آموزش
مروجان کشاورزی؛ چالشها و عوامل چندبعدی پیش رو
پایگاه خبری DA1news: استانهای شمالی ایران با توجه به شرایط اقلیمی خاص و تنوع محصولات کشاورزی، نقشی حیاتی در امنیت غذایی کشور ایفا میکنند. با این حال، مروجان کشاورزی به عنوان حلقه واسط بین دانش نوین و کشاورزان، با چالشهای متعددی مواجهند که عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. این گزارش به بررسی عمدهترین این چالشها و ارائه راهکارهای مبتنی بر شواهد میپردازد.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، چالشهای پیش روی مروجان کشاورزی در شمال ایران، ریشه در عوامل چندبعدی اقتصادی، اجتماعی و محیطی دارد. حل این مشکلات نیازمند رویکردی یکپارچه است که شامل اصلاح سیاستها، سرمایهگذاری در فناوری و تقویت مشارکت جامعه محلی میشود. با توجه به پتانسیل بالای استانهای شمالی در تولید محصولات استراتژیک مانند برنج و مرکبات، رفع این چالشها نه تنها امنیت غذایی کشور را تضمین میکند، بلکه میتواند الگویی برای سایر مناطق باشد.
۱. چالشهای ساختاری و سیاستگذاری
– ناهماهنگی نهادی و فقدان برنامهریزی یکپارچه
عدم هماهنگی بین وزارت جهاد کشاورزی، سازمانهای محلی و نهادهای تحقیقاتی، موجب موازیکاری و کاهش اثربخشی برنامههای ترویجی شده است. به عنوان مثال، در برخی مناطق، پروژههای آبیاری بدون هماهنگی با مروجان اجرا میشود که منجر به اتلاف منابع میگردد .
– محدودیت بودجه و حمایت مالی
بررسیها نشان میدهد تنها ۳۵۰ میلیون دلار برای اجرای برنامههای ترویجی در شمال کشور اختصاص یافته، در حالی که نیاز واقعی حداقل دو برابر این مقدار است. این کمبود، توسعه زیرساختهای آموزشی و فناورانه را مختل کرده است .
۲. مشکلات آموزشی و مهارتی
– شکاف دانشی بین مروجان و کشاورزان
با وجود پیشرفتهای فنی، بسیاری از مروجان فاقد آموزشهای روزآمد در زمینههایی مانند مدیریت پایدار آب یا استفاده از سامانههای هواشناسی پیشرفته (مانند سامانه توصیههای هواشناسی شالیکاری) هستند. این موضوع باعث کاهش اعتماد کشاورزان به توصیهها میشود .
– مقاومت در پذیرش نوآوریها
کشاورزان شمالی، به ویژه در مناطق روستایی، به دلیل وابستگی به روشهای سنتی (مانند آبیاری غرقابی)، نسبت به تغییرات مقاومت نشان میدهند. این مسئله در شالیزارهای استان گیلان که ۷۵ درصد تولید برنج کشور را تأمین میکنند، به وضوح مشاهده میشود .
۳. چالشهای محیطی و منابع طبیعی
– بحران آب و تغییرات اقلیمی
کاهش ۷۰ درصدی ذخایر آبهای زیرزمینی در دهه اخیر و خشکسالیهای مکرر، فشار مضاعفی بر سیستمهای آبیاری وارد کرده است. در استان مازندران، ۴۰ درصد زمینهای کشاورزی به دلیل شوری خاک و کمآبی در معرض خطر هستند .
– تخریب اکوسیستمها
استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی در باغات چای شمال، نه تنها باعث آلودگی آبهای سطحی شده، بلکه حاصلخیزی خاک را نیز کاهش داده است. مروجان در انتقال روشهای کشاورزی ارگانیک با محدودیت منابع مواجهند .
۴. موانع فناورانه و زیرساختی
– دسترسی ناکافی به فناوریهای روز
تنها ۱۵ درصد از مروجان در شمال کشور به سامانههای پیشرفته نظیر مدلهای پیشبینی هواشناسی یا نرمافزارهای مدیریت مزرعه دسترسی دارند. این در حالی است که در پروژه شالیکاری شمال، استفاده از دادههای هواشناسی دقت توصیهها را تا ۷۵ درصد افزایش داده است .
– ضعف مکانیزاسیون
بر اساس آمار مرکز پژوهشهای مجلس، تنها ۲۰ درصد از زمینهای کشاورزی شمال مکانیزه هستند. این مسئله بهرهوری را کاهش داده و هزینههای تولید را افزایش میدهد .
۵. عوامل اجتماعی-اقتصادی
– مهاجرت نیروی کار جوان
با مهاجرت ۳۰ درصد از جوانان روستایی شمال به شهرها، جمعیت فعال کشاورزی سالانه ۵ درصد کاهش مییابد. این امر انتقال دانش نوین به نسل جدید را دشوار میسازد .
– فقر اقتصادی کشاورزان
درآمد پایین ۶۰ درصد از کشاورزان شمالی (کمتر از ۳ میلیون تومان در ماه) باعث میشود نتوانند هزینههای اجرای توصیههای مروجان (مانند خرید بذرهای مقاوم) را تأمین کنند .
راهکارهای پیشنهادی
۱. تقویت همکاری بیننهادی
– ایجاد شورای هماهنگی ترویج کشاورزی شمال با مشارکت دانشگاهها، سازمانهای مردم نهاد و بخش خصوصی .
۲. آموزش ترکیبی (حضوری-مجازی)
– توسعه پلتفرمهای آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی برای آموزش مروجان و کشاورزان .
۳. تشویق کشاورزی پایدار
– ارائه یارانه به کشاورزانی که از روشهای آبیاری قطرهای یا کودهای ارگانیک استفاده میکنند .
۴. توسعه فناوریهای بومی
– طراحی سامانههای هواشناسی محلی متناسب با اقلیم هر زیرمنطقه (مانند شالیزارهای گیلان) .
آموزش
نگهداری اصولی ابزارهای باغبانی
فرآیند نگهداری ابزار کشاورزی را میتوان در چهار اصل کلی تمیز کردن، خشک کردن، روغنکاری و نگهداری در محل مناسب خلاصه کرد. با رعایت این اصول، نه تنها در هزینههای خود صرفهجویی میکنید، بلکه کار باغبانی و کشاورزی را برای خود لذتبخشتر و ایمنتر میسازید.
پایگاه خبری داوان نیوز: با اختصاص دادن تنها چند دقیقه پس از هر بار استفاده به مراقبت از ابزارهای کشاورزی، میتوانید سالها از سرمایه خود محافظت کنید.
به گزارش داوان نیوز، نگهداری صحیح از ابزارهای باغبانی و کشاورزی نه تنها طول عمر آنها را افزایش میدهد، بلکه کارایی بهتری در حین کار برای شما به ارمغان میآورد. در ادامه یک راهنمای کامل برای نگهداری از این تجهیزات پس از هر بار استفاده ارائه شده است.
پس از اتمام کار، با رعایت این چهار مرحلهی اصلی، ابزارهای خود را برای استفادهی بعدی آماده نگه دارید.
1. تمیز کردن کامل: باقیماندههای خاک، شیرهی گیاهان و کثیفیها، دشمنان اصلی ابزارهای شما هستند چرا که باعث زنگزدگی و کندی میشوند. خاکهای چسبنده به تیغهی بیل و بیلچه را با یک برس سیمی یا کاردک پاک کنید. برای قیچی، ابتدا با یک پارچهی مرطوب شیرهی گیاهان را پاک کرده و سپس برای ضدعفونیکردن، آن را با محلولهای مناسب مانند الکل یا محلول رقیق سفیدکننده تمیز کنید تا از انتقال بیماری بین گیاهان جلوگیری شود.
2. خشک کردن دقیق: رطوبت عامل اصلی زنگزدگی است. پس از شستشو و تمیز کردن، تمام سطوح فلزی و دستههای چوبی را با یک پارچهی خشک کاملاً خشک کنید.
3. روغنکاری منظم: روغنکاری، یک لایهی محافظ در برابر رطوبت ایجاد میکند و حرکت قطعات متحرک را روان میسازد. پس از تمیز و خشک کردن، با یک پارچه، کمی روغن گیاهی یا روغن دانه کتان (برای ابزارهای دستی) یا روغن صنعتی و گریس (برای ابزارهای بزرگتر و قطعات متحرک) به سطح فلزی و مفاصل بمالید. برای قیچیها، حتماً اتصالات میانی و فنرها را روغنکاری کنید.
4. تیز کردن دورهای: ابزارهای تیز، هم کارایی بیشتری دارند و هم ایمنتر هستند، زیرا برای برش یا ورود به خاک به نیروی کمتری نیاز دارند. لبهی قیچیها و بیلها را به صورت دورهای با سوهان دستی تیز کنید. برای تیز کردن قیچی یا بیلچه، ابزار را محکم گرفته و سوهان را با زاویهی ۲۰ تا ۴۵ درجه در امتداد لبهی اصلی حرکت دهید. از برش شاخههای خشک و سخت با قیچی معمولی خودداری کنید، زیرا این کار به سرعت باعث کندی تیغهها میشود.
محل و روش صحیح نگهداری
محل نگهداری ابزارها نقش بسیار مهمی در حفظ آنها دارد.
* محل مناسب: بهترین مکان، یک انبار خشک، تمیز و سرپوشیده است که ابزارها را از باران، برف و نور مستقیم خورشید محافظت کند. در صورت اجبار به نگهداری در فضای باز، حتماً از کاور یا چادر ضدآب استفاده کنید.
* روش چیدمان: تا حد امکان ابزارها را آویزان کنید. این کار هم از تماس آنها با رطوبت کف زمین جلوگیری میکند و هم دسترسی به آنها را آسانتر میسازد. بین ابزارها فاصله بگذارید تا جریان هوا برقرار باشد و از ایجاد رطوبت راکد جلوگیری شود.
نگهداری از تجهیزات ایمنی فردی
تجهیزات حفاظت فردی نیز پس از کار در مزرعه یا باغ، نیاز به مراقبت دارند تا هم عمر مفیدشان افزایش یابد و هم در استفادهی بعدی، ایمنی شما را تضمین کنند.
* لباسکار، دستکش و چکمه: پس از سمپاشی یا کوددهی، این تجهیزات را قبل از ورود به خانه خارج کنید. آنها را جدا از سایر لباسها و با آب گرم و صابون بشویید و در هوای آزاد و زیر نور آفتاب کاملاً خشک کنید.
* ماسکهای تنفسی: فیلترهای ماسک را طبق دستورالعمل تولیدکننده تعویض کنید. بدنهی ماسک را با یک دستمال مرطوب تمیز کرده و در جای خشک و دور از گرد و غبار نگهداری کنید.
برنامهریزی برای نگهداری دورهای و فصلی
علاوه بر مراقبتهای روزانه، برنامهریزی برای نگهداری در بازههای زمانی طولانیتر بسیار مفید است.
* نگهداری پایان فصل: پیش از انبار کردن ابزارها برای مدتی طولانی (مثلاً در زمستان)، یک بازرسی و سرویس کامل انجام دهید. قطعات فلزی را به خوبی روغنکاری کنید، تسمهها را شل کنید و باتری ابزارهای موتوری را جدا کرده و در محل مناسبی نگهداری کنید.
* مستندسازی: یک دفترچه برای ثبت تاریخ سرویس، تعمیرات و تعویض قطعات ابزارهای خود داشته باشید. این کار به شما کمک میکند تا برنامهی مراقبتی منظمی داشته باشید.
آموزش
قاسمی: «پل دانش تات» صدای رسای تحقیقات کشاورزی
پایگاه خبری داوان نیوز: آیین تقدیر از برگزیدگان اولین دوره مسابقه «پل دانش تات» با حضور دکتر کمال قاسمی بزدی، مشاور معاون وزیر و مدیرکل دفتر حوزه ریاست سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، برگزار شد.
به گزارش داوان نیوز، این مراسم با هدف شناسایی و تشویق تولیدکنندگان محتوای فاخر در حوزه کشاورزی برگزار گردید.
دکتر قاسمی در این مراسم با تقدیر از تیم روابط عمومی به مدیریت مهندس سید اسحاقی، بر اهمیت انتقال سریع و مؤثر دستاوردهای پژوهشی به بهرهبرداران واقعی تأکید کرد. وی اظهار داشت: «یکی از مشکلات اصلی، شنیده نشدن صدای محققان و نرسیدن اطلاعات صحیح به جامعه هدف است. ما باید از تمامی ابزارهای ممکن برای پر کردن این فاصله استفاده کنیم.»
مدیرکل دفتر حوزه ریاست سازمان، کانال «پل دانش تات» را ابزاری مؤثر برای رساندن یافتههای پژوهشی به کشاورزان معرفی و خاطرنشان کرد: این کانال با قالبهای محتوایی متنوع، کوتاه و کاربردی، طراحی شده است تا نقش بارزی در اطلاعرسانی دقیق و بهموقع ایفا کند. انتظار داریم این رسانه در کنار دیگر رسانهها، باعث افزایش دامنه مخاطبان و ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی شود.
ویژگیهای محتوای مؤثر از نگاه مدیران ارشد
در این مراسم بر تولید محتوای ساده، کاربردی و قابل فهم برای تمامی کشاورزان، انتشار منظم و هدفمند و توجه به نیازهای بومی و منطقهای تأکید شد. همچنین بر لزوم تعامل دوسویه با کشاورزان و انتقال تجربیات موفق میان آنان تصریح گردید.
درخواست همکاری گسترده
در پایان، از تمامی واحدهای زیرمجموعه سازمان تحقیقات، سازمانهای اجرایی و خبرگزاریها دعوت شد تا با ارسال محتواهای علمی و آموزشی و انعکاس نیازهای میدانی کشاورزان، در غنای این کانال و تحقق اهداف آن همکاری نمایند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در این مراسم خانم نوروز زاده و آقای بابازاده با اشاره به روند فعالیت این کانال به برنامه ها و سیاست های سازمان تات در تقویت و اثرگذاری این کانال سخنانی اظهار داشتند و در ادامه هر یک از برگزیدگان، ضمن بیان ثبت تجربیات خود بر اهمیت، تاثیرگذاری و ادامه فعالیت کانال «پل دانش تات» اشاره کردند.
این مراسم با تجلیل از تولیدکنندگان محتوای برتر حوزه کشاورزی به کار خود پایان داد.
اسامی تولیدکنندگان محتوای برتر حوزه کشاورزی به شرح ذیل اعلام شد؛
نفر اول؛ داود حسن پناه، پژوهشگر مروج ارشد (اردبیل)
دوم دوم؛ مهدی سلیمی، کارگردان
نفر سوم؛ لیلا موسوی مقدم، کارشناس کشاورزی (ارومیه)
سجاد تنها- مدیر کانال کشاورز نیوز؛ برگزیده ویژه
سید حسن ملکشی، عضو هیئت علی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، شایسته تقدیر
بر اساس گزارش خبرنگار ما، اولین مسابقه «پل دانش تات» با هدف شناسایی و تقدیر از تولیدکنندگان محتوای کشاورزی برگزار شد. در این مراسم، بر لزوم انتقال سریع و مؤثر یافتههای پژوهشی به کشاورزان از طریق ابزارهایی مانند کانال پل دانش تات تأکید شد. ویژگیهای کلیدی این کانال، تولید محتوای کوتاه، کاربردی، ساده و قابل فهم برای جامعه هدف اعلام شد و از تمامی نهادهای مرتبط برای همکاری و غنا بخشیدن به این کانال دعوت به عمل آمد.
آموزش
کمبارشی؛ احتمال افزایش جمعیت آفت سن گندم
پایگاه خبری داوان نیوز: سازمان حفظ نباتات کشور نسبت به طغیان آفت سن گندم در پی پیشبینی پاییز کمبارش و گرم هشدار داد.
به گزارش داوان نیوز به نقل از روابط عمومی سازمان حفظ نباتات کشور، سعید معین، مدیر مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات، با اشاره به پیشبینیهای هواشناسی، اظهار داشت: با توجه به شرایط جوی و پیشبینی کمبارشی در فصل پاییز، احتمال افزایش جمعیت آفت سن گندم در مزارع وجود دارد.
وی با بیان اینکه پاییز و زمستان پیشرو گرم و خشک خواهد بود، افزود: بر اساس پیشبینیها، دمای هوا در این فصل ۱ تا ۱.۵ درجه سلسیوس نسبت به سال گذشته گرمتر است. این شرایط گرم و خشک، تبعات خود را در فصل بهار نشان خواهد داد و میتواند به افزایش جمعیت آفات منجر شود.
معین با اشاره به تأثیر این شرایط بر کشتهای پاییزه، خاطرنشان کرد: کمآبی، چالشی جدی برای کشتهای پاییزه خواهد بود. در مورد وضعیت آینده آفت سن گندم نیز، این موضوع به میزان بقا و پایداری کشتها بستگی دارد و در حال حاضر نمیتوان پیشبینی دقیقی از وضعیت ارائه داد.
این مقام مسئول، شرایط اقلیمی حاضر را «بدترین شرایط در ۱۵ تا ۲۰ سال اخیر» برای کنترل آفت سن گندم توصیف کرد و توضیح داد: گرمای هوا باعث کاهش کارایی عوامل کنترلکننده طبیعی شده و فرصت طلایی مبارزه با این آفت را بسیار کوتاه میکند. هرگونه تأخیر در اجرای عملیات مبارزه، خسارت ناشی از سن را به طور تصاعدی افزایش خواهد داد.
بر اساس آمار رسمی، در سال زراعی گذشته، سطح مبارزه با آفت سن غلات در کشور به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار رسید. این در حالی است که اینمنطقه در سال ماقبل آن، ۳ میلیون و ۱۲۶ هزار هکتار بود.
به نظر میرسد کشاورزان و مسئولان استان های مرتبط باید از هم اکنون تمهیدات لازم برای پایش مستمر مزارع و آمادگی برای مبارزه به موقع با این آفت را در دستور کار قرار دهند.
-
اقتصاد2 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر3 هفته پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
خبرهای سازمانی3 هفته پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده
-
استان ها7 ماه پیشکشت، صادرات و مناطق مهم تولید سیر در ایران

