پایگاه خبری داوان نیوز: گرد و غبار به‌عنوان یکی از بحران‌های زیست‌محیطی ایران، سالانه بیش از ۲ میلیارد تن ذرات معلق را به جو زمین وارد می‌کند . این پدیده علاوه بر تهدید سلامت ۳۳۰ میلیون نفر در جهان، امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی ایران را به مخاطره انداخته است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، گرد و غبار تنها یک پدیده طبیعی نیست، بلکه نشانه‌ای از تخریب اکوسیستم توسط انسان است. این گزارش با استناد به آخرین گزارش‌های اجرایی، عملکرد دولت و نهادهای مسئول را تحلیل می‌کند.

عملکرد دولت در مقابله با گرد و غبار
الف) اقدامات عملیاتی:
– احیای تالاب‌ها و کانون‌های بحران:
اجرای ۹۰ هزار هکتار نهال‌کاری و بوته‌کاری در خوزستان، ۲۷۰ هزار مترمکعب لایروبی مسیل‌ها در سیستان و بلوچستان، و مدیریت ۲ میلیون هکتار مراتع غبارخیز .
– پایش و نظارت:
افزایش ۴ برابری پایش‌های زیست‌محیطی به ۵۲,۰۰۰ مورد در سال، شناسایی ۳۲,۲۴۳ واحد متخلف، و تجهیز ۱۸۰ ایستگاه پایش کیفی هوا با فناوری داخلی .

ب) اقدامات قانونی:
– تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت از خاک (۱۴۰۲) و قانون هوای پاک در بودجه ملی .
– تدوین استانداردهای آلایندگی خودروها و مقابله با خودروهای فرسوده .

نهادهای مسئول و تقسیم وظایف
بر اساس آیین‌نامه ملی مقابله با گرد و غبار (مصوب ۱۳۸۸ هیئت وزیران)، مسئولیت‌ها به شرح زیر تقسیم شده است:

| نهاد مسئول                                               | وظایف کلیدی |
| سازمان حفاظت محیط زیست                       | هماهنگی ملی، پایش کیفی هوا، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی |
| سازمان جنگل‌ها و مراتع                               | مالچ‌پاشی، نهال‌کاری در کانون‌های بحران، ایجاد کمربند سبز |
| وزارت نیرو                                                 | تأمین حقابه تالاب‌ها، احداث کمربند سبز پیرامون تأسیسات آبی |
| وزارت بهداشت                                           | تجهیز مراکز درمانی در استان‌های غبارخیز (خوزستان، سیستان) |
| استانداری‌ها                                              | اجرای برنامه‌های آموزشی و آماده‌سازی جوامع محلی |

کارگروه ملی گرد و غبار زیر نظر معاون اول رئیس‌جمهور بر هماهنگی بین‌دستگاهی نظارت می‌کند .

تأثیر گرد و غبار بر کشاورزی: تهدیدها و راهکارها
الف) تهدیدهای مستقیم:
– کاهش بهره‌وری خاک: رسوب ذرات ریز بر زمین‌های کشاورزی، کاهش حاصلخیزی و تغییر ترکیب شیمیایی خاک .
– اختلال در فتوسنتز: پوشش غبار بر برگ گیاهان، کاهش ۲۰-۳۰ درصدی محصولات باغی و زراعی در استان‌هایی مانند کرمان و اصفهان.
– تشدید کم‌آبی: خشک‌شدن تالاب‌ها (مثل هورالعظیم) به دلیل گرد و غبار، کاهش منابع آب زیرزمینی را تسریع می‌کند .

ب) راهکارهای تطبیقی:
– کشاورزی حفاظتی: استفاده از مالچ‌های طبیعی و کشت گونه‌های مقاوم به کم‌آبی (مانند اکالیپتوس).
– مدیریت آب‌های نامتعارف: جایگزینی آب‌های غیرشرب با آب شیرین برای آبیاری (پیشنهاد در لایحه برنامه هفتم) .

> نکته کلیدی: طبق گزارش UNCCD، ۲۵ درصد منشأ گرد و غبار جهان ناشی از فعالیت‌های انسانی شامل کشاورزی ناپایدار است .

چالش‌ها و راهکارهای آینده
– چالش‌ها:
– کمبود بودجه برای پروژه‌هایی مانند کمربند سبز مرزی (نیاز سالانه ۶۰۰ کیلومتر مربع نهال‌کاری) .
– عدم مشارکت کشاورزان در برنامه‌های احیای تالاب‌ها به دلیل تضاد منافع.
– راهکارها:
– همکاری منطقه‌ای: استفاده از ظرفیت “ائتلاف سازمان ملل برای مبارزه با طوفان‌های شن” (UNCCD) جهت تبادل فناوری هشدار زودهنگام .
– اقتصاد چرخشی: تبدیل پساب صنعتی به منابع آبی قابل استفاده در کشاورزی (الگوی موفق در ارمنستان) .

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، عملکرد دولت ایران در افزایش پایش‌ها، احیای تالاب‌ها، و تقویت قوانین قابل تقدیر است، اما پاسخگویی مؤثر نیازمند:
۱. تقویت همکاری‌های فرامرزی (به‌ویژه با عراق و افغانستان)،
۲. تلفیق دانش بومی با فناوری‌های نوین در کشاورزی،
۳. تخصیص حداقل ۱.۵ درصد بودجه ملی به پروژه‌های مقابله با بیابان‌زایی.
همان‌گونه که ایران پیشنهاددهنده نامگذاری ۱۲ ژوئیه به‌عنوان روز جهانی مبارزه با گرد و غبار بود، اکنون می‌تواند الگویی برای دیپلماسی محیط‌زیستی در منطقه باشد.

بدون اصلاح الگوی کشاورزی، ایران تا ۲۰۳۰ با کاهش ۳۰ درصدی محصولات استراتژیک (گندم، جو) روبرو خواهد شد.

پایگاه خبری DA1news: کشاورزان به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تأمین امنیت غذایی جامعه، همواره در معرض خطرات بهداشتی و بیماری‌های ناشی از کار در محیط‌های کشاورزی قرار دارند. رعایت اصول بهداشت فردی و درمان به‌موقع می‌تواند سلامت این قشر زحمت‌کش را تضمین کند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سلامت کشاورزان به‌عنوان تأمین‌کنندگان اصلی مواد غذایی، نقش حیاتی در توسعه پایدار کشاورزی دارد. با اجرای برنامه‌های آموزشی، بهبود دسترسی به خدمات درمانی و کاهش خطرات محیط کار، می‌توان گام‌های مؤثری در ارتقای بهداشت و درمان این قشر برداشت. دولت‌ها، سازمان‌های بهداشتی و تشکل‌های کشاورزی باید همکاری نزدیکی برای تحقق این اهداف داشته باشند.این گزارش به بررسی چالش‌های بهداشتی پیش‌روی کشاورزان و راهکارهای بهبود وضعیت سلامت آنان می‌پردازد.

چالش‌های بهداشتی کشاورزان

۱. تماس با آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی
استفاده از سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی بدون رعایت اصول ایمنی می‌تواند منجر به مسمومیت‌های حاد یا بیماری‌های مزمن مانند سرطان، نارسایی کلیه و مشکلات تنفسی شود.

۲. بیماری‌های عفونی و انگلی
کشاورزان به‌ویژه در مناطق روستایی، در معرض بیماری‌های ناشی از آب آلوده، حیوانات و حشرات موذی مانند مالاریا، سالک و بیماری‌های گوارشی قرار دارند.

۳. آسیب‌های اسکلتی-عضلانی
کار طولانی‌مدت در وضعیت‌های نامناسب جسمانی، بلند کردن بارهای سنگین و حرکات تکراری می‌تواند باعث کمردرد، آرتروز و آسیب‌های مفصلی شود.

۴. مشکلات تنفسی
استنشاق گردوغبار، قارچ‌ها و ذرات معلق در محیط‌های کشاورزی منجر به بیماری‌هایی مانند آسم و سیلیکوزیس می‌شود.

۵. دسترسی محدود به خدمات درمانی
در بسیاری از مناطق روستایی، مراکز درمانی مجهز وجود ندارد و کشاورزان به‌دلیل مشغله کاری، کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند.

راهکارهای بهبود بهداشت و درمان کشاورزان

۱. آموزش بهداشت فردی و ایمنی کار
– برگزاری دوره‌های آموزشی درباره استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی (مثل ماسک، دستکش و لباس کار).
– آموزش روش‌های کاهش تماس با سموم و شویش صحیح پس از کار.

۲. توسعه خدمات بهداشتی روستایی
– تجهیز مراکز درمانی روستایی به امکانات اولیه پزشکی و آزمایشگاهی.
– اجرای برنامه‌های واکسیناسیون و معاینات دوره‌ای برای کشاورزان.

۳. توسعه کشاورزی پایدار و کاهش استفاده از سموم
– ترویج روش‌های کشاورزی ارگانیک و استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی.
– نظارت بر فروش و مصرف سموم کشاورزی.

۴. ارتقای بیمه درمانی کشاورزان
– گسترش پوشش بیمه‌ای برای درمان بیماری‌های شغلی کشاورزان.
– ارائه خدمات درمانی رایگان یا کم‌هزینه برای این قشر.

۵. استفاده از فناوری برای کاهش خطرات
– مکانیزه کردن فرآیندهای کشاورزی برای کاهش تماس مستقیم با مواد شیمیایی.
– توسعه سیستم‌های نظارتی برای پایش سلامت کشاورزان.

این نوشتار می‌تواند به‌عنوان یک راهنمای اولیه برای سیاست‌گذاران، فعالان حوزه بهداشت و خود کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد.

پایگاه خبری DA1news: در حالی که بسیاری از خانواده‌ها در روزهای خوش بهاری برای گردش به دل طبیعت می‌زنند، بی‌اطلاعی از ماهیت قارچ‌های وحشی می‌تواند سلامت‌شان را تهدید کند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تأکید بر ضرورت پرهیز از مصرف قارچ‌های خودرو، خواستار افزایش آگاهی عمومی درباره این تهدید پنهان شد.

بر اساس این گزارش، ترحم بهزاد مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نسبت به مصرف قارچ‌های خودرو هشدار داد و آن را تهدیدی جدی برای سلامت مردم دانست.

ترحم بهزاد با اشاره به زیبایی‌های بهار و رویش گیاهان تازه، گفت: «همزمان با زنده شدن طبیعت، قارچ‌های خودرو در مراتع، جنگل‌ها و باغ‌ها ظاهر می‌شوند و برخی افراد بدون شناخت کافی اقدام به جمع‌آوری و مصرف آن‌ها می‌کنند که ممکن است عواقب جدی و جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.»

او با تأکید بر شباهت ظاهری قارچ‌های سمی و خوراکی افزود: «متأسفانه بسیاری از قارچ‌های سمی به راحتی با قارچ‌های خوراکی اشتباه گرفته می‌شوند و همین موضوع باعث شده که هر سال موارد متعددی از مسمومیت و حتی مرگ در اثر مصرف آن‌ها گزارش شود.»

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی، علائم مسمومیت با قارچ را شامل تهوع، استفراغ، درد شکمی، سرگیجه، گیجی، اسهال و در موارد شدید، نارسایی کبد و کلیه عنوان کرد و گفت: «این علائم ممکن است از نیم ساعت تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف ظاهر شوند. از همه نگران‌کننده‌تر اینکه برخی از سموم موجود در این قارچ‌ها در برابر حرارت مقاوم هستند و حتی با پختن نیز از بین نمی‌روند.»

وی راهکار اصلی پیشگیری را پرهیز کامل از مصرف قارچ‌های خودرو دانست و تأکید کرد: «توصیه ما این است که قارچ تنها از مراکز معتبر و فروشگاه‌هایی که تحت نظارت بهداشتی هستند، تهیه شود. جمع‌آوری و مصرف قارچ بدون شناخت علمی می‌تواند جان انسان را به خطر بیندازد.»

بهزاد در پایان از مردم خواست که در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک پس از مصرف قارچ، به‌هیچ‌وجه منتظر بهبود خودبه‌خودی نباشند و سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنند. او افزود: «ارائه اطلاعاتی مانند نوع، محل و زمان جمع‌آوری قارچ به پزشکان، می‌تواند در روند درمان بسیار مؤثر باشد.»

به گفته این مقام مسئول، افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات قارچ‌های سمی و رعایت نکات ایمنی، راهی مؤثر برای کاهش این تهدید پنهان در دل طبیعت است./ ایانا