پایگاه خبری DA1news: کشاورزی به عنوان یکی از قدیمی ترین فعالیتهای انسانی، نقشی حیاتی در تأمین غذا و امنیت غذایی دارد. با این حال، تخریب محیط زیست ناشی از فعالیتهای انسانی و تغییرات آب وهوایی، چالشهای جدی برای این بخش ایجاد کرده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، بررسی تأثیرات تخریب محیط زیست بر کشاورزی، عوامل تشدیدکننده آن، و راهکارهای احتمالی برای کاهش این اثرات موضوع گزارش ماست که در ادامه می خوانید.

۱. عوامل تخریب محیط زیست مرتبط با کشاورزی
کشاورزی همزمان هم قربانی و هم عامل تخریب محیط زیست است. مهمترین عوامل شامل:
– استفاده بی رویه از کودها و سموم شیمیایی: این مواد باعث آلودگی آبهای زیرزمینی، کاهش کیفیت خاک و نابودی تنوع زیستی می شوند .
– تغییر کاربری اراضی: تبدیل جنگلها و مراتع به زمینهای کشاورزی منجر به فرسایش خاک و کاهش ظرفیت جذب کربن میشود .
– مصرف انرژیهای فسیلی: استفاده از سوختهای فسیلی در آبیاری و ماشین آلات کشاورزی، انتشار گازهای گلخانه ای مانند CO₂ را افزایش میدهد که در کوتاه مدت بر بهره وری کشاورزی تأثیر منفی دارد .
– پسابهای کشاورزی: روان آبهای حاوی نیترات و فسفر باعث ایجاد “مناطق مرده” در آبهای سطحی و کاهش منابع آبی میشوند .

۲. تأثیرات تخریب محیط زیست بر کشاورزی
تخریب محیط زیست چرخه ای معیوب ایجاد میکند که بهره وری کشاورزی را تهدید میکند:
– کاهش حاصلخیزی خاک: فرسایش خاک و شوری ناشی از آبیاری نامناسب، بازدهی محصولات را تا ۲۰٪ کاهش میدهد.
– آلودگی منابع آب: آلاینده های شیمیایی باعث مسمومیت آبهای آشامیدنی و آبیاری میشوند که سلامت محصولات و انسانها را به خطر می اندازد.
– تغییرات آب وهوایی: افزایش دما و الگوهای نامنظم بارش، کشت محصولات سنتی را مختل کرده و نیاز به گونه های مقاومتر را افزایش میدهد.
– کاهش تنوع زیستی: نابودی حشرات گرده افشان و میکروارگانیسم های خاک، چرخه های طبیعی اکوسیستم را مختل میکند.

۳. جنبه های اقتصادی و سیاستگذاری
بررسیها در ایران نشان میدهد مصرف فرآورده های نفتی و گاز طبیعی در بلندمدت ارزش افزوده کشاورزی را افزایش میدهد، اما انتشار CO₂ اثرات کوتاه مدت منفی دارد . همچنین، صادرات کشاورزی تأثیر معنی داری بر رشد اقتصادی ندارد که نشان دهنده نیاز به بازنگری در سیاستهای صادراتی است.
– سیاستهای پیشنهادی:
– استانداردسازی جهانی: تطابق تولیدات با استانداردهای بین المللی برای کاهش ردپای کربن .
– سرمایه گذاری در فناوریهای پاک: مانند سیستمهای آبیاری قطره ای و انرژیهای تجدیدپذیر .

۴. راهکارهای کاهش تخریب محیط زیست
برای دستیابی به کشاورزی پایدار، ترکیبی از راهکارهای فنی و آموزشی ضروری است:
– آموزش کشاورزان: افزایش آگاهی درباره مدیریت پایدار خاک و آب، و کاهش مصرف سموم.
– توسعه کشاورزی دقیق: استفاده از فناوریهای IoT و سنجش از دور برای بهینه سازی مصرف نهاده ها.
– حمایت دولتی: ارائه یارانه برای کودهای زیستی و سیستمهای انرژی خورشیدی.
– حفظ اکوسیستم های طبیعی: احیای جنگلها و تالابها به عنوان ذخایر کربن و منابع آب.

تخریب محیط زیست نه تنها امنیت غذایی را تهدید میکند، بلکه هزینه های اقتصادی بلندمدتی را به جوامع تحمیل مینماید. برای شکستن این چرخه، نیازمند همکاری بین بخشهای دولتی، کشاورزان و نهادهای بین المللی هستیم. اجرای سیاستهای مبتنی بر شواهد، مانند ترویج فناوریهای سبز و آموزش پایدار، میتواند کشاورزی را به محرکی برای احیای محیط زیست تبدیل کند.