوری شود .
– در دامغان پسته کاران از ۱۵ هزار هکتار باغ بارده محصول برداری میکنند .
– در خراسان شمالی برداشت پسته از ۶۶۱۰ هکتار باغات آغاز شده است .
– در اسفراین نیز برداشت پسته از باغات این منطقه انجام میشود .
عوامل مؤثر بر برداشت
بهترین زمان برداشت پسته هنگامی است که حدود ۷۰ درصد میوه آن رسیده باشد. این امر باعث حفظ سلامت درخت و کاهش آفلاتوکسین شده و همچنین به دلیل تجمع چربی، میوه اونس و وزن قابل قبولی پیدا میکند . همچنین برداشت محصول باید در ساعات اولیه روز انجام شود تا از ترک خوردن پوست سبز پسته و آلودگی آن جلوگیری شود.
روز ملی پسته: نماد هویت و افتخار کشاورزی ایران
اهمیت و تاریخچه
پانزدهم شهریور به عنوان “روز ملی پسته” در ایران نامگذاری شده است. این روز به عنوان نمادی از هویت و افتخار کشاورزی ایران، تاکیدی بر بهرهگیری از توانمندی منحصر به فرد و خدادادی این سرزمین در راستای توسعه کشاورزی و منافع ملی است .
پیام وزیر جهاد کشاورزی
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی، در پیامی به مناسبت روز ملی پسته، سازگاری اقلیمی این محصول با ارزش و بازارپسند را فرصتی کم نظیر برای تداوم حضور کشاورزی ایران در موقعیتهای بین المللی و ارزآوری در صنعت کشاورزی کشور عنوان کرد. وی پسته را موهبتی به یادگار مانده از نیاکان و محصولی ارزشمند در سبد کشاورزی جهان معاصر معرفی کرد .
جایگاه ایران در تولید و صادرات پسته
ایران رتبه نخست سطح زیر کشت پسته در جهان را به خود اختصاص داده و در تولید این محصول مقام دوم جهانی را دارد. پسته در سبد صادرات کشاورزی کشور جایگاه اول ارزآوری را از آن خود کرده است . همچنین ایران پسته را به ۶۷ کشور جهان صادر میکند که نشاندهنده حضور پررنگ این محصول در بازارهای جهانی است.
چالشهای پیشروی صنعت پسته
تغییرات اقلیمی و کم آبی
تغییرات اقلیمی و افت کمی و کیفی آب از جمله چالشهای مهم پیش روی تولید پسته در کشور است . همچنین ناترازی انرژی و قطعی برق و خاموشی موتور پمپ آب چاه های کشاورزی از مشکلات زیرساختی تولید پسته محسوب میشود .
آفات و بیماریها
عارضه لکه پوست استخوانی از جمله مشکلاتی است که کیفیت پسته را تحت تاثیر قرار میدهد. تحقیقات نشان داده که تأثیر کلسیم و قطع آبیاری میتواند بر این عارضه تاثیرگذار باشد .
نیاز به نوسازی باغات
بسیاری از باغات پسته ایران نیاز به اصلاح و بازسازی دارند. ارائه تسهیلات و کمکهای فنی و اعتباری برای این امر از ضروریات توسعه پایدار این صنعت است.
جنبه های اقتصادی و اشتغالزایی صنعت پسته
اشتغالزایی
صنعت پسته به طور مستقیم برای ۳۵۰ هزار نفر و به طور غیرمستقیم برای ۷۰۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده است . این آمار نشان دهنده نقش مهم این صنعت در اشتغالزایی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور است.
درآمد ارزی
صنعت پسته سالانه حدود ۱.۵ میلیارد دلار درآمد ارزی را برای کشور به ارمغان میآورد . صادرات پسته در سال ۱۴۰۳ با رشد ۱۴۳ درصدی همراه بود که نشاندهنده رونق این صنعت با وجود چالشهای پیشرو است .
سودآوری و درآمد باغات پسته
بر اساس مطالعات انجام شده، درآمد هر هکتار باغ پسته بالغ (پرورش و فراوری) در سال ۱۴۰۲ حدود ۹۸۰ میلیون تومان برآورد شده است . البته باغ پسته تا سال ششم فاقد بهره دهی اقتصادی کافی بوده و از سال هفتم به بعد به تدریج به تولید ثابت میرسد .
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، صنعت پسته ایران در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ با وجود چالشهای متعدد از جمله تغییرات اقلیمی، کم آبی و مشکلات زیرساختی، عملکرد قابل توجهی داشته است. تولید ۳۰۰ هزار تن پسته و رشد ۱۴۳ درصدی صادرات، نشاندهنده پتانسیل بالای این صنعت در اقتصاد ملی است. روز ملی پسته (پانزدهم شهریور) به عنوان نمادی از هویت و افتخار کشاورزی ایران، فرصتی برای توجه به اهمیت این محصول و قدردانی از زحمات کشاورزان و فعالان این عرصه است.
برای تضمین آینده این صنعت، نیاز به سرمایه گذاری در تحقیقات، معرفی ارقام جدید سازگار و مقاوم، تولید نهال گواهی شده و توسعه سیستم های آبیاری مدرن وجود دارد. همچنین ارائه تسهیلات و کمکهای فنی و اعتباری برای اصلاح و بازسازی باغات پسته از ضروریات است. با برنامه ریزی صحیح و مدیریت کارآمد، ایران میتواند جایگاه خود را به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی پسته حفظ و تقویت کند.