علوم و آموزش
هوش مصنوعی کد DNA گیاهی را رمزگشایی میکند
پایگاه خبری DA1news: در یک پیشرفت چشمگیر در تقاطع هوش مصنوعی و زیستشناسی گیاهی، یک مطالعه جدید به رهبری میلینگ زو، هایوی چای و ژیچیانگ شیا از دانشگاه هاینان، از آغاز دوران تحولآفرین در تحقیقات ژنومیک گیاهی خبر میدهد.
به گزارش گروه علمی اخبار روزانه کشاورزی، دانشمندان با مهار قدرت مدلهای زبانی بزرگ (LLM) – معماریهای هوش مصنوعی که در اصل برای پردازش زبان انسانی طراحی شدهاند – اکنون در حال کشف واژگان پیچیده جاسازی شده در ژنوم گیاهی هستند. این کار پیشگامانه، که در مجله Tropical Plants منتشر شده است، جزئیات چگونگی رمزگشایی این مدلهای مبتنی بر هوش مصنوعی از زبان پیچیده توالیهای ژنتیکی را برای باز کردن بینشهای بیولوژیکی بیسابقه و پیشبرد نوآوری کشاورزی شرح میدهد.
از لحاظ تاریخی، حوزه ژنومیک گیاهی به دلیل پیچیدگی فوقالعاده ذاتی DNA گیاهی با مشکل مواجه شده است. مجموعهدادههای عظیم، متغیر و اغلب با برچسبگذاری ضعیف، چالشهای قابلتوجهی را برای تکنیکهای یادگیری ماشین سنتی ایجاد میکنند، که به حجم زیادی از دادههای با کیفیت بالا و برچسبگذاری شده نیاز دارند. برخلاف زبانهای انسانی، که سرشار از دستور زبان و معناشناسی ساختاریافته هستند، توالیهای ژنومی یک روش اساساً متفاوت از اطلاعات بیولوژیکی را نشان میدهند – رشتههایی از نوکلئوتیدها که عناصر تنظیمی و عملکردی آنها الگوهای سلسله مراتبی پیچیدهای را منعکس میکنند. مطالعه اخیر با بازاندیشی در توالیهای ژنومی به عنوان یک سیستم زبانمانند، با این چالش مقابله میکند و در نتیجه مدلهای زبان بزرگ را قادر میسازد تا توابع ژنتیکی را با دقت قابل توجهی پردازش و پیشبینی کنند.

جوهر این تحقیق در شناخت موازیهای ساختاری چشمگیر بین زبان طبیعی و کدهای ژنومی نهفته است. DNA را میتوان به عنوان توالیای از «کلمات» متشکل از حروف نوکلئوتیدی – آدنین، تیمین، سیتوزین و گوانین – تصور کرد که با هم ترکیب میشوند تا «جملات» یا موتیفهای معنیداری را تشکیل دهند که بیان ژن و عملکرد سلولی را تنظیم میکنند. با آموزش LLMها بر روی مجموعهدادههای عظیمی از توالیهای ژنومی گیاهی، محققان نشان دادهاند که این مدلها میتوانند یاد بگیرند که ویژگیهای پیچیدهای مانند پروموترها، تقویتکنندهها و سایر عناصر تنظیمی را که فعالیت ژن را در بافتها و مراحل مختلف رشد هماهنگ میکنند، شناسایی کنند.
این مطالعه عملکرد چندین معماری LLM را بررسی میکند که به طور خاص برای تجزیه و تحلیل ژنومیک گیاهی طراحی شدهاند. مدلهای فقط رمزگذار (Encoder-only)، مانند DNABERT، بر تفسیر توالیهای ورودی برای استخراج نمایشهای معنیدار تمرکز دارند. مدلهای فقط رمزگشا (Decoder-only) مانند DNAGPT وظایف تولیدی را تسهیل میکنند، الگوهای توالی پاییندست یا حاشیهنویسیهای عملکردی را پیشبینی میکنند. علاوه بر این، هیبریدهای رمزگذار-رمزگشا مانند ENBED درک و پیشبینی دو جهته را امکانپذیر میسازند و قابلیت مدل را افزایش میدهند. محققان از یک روششناسی دقیق شامل پیشآموزش اولیه بر روی دادههای ژنومی خام گسترده، و سپس تنظیم دقیق استفاده کردند.
علوم و آموزش
فناوری خشکسازی پوست انار رونمایی شد
با هدف توسعه فناوریهای نوین و ارزش آفرینی از ضایعات انار، کارگاه آموزشی «فناوریهای پاک در فرآوری انار» با نمایش خشکسازی پوست انار در تنها ۱۸ دقیقه و با حفظ ترکیبات دارویی ارزشمند، در پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه برگزار شد.
پایگاه خبری داوان نیوز: کارگاه فناوریهای پاک در فرآوری انار در جشنواره ملی انار ساوه برگزار شد.
به گزارش داوان نیوز، وحیده نرجسی، سرپرست پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه، از برگزاری کارگاه آموزشی «فناوریهای پاک در فرآوری انار» در دومین روز از چهارمین جشنواره ملی انار ساوه خبر داد.
این کارگاه تخصصی در روز جمعه هفتم آذرماه ۱۴۰۳ در این پردیس برگزار شد و مورد استقبال تجار، صادرکنندگان و تولیدکنندگان صنعتی فرآوردههای انار شهرستان ساوه، روسا و کارشناسان این پردیس و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان، قرار گرفت.
در این کارگاه، عباس رنجی، مدیرعامل شرکت پارسی گیل، به عنوان مدرس، توضیحات مبسوطی در خصوص تکنولوژی دستگاههای نوین ارائه نمود و دستگاه خشکسازی خانگی را به طور عملی رونمایی و معرفی کرد. در این رونمایی، پوست انار در مدت زمان کوتاه ۱۸ دقیقه و با حفظ ترکیبات ارزشمند فنولی و آنتیاکسیدانی خشک شد.
دکتر نرجسی در حاشیه این کارگاه با اشاره به تولید حدود ۵۰ درصدی پوست انار به عنوان ضایعات در حوزههای خانگی، صنعتی و نیمهصنعتی شهرستان ساوه، که تاکنون بهرهبرداری اقتصادی مناسبی از آن صورت نگرفته است، اظهار داشت: با توجه به وجود بالاترین سطوح ترکیبات آنتیاکسیدانی در پوست انار که از ارزش غذایی و دارویی بسیار بالایی برخوردار است، بهرهگیری از این فناوریهای پاک میتواند نقش بهسزایی در تکمیل زنجیره ارزش افزوده محصول استراتژیک انار ایفا کند.
سرپرست پردیس تحقیقات و آموزش انار ساوه افزود: استفاده از این دستگاهها در سطوح مختلف، در کنار تولید فرآوردههای متعارف مانند آب، کنستانتره و رب انار، نه تنها از هدررفت این ماده باارزش جلوگیری میکند، بلکه سبب رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال برای بهرهبرداران حوزه انار در شهرستان ساوه خواهد شد.
در پایان این کارگاه، مقرر شد در راستای توسعه این فناوری و عینیسازی نتایج آن، یک دستگاه در ابعاد نیمهصنعتی توسط شرکت پارسی گیل در اختیار یکی از تولیدکنندگان فرآوردههای انار قرار گیرد تا پروژه پایلوت تولید صنعتی پوست انار خشک در شهرستان ساوه آغاز گردد.
علوم و آموزش
طرح برتر «رویداد ملی فناورانه انار» معرفی شد
در نخستین رویداد ملی فناورانه انار، طرح نوآورانه دکتر محمدرضا وظیفهشناس با موضوع «غنیسازی خاک و کاهش مصرف آب به روش شبهگلدانی» که راهکاری برای مقابله با چالشهای عمده باغداران انار است، به عنوان طرح برتر انتخاب شد.
پایگاه خبری داوان نیوز: طرح نوآورانه «شبهگلدانی» پژوهشکده مرکبات، طرح برتر نخستین رویداد ملی فناورانه انار شد.
به گزارش خبرنگار داوان نیوز، نخستین رویداد ملی فناورانه انار با معرفی طرحهای برتر به کار خود پایان داد. در این رویداد که با حضور ۳۷ ایده فناورانه از سراسر کشور برگزار شد، طرح دکتر محمدرضا وظیفهشناس با موضوع «غنیسازی خاک و کاهش مصرف آب در باغهای انار به روش شبهگلدانی» به عنوان طرح برتر انتخاب شد.
این رویداد ملی میزبان پژوهشگران و صاحبان ایده بود که پس از ارزیابیهای اولیه، ۲۷ طرح برای ارائه انتخاب شدند و در نهایت، ۱۰ طرح به مرحله نهایی راه یافتند.
بر اساس رأی هیأت داوران تخصصی، طرح دکتر محمدرضا وظیفهشناس، عضو هیأت علمی پژوهشکده مرکبات و مروج ارشد انار کشور، که با سه ایده فناورانه در این رویداد حضور یافته بود، موفق به کسب عنوان برتر شد. این طرح نوآورانه، راهحلی مؤثر برای بهینهسازی مصرف آب و افزایش حاصلخیزی خاک در باغهای انار ارائه میدهد.
دکتر وظیفهشناس علاوه بر عضویت در هیأت علمی پژوهشکده، معاونت پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد را نیز بر عهده دارد.
برگزاری چنین رویدادهایی، نقش بسزایی در شناسایی و شکوفایی ظرفیتهای فناورانه بخش کشاورزی و توسعه پایدار این صنعت دارد.
علوم و آموزش
بیوتکنولوژی به کمک صرفهجویی در مصرف آب آمد
یک نوآوری فرانسوی در حوزه کشاورزی پایدار، مصرف آب را تا ۲۰ درصد کاهش میدهد. این فناوری که بر پایه مولکولهای طبیعی گیاهی (فیتواسترولها) توسعه یافته، به محصولات کمک میکند تا با کمآبی سازگار شده و در برابر تغییرات اقلیمی مقاومت کنند.
پایگاه خبری داوان نیوز: در پی تشدید تغییرات اقلیمی و افزایش دورههای خشکسالی، یک شرکت نوپای فرانسوی با استفاده از بیوتکنولوژی، راهحلی امیدبخش برای کاهش مصرف آب در کشاورزی ارائه کرده است. این نوآوری میتواند آینده تولید غذا در سراسر جهان را متحول کند.
به گزارش داوان نیوز، نسل جدیدی از نوآوران حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی در اروپا در حال بازتعریف روشهای تولید مواد غذایی تحت شرایط سخت اقلیمی هستند. در میان این پیشگامان، شرکت «الیسیت پلنت» (Elicit Plant) فرانسوی بهدلیل توسعه فناوری که به گیاهان در مقابله با کمآبی کمک میکند، شناخته شده است.
دفتر مرکزی این استارتاپ که در عین حال یک مرکز تحقیقاتی و زمین آزمایش است، مجهز به آزمایشگاههای پیشرفته زیستشناسی و شیمی و همچنین یک واحد تولیدی کوچک میباشد. در این مرکز، تیمی بینالمللی از دانشمندان مشغول تبدیل ایدههای تحقیقاتی به راهحلهای عملی و قابل اجرا در مزرعه هستند.
کلید این فناوری، استفاده از «فیتواسترولها» است. به گفته «امریک مولین»، مهندس زراعت و مدیر ارشد عملیات الیسیت پلنت، «فیتواسترولها مولکولهای طبیعی هستند که در تمام گیاهان یافت میشوند. آنها به تنظیم تبادلات سلولی گیاه کمک کرده و آن را قادر میسازند تا با تنشهای محیطی مختلف، از جمله کمآبی، سازگار شود.»
نتایج ملموس: ۲۰ درصد صرفهجویی در مصرف آب
دادههای میدانی این شرکت، اثربخشی چشمگیر این فناوری را تأیید میکند. «مگدالنا کوتنیک»، رئیس آزمایشگاههای الیسیت پلنت، در این باره میگوید: «ما بر روی طیف وسیعی از محصولات از جمله ذرت، سویا، آفتابگردان و غلات کار میکنیم. آزمایشهای میدانی به وضوح نشان دادهاند که گیاهان ذرت تیمار شده با این فناوری، به طور متوسط ۲۰ درصد آب کمتری در مقایسه با گیاهان untreated مصرف میکنند.»
این محصول در دسته «محرکهای زیستی» قرار میگیرد که برای اولین بار در دهه ۱۹۹۰ معرفی شدند و از سال ۲۰۲۲ تحت مقررات سختگیرانه اتحادیه اروپا قرار گرفتهاند.
گسترش در بازار اروپا
مولین با اشاره به موفقیتهای قانونی این شرکت میافزاید: «ما یکی از اولین مجوزهای اروپایی را دریافت کردیم که به ما امکان میدهد با همان مجوز در تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا فعالیت توزیع داشته باشیم. این یک فرصت استثنایی برای گسترش سریع فناوری ما محسوب میشود.»
با توجه به تشدید بحرانهای آبوهوایی، راهحلهایی که به بهرهوری بیشتر آب در کشاورزی کمک میکنند، دیگر یک گزینه لوکس نیستند، بلکه یک ضرورت اجتنابناپذیر برای امنیت غذایی جهان به شمار میروند. کار شرکت الیسیت پلنت نمادی از توانمندی بیوتکنولوژی کشاورزی اروپا در ارائه همزمان نوآوری علمی و تأثیر ملموس در مزرعه است.
-
اقتصاد2 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر3 هفته پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
خبرهای سازمانی3 هفته پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده
-
استان ها7 ماه پیشکشت، صادرات و مناطق مهم تولید سیر در ایران

