علوم و آموزش
مین باشی: ۵ برنامه راهبردی برای مهار علفهای هرز اجرایی میشود
پایگاه خبری داوان نیوز: رئیس بخش تحقیقات علفهای هرز، اولویتهای پژوهشی برای مبارزه با علفهای هرز اعلام کرد.
به گزارش داوان نیوز، دکتر مهدی مینباشی، رئیس بخش تحقیقات علفهای هرز موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، در گردهمایی روسای بخشهای تحقیقات گیاهپزشکی سراسر کشور، اولویتهای پژوهشی پنج سال آینده این بخش را تشریح کرد.
مینباشی گفت: اولویتهای پژوهشهای تحقیقات علفهای هرز در پنج سال آینده در چهار محور اصلی تعیین شده است.
وی در ادامه اشاره کرد و افزود: در حوزه مدیریت غیر شیمیایی و تلفیقی علفهای هرز، بر کنترل مکانیکی هوشمند علفهای هرز و ارزیابی اثر بخشی ترکیبی روشهای مدیریت علفهای هرز در طرحهای تحقیقی توسعهای در مناطق مختلف کشور تمرکز خواهیم داشت.
مینباشی گفت: در مورد علفهای هرز انگلی، برنامههای ما شامل تعیین گونههای مهم و خسارتزای گل جالیز بر مبنای میزبان با استفاده از روشهای شناسایی دقیق مولکولی در مناطق مختلف کشور و همچنین ارزیابی روشهای مدیریت موثر در کنترل این گونهها خواهد بود.
رئیس بخش تحقیقات علفهای هرز در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: مقاومت به علفکشها از دیگر محورهای مهم پژوهشی ما است که شامل تعیین مکانیسمهای مقاومت به علفکشها در مناطق مختلف کشور و توسعه استراتژیهای مدیریت مقاومت به علفکشها میشود.
مینباشی افزود: تغییر اقلیم نیز از محورهای پژوهشی مهم ما خواهد بود که بررسی تأثیر آن بر ظهور گونههای سخت کنترل علفهای هرز، مطالعه بیولوژی و اکولوژی این گونهها و همچنین بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر کارایی علفکشها را شامل میشود.
وی در ادامه گفت: در حوزه کشاورزی دقیق و هوش مصنوعی، بر بومیسازی سامانههای تشخیص بینایی ماشین و کنترل دقیق علفهای هرز و همچنین ارزیابی سامانههای هوشمند علفهای هرز در کاهش مصرف علفکشها تمرکز خواهیم کرد.
اهداف راهبردی پنجساله
مینباشی در پایان اظهار داشت: اهداف راهبردی پنجساله تحقیقات علفهای هرز شامل راهاندازی شبکه ملی پایش علفهای هرز مقاوم به علفکش در حداقل ۱۰ استان نمونه، تدوین ۲۰ پروژه کاربردی بینرشتهای به منظور مدیریت موثر علفهای هرز و کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی مصرف علفکشها در طرحهای تحقیقی توسعهای از طریق روشهای تلفیقی در محصولات زراعی مهم خواهد بود.
این برنامه پژوهشی در شرایطی اعلام میشود که علفهای هرز سالانه خسارات قابل توجهی به بخش کشاورزی ایران وارد میکنند و توسعه راهکارهای علمی برای مدیریت آنها از ضرورتهای اساسی توسعه پایدار کشاورزی در کشور محسوب میشود.
***
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، تأکید رئیس بخش تحقیقات علفهای هرز موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور بر مدیریت تلفیقی و غیرشیمیایی علفهای هرز، همسو با تجارب موفق بینالمللی در زمینه “مدیریت تلفیقی علفهای هرز” (Integrated Weed Management) است. بر اساس این رویکرد، به جای تکیه بر یک روش واحد (مانند علفکشها)، از ترکیبی از روشهای پیشگیری، زراعی، مکانیکی و بیولوژیک استفاده میشود که در بلندمدت پایدارتر و کارآمدتر هستند .
همچنین، توجه به کشاورزی دقیق و هوش مصنوعی نشاندهنده عزم موسسه تحقیقات گیاهپزشکی برای بومیسازی فناوریهای نوین در مدیریت علفهای هرز است. این فناوریها میتوانند با تشخیص به موقع و دقیق علفهای هرز، مصرف علفکشها را به شکل قابل توجهی کاهش داده و از آلودگی زیستمحیطی بکاهند .
بر اساس گزارش خبرنگار ما، علفهای هرز به عنوان یکی از چالشهای اصلی کشاورزی مدرن شناخته میشوند که سالانه خسارات اقتصادی قابل توجهی به محصولات کشاورزی در سراسر جهان وارد میکنند. این گیاهان ناخواسته از طریق رقابت برای جذب آب، مواد مغذی، نور و فضا با محصولات اصلی، هم به صورت کمی و هم کیفی به کشاورزی آسیب میرسانند . بر اساس تحقیقات بینالمللی، علفهای هرز میتوانند تا ۵۰ درصد از عملکرد محصولات زراعی مانند ذرت و سویا بکاهند .
در ایران، این مسئله با توجه به شرایط آبوهوایی خشک و نیمهخشک از حساسیت بیشتری برخوردار است، چرا که علفهای هرز سهم قابل توجهی از منابع آبی محدود را به خود اختصاص میدهند. همچنین، گسترش مقاومت به علفکشها در بسیاری از گونههای علف هرز، بر پیچیدگی مدیریت این آفتها افزوده است . این شرایط، لزوم توجه جدی به تحقیقات علمی و توسعه راهکارهای نوین برای مدیریت علفهای هرز را بیش از پیش آشکار میسازد.
دانستنی ها
دستورالعمل جدید مدیریت علفهای هرز ابلاغ شد
سازمان حفظ نباتات کشور، با انتشار و ابلاغ «دستورالعمل تناوب و اختلاط علفکشها»، گام بلندی برای مدیریت علمی علفهای هرز، پیشگیری از مقاومت آنها و بهینهسازی مصرف نهادهها در مزارع غلات کشور برداشت.
پایگاه خبری داوان نیوز: دستورالعمل جدید ملی برای مدیریت علمی علفهای هرز در مزارع غلات منتشر شد.
به گزارش داوان نیوز، در اقدامی جهت ارتقای سطح دانش فنی کشاورزان و مدیریـت پایــدار علفهای هرز، دفتر پیشآگاهی سازمان حفظ نباتات، «دستورالعمل تناوب و اختلاط علفکشها در مزارع غلات» را منتشر و به کلیه استانهای کشور ابلاغ کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی این سازمان، هدف از انتشار این بروشور تخصصی، بهبود کارایی برنامههای کنترل علفهرز، افزایش دقت در مصرف نهادههای شیمیایی و کاهش خسارات اقتصادی در کشت غلات دانسته شده است.
این دستورالعمل که بر پایه آخرین یافتههای پژوهشی داخلی و بینالمللی و نیز فهرست مصوب علفکشهای کشور تدوین شده، به تشریح اصول فنی تناوب و اختلاط صحیح علفکشها میپردازد. در آن نحوه انتخاب ترکیبات سازگار، رعایت اصول ایمنی و ملاحظات زیستمحیطی و همچنین تعیین دوز دقیق مصرف به طور کامل شرح داده شده است.
پیشگیری از مقاومت علفهای هرز، محور کلیدی این دستورالعمل است. سازمان حفظ نباتات به صراحت نسبت به پیامدهای اختلاطهای غیراصولی و تکرار مداوم یک علفکش هشدار داده و بر ثبت دقیق عملیات سمپاشی در مزارع به عنوان عاملی برای پایش اثربخشی و تصمیمگیری آتی تأکید کرده است.
به باور کارشناسان، بهرهگیری از این توصیههای فنی میتواند گامی مؤثر در جهت کاهش هزینههای تولید، حفظ سلامت اکوسیستمهای زراعی و تضمین امنیت غذایی کشور باشد. انتظار میرود این راهنما به زودی از طریق ادارات حفظ نباتات استانها و شبکههای پهنهای، در اختیار کارشناسان و کشاورزان پیشرو قرار گیرد.

دانستنی ها
از تخت جمشید تا نخلستانهای مدرن: داستان میوه مقدس
کشت خرما همواره ستون فقرات اقتصاد و زندگی در مناطق گرمسیری ایران بوده و امروز نیز با تولید انبوه، نام ایران را در صدر فهرست تولیدکنندگان جهانی این میوه مقدس نگه داشته است.
پایگاه خبری داوان نیوز: خرما، این میراث شیرین و کهن سرزمین ایران، ریشه در اعماق تاریخ تمدنهای فلات ایران دارد؛ از نخلستانهای باستانی میانرودان تا باغهای پرثمر جنوب ایران، این درخت مقاوم نماد پایداری، حیات و رونق در دل خشکترین مناطق بوده است.
به گزارش داوان نیوز، کشت خرما در ایران پیشینهای چندین هزارساله دارد و امروزه با وجود بیش از یک میلیون تن تولید سالانه، ایران را در زمره سه غول جهانی تولید این محصول قرار داده است. این گزارش سیر تاریخی پرورش خرما را از دوران باستان، گذر از عصر هخامنشیان و ساسانیان، تا دوران طلایی اسلامی و ایران معاصر پی میگیرد و ضمن واکاوی نقش اقتصادی و فرهنگی این «درخت زندگی»، مهمترین مناطق کشت آن از نخلستانهای گسترده خوزستان و کرمان تا سواحل خلیجفارس و بلوچستان را معرفی میکند. روایتی از تعامل دیرینه انسان و طبیعت که تا امروز ادامه دارد.
خرما با نام علمی « Phoenix dactylifera» یکی از قدیمیترین محصولات کشاورزی در تاریخ ایران است که هم بهعنوان یک منبع غذایی ارزشمند و هم بهعنوان نمادی از تمدن و کشاورزی پیشرفته در مناطق گرمسیری ایران مطرح بودهاست. کشت خرما در ایران پیشینهای چند هزارساله دارد و در طول تاریخ، نقش مهمی در اقتصاد، فرهنگ و معیشت مردم ایفا کردهاست.
خرما در ایران باستان
شواهد باستانشناسی نشان میدهد که کشت خرما در فلات ایران بهویژه در مناطق جنوبی و جنوبشرقی، به حدود ۶۰۰۰ سال پیش بازمیگردد. در تمدنهای اولیه بینالنهرین که با ایران باستان در تعامل بودند، خرما بهعنوان نمادی از باروری و رونق کشاورزی شناخته میشد.
در دوره هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد)، کشت خرما در مناطق جنوبی ایران مانند خوزستان و کرمان رواج داشت. منابع تاریخی از وجود نخلستانهای گسترده در استان فارس و سواحل خلیجفارس خبر میدهند. در کتیبههای بهجا مانده از تخت جمشید نیز اشارههایی به خرما بهعنوان یکی از محصولات مهم این مناطق شدهاست.
در دوره ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی)، کشاورزی بهویژه در مناطق گرمسیری گسترش یافت و نخلستانهای خرما بهعنوان بخش مهمی از اقتصاد زراعی ایران محسوب میشدند. سیستمهای آبیاری پیشرفتهای مانند قنات که در این دوره توسعه یافتند، به رشد و گسترش نخلستانها کمک شایانی کردند.

خرما در دوره اسلامی و قرون وسطی
با ورود اسلام به ایران، کشت خرما همچنان رونق داشت و حتی گسترش یافت. جغرافیدانان و مورخان اسلامی مانند ابن حوقل، اصطخری و مقدسی در سفرنامههای خود از نخلستانهای گسترده در مناطق جنوبی ایران گزارش دادهاند. در این دوره، خرما نهتنها بهعنوان یک ماده غذایی، بلکه بهعنوان یک کالای تجاری مهم در بازارهای منطقهای و بینالمللی مطرح بود.
خرما در دوره صفویه تا قاجار
در دوره صفویه (۱۵۰۱–۱۷۳۶ میلادی)، بازرگانی خرما رونق بیشتری یافت و این محصول به کشورهای همسایه و حتی به شبهقاره هند صادر میشد. در دوره قاجار (۱۷۸۹–۱۹۲۵ میلادی)، با افزایش ارتباطات تجاری با اروپا، خرما بهعنوان یکی از محصولات صادراتی مهم ایران شناخته میشد. گزارشهای سیاحان اروپایی از نخلستانهای وسیع در سواحل خلیجفارس و مناطق مرکزی ایران حکایت دارد.
خرما در ایران معاصر
در سده بیستم میلادی، با توسعه فنون جدید کشاورزی و آبیاری، کشت خرما در ایران مدرنتر شد. تأسیس مؤسسه تحقیقات خرما در دهه ۱۳۴۰ شمسی و ایجاد سازمانهای تخصصی در زمینه تولید و صادرات خرما، به ارتقای کمی و کیفی این محصول انجامید. امروزه ایران یکی از سه تولیدکننده برتر خرما در جهان است و سالانه بیش از یک میلیون تن خرما تولید میکند.
مناطق اصلی کشت خرما در ایران
۱. استان خوزستان
– شهرستانهای مهم: اهواز، خرمشهر، آبادان، شادگان، شوشتر
– ارقام معروف: استعمران، برحی، زاهدی، دیری
– این استان با دارا بودن بیش از ۶ میلیون اصله نخل، مقام اول تولید خرما در ایران را دارد.
۲. استان سیستان و بلوچستان
– شهرستانهای مهم: ایرانشهر، سراوان، نیکشهر، چابهار
– ارقام معروف: مضافتی، ربی، هلیلهای
– خرماهای این منطقه بهویژه رقم مضافتی، از مرغوبیت خاصی برخوردارند.
۳. استان کرمان
– شهرستانهای مهم: بم، جیرفت، کهنوج، منوجان
– ارقام معروف: مضافتی، کلوته، هلیلهای
– شهرستان بم با نخلستانهای تاریخی خود، یکی از قطبهای اصلی تولید خرما در جهان محسوب میشود.
۴. استان هرمزگان
– شهرستانهای مهم: میناب، قشم، بندرعباس
– ارقام معروف: پیارم، هلیلهای، خرمای شاهانی
– خرما پیارم این منطقه از گرانترین و مرغوبترین انواع خرما در جهان است.
۵. استان بوشهر
– شهرستانهای مهم: دشتستان، تنگستان، دشتی
– ارقام معروف: کبکاب، استعمران، زاهدی
– این استان بهدلیل نزدیکی به خلیجفارس، شرایط مناسبی برای کشت خرما دارد.
۶. استان فارس
– شهرستانهای مهم: لارستان، جهرم، فیروزآباد
– ارقام معروف: شاهانی، کبکاب، زاهدی
– نخلستانهای این استان عمدتاً در مناطق جنوبی و گرمسیری متمرکز هستند.
۷. استان ایلام
– شهرستانهای مهم: دهلران، مهران
– ارقام معروف: زاهدی، استعمران
– اگرچه این استان از نظر وسعت نخلستانها کوچکتر است، اما کیفیت خرماهای آن قابل توجه است.

چالشها و آینده کشت خرما در ایران
امروزه کشت خرما در ایران با چالشهایی مانند خشکسالی، کمبود منابع آبی، آفات و بیماریها، و همچنین رقابت در بازارهای جهانی مواجه است. با این حال، با بهکارگیری روشهای نوین آبیاری، مدیریت علمی نخلستانها و توسعه صنایع تبدیلی، آینده کشت خرما در ایران امیدوارکننده به نظر میرسد.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، خرما در طول تاریخ ایران، از باستان تا امروز، نهتنها یک محصول کشاورزی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی مناطق گرمسیری کشور بودهاست. با وجود تغییرات اقلیمی و چالشهای جدید، نخلستانهای ایران همچنان بهعنوان نمادی از پایداری و سازگاری با محیطهای گرم و خشک، نقش مهمی در تأمین معیشت و اقتصاد مناطق جنوبی کشور ایفا میکنند. حفظ این میراث کهن و توسعه پایدار آن، نیازمند توجه جدی به تحقیقات علمی، مدیریت منابع و بازاریابی هوشمندانه در سطح جهانی است.
علوم و آموزش
فناوری خشکسازی پوست انار رونمایی شد
با هدف توسعه فناوریهای نوین و ارزش آفرینی از ضایعات انار، کارگاه آموزشی «فناوریهای پاک در فرآوری انار» با نمایش خشکسازی پوست انار در تنها ۱۸ دقیقه و با حفظ ترکیبات دارویی ارزشمند، در پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه برگزار شد.
پایگاه خبری داوان نیوز: کارگاه فناوریهای پاک در فرآوری انار در جشنواره ملی انار ساوه برگزار شد.
به گزارش داوان نیوز، وحیده نرجسی، سرپرست پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه، از برگزاری کارگاه آموزشی «فناوریهای پاک در فرآوری انار» در دومین روز از چهارمین جشنواره ملی انار ساوه خبر داد.
این کارگاه تخصصی در روز جمعه هفتم آذرماه ۱۴۰۳ در این پردیس برگزار شد و مورد استقبال تجار، صادرکنندگان و تولیدکنندگان صنعتی فرآوردههای انار شهرستان ساوه، روسا و کارشناسان این پردیس و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان، قرار گرفت.
در این کارگاه، عباس رنجی، مدیرعامل شرکت پارسی گیل، به عنوان مدرس، توضیحات مبسوطی در خصوص تکنولوژی دستگاههای نوین ارائه نمود و دستگاه خشکسازی خانگی را به طور عملی رونمایی و معرفی کرد. در این رونمایی، پوست انار در مدت زمان کوتاه ۱۸ دقیقه و با حفظ ترکیبات ارزشمند فنولی و آنتیاکسیدانی خشک شد.
دکتر نرجسی در حاشیه این کارگاه با اشاره به تولید حدود ۵۰ درصدی پوست انار به عنوان ضایعات در حوزههای خانگی، صنعتی و نیمهصنعتی شهرستان ساوه، که تاکنون بهرهبرداری اقتصادی مناسبی از آن صورت نگرفته است، اظهار داشت: با توجه به وجود بالاترین سطوح ترکیبات آنتیاکسیدانی در پوست انار که از ارزش غذایی و دارویی بسیار بالایی برخوردار است، بهرهگیری از این فناوریهای پاک میتواند نقش بهسزایی در تکمیل زنجیره ارزش افزوده محصول استراتژیک انار ایفا کند.
سرپرست پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه افزود: استفاده از این دستگاهها در سطوح مختلف، در کنار تولید فرآوردههای متعارف مانند آب، کنستانتره و رب انار، نه تنها از هدررفت این ماده باارزش جلوگیری میکند، بلکه سبب رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال برای بهرهبرداران حوزه انار در شهرستان ساوه خواهد شد.
در پایان این کارگاه، مقرر شد در راستای توسعه این فناوری و عینیسازی نتایج آن، یک دستگاه در ابعاد نیمهصنعتی توسط شرکت پارسی گیل در اختیار یکی از تولیدکنندگان فرآوردههای انار قرار گیرد تا پروژه پایلوت تولید صنعتی پوست انار خشک در شهرستان ساوه آغاز گردد.
-
اقتصاد3 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
پرونده ویژه4 روز پیشنقطه سرخط؛ «دادههای معتبر»، پایان عصر حدس و گمان
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر4 هفته پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
خبرهای سازمانی4 هفته پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده

