قیمت گندم؛ از ثبات تا جهش‌های بی‌سابقه/ واکنش کشاورزان و مسئولان
پایگاه خبری DA1news: بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که قیمت خرید تضمینی گندم در ایران طی ۸ سال گذشته روندی صعودی و گاهی جهشی داشته است. این افزایش تحت تأثیر تورم، سیاست‌های حمایتی دولت و نوسانات اقتصادی بوده است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی و سازمان غله، قیمت خرید تضمینی گندم از ۱۰,۰۰۰ ریال برای هر کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به ۱۵۰,۰۰۰ ریال در سال ۱۴۰۳ رسیده است. این تغییر نشان‌دهنده رشد حدود ۱۵ برابری در این بازه زمانی است.
سال‌به‌سال تغییرات قیمت:
– ۱۳۹۵-۱۳۹۶: قیمت گندم بین ۱۰,۰۰۰ تا ۱۱,۰۰۰ ریال ثابت بود.
– ۱۳۹۷-۱۳۹۸: با تشدید تحریم‌ها و تورم ۳۱ درصدی، قیمت به ۱۳,۰۰۰ ریال افزایش یافت.
– ۱۳۹۹-۱۴۰۰: نوسانات ارزی و تورم ۴۰ درصدی باعث شد قیمت گندم به ۲۲,۰۰۰ ریال برسد.
– ۱۴۰۰-۱۴۰۱: افزایش بی‌سابقه به ۳۵,۰۰۰ ریال (رشد ۵۹ درصدی نسبت به سال قبل).
– ۱۴۰۱-۱۴۰۲: جهش تاریخی به ۱۲۰,۰۰۰ ریال (افزایش ۲۴۳ درصدی).
– ۱۴۰۲-۱۴۰۳: قیمت گندم با ۲۵ درصد افزایش به ۱۵۰,۰۰۰ ریال رسید.
دلایل افزایش قیمت:
۱. تورم افسارگسیخته (به‌ویژه پس از ۱۳۹۷)
۲. سیاست‌های حمایتی دولت برای جبران هزینه‌های تولید کشاورزان
۳. کاهش تولید گندم در برخی سال‌ها به دلیل خشکسالی
۴. نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینه نهاده‌های کشاورزی
واکنش کشاورزان و کارشناسان:
برخی کشاورزان معتقدند با وجود افزایش قیمت تضمینی، هزینه‌های تولید (مانند کود و سم) به‌حدی بالا رفته که سود چندانی عاید آن‌ها نمی‌شود. از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که افزایش قیمت گندم می‌تواند بر قیمت نان و سایر محصولات غذایی تأثیر بگذارد.
چشم‌انداز آینده:
پیش‌بینی می‌شود با تداوم تورم و سیاست‌های حمایتی، قیمت خرید تضمینی گندم در سال‌های آینده نیز روند صعودی داشته باشد. با این حال، نیاز به مدیریت بهینه منابع آبی و حمایت بیشتر از کشاورزان برای افزایش بهره‌وری احساس می‌شود.
آیا دولت در پرداخت بهای گندم به کشاورزان موفق عمل کرده است؟
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، با وجود افزایش چشمگیر قیمت خرید تضمینی گندم در سال‌های اخیر، عملکرد دولت در پرداخت به‌موقع و کامل بهای گندم به کشاورزان با چالش‌هایی همراه بوده است. بررسی گزارش‌های رسمی و اظهارات کشاورزان نشان می‌دهد که در برخی سال‌ها، پرداخت‌ها با تأخیرهای طولانی یا کمبود نقدینگی مواجه شده است.
وضعیت پرداخت بهای گندم در سال‌های اخیر
۱. ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸: پرداخت‌ها نسبتاً منظم بود، اما با افزایش تدریجی قیمت، گاهی تأخیرهایی مشاهده شد.
۲. ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰: به دلیل مشکلات مالی دولت و تحریم‌ها، کشاورزان از تأخیر چندماهه در دریافت مطالبات خود خبر دادند.
۳. ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲: با افزایش بی‌سابقه قیمت گندم (به ۱۲۰,۰۰۰ ریال)، دولت برای پرداخت‌ها با کمبود بودجه مواجه شد و در برخی موارد، کشاورزان بخشی از پول خود را به صورت نقدی و بخشی را به صورت اعتبار یا اوراق دریافت کردند.
۴. ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳: با وجود وعده‌های دولت برای تسریع در پرداخت‌ها، برخی کشاورزان همچنان از پرداخت نشدن کامل بهای گندم گلایه دارند.
دلایل مشکلات پرداخت:
– کمبود نقدینگی دولت به دلیل تحریم‌ها و کسری بودجه
– افزایش سریع قیمت تضمینی بدون پشتوانه مالی کافی
– مدیریت ناکارآمد در توزیع منابع بین استان‌ها
– فساد اداری و بوروکراسی پیچیده در برخی مناطق
واکنش کشاورزان و مسئولان:
– کشاورزان: بسیاری معتقدند با وجود افزایش قیمت، پرداخت‌های دیرهنگام یا ناقص، سود واقعی را از بین برده است. برخی حتی مجبور شده‌اند گندم را با قیمتی پایین‌تر از نرخ تضمینی به بخش خصوصی بفروشند.
– مسئولان دولتی: وزارت جهاد کشاورزی وعده داده است که با تأمین منابع مالی از طریق فروش نفت و مالیات، پرداخت‌ها را بهبود بخشد. با این حال، هنوز مشکلات ساختاری در سیستم پرداخت وجود دارد.
جمع‌بندی: عملکرد دولت چقدر موفق بوده؟
نقاط مثبت:
– افزایش قابل توجه قیمت تضمینی برای حمایت از کشاورزان
– تلاش برای جبران بخشی از مطالبات از طریق تسهیلات و اوراق
نقاط منفی:
– پرداخت‌های نامنظم و دیرهنگام در برخی سال‌ها
– عدم شفافیت در برخی موارد درباره زمان و نحوه پرداخت
– وابستگی به درآمدهای نفتی که پرداخت‌ها را تحت تأثیر قرار داده است
چشم‌انداز آینده
اگر دولت نتواند پرداخت‌ها را به‌صورت منظم و شفاف انجام دهد، ممکن است اعتماد کشاورزان به سیستم خرید تضمینی کاهش یابد و بخشی از تولید به سمت بازار آزاد سوق پیدا کند. این مسئله می‌تواند امنیت غذایی کشور را تحت تأثیر قرار دهد.