ستاد فرمان امام خمینی (ره)؛ حمایت کشاورزان خرده مالک، تقویت کشاورزی پایدار

پایگاه خبری DA1news: ستاد فرمان امام خمینی (ره) به عنوان نهادی اجرایی و حمایتی، نقش قابل توجهی در توسعه بخش کشاورزی و تحقق اهداف امنیت غذایی ایران ایفا کرده است. در حوزه تولید و خرید تضمینی گندم، این ستاد با مشارکت در طرح های کلان و ارائه حمایت های مالی و فنی، سعی در افزایش بهره وری و کاهش وابستگی به واردات داشته است.

در این مقاله، عملکرد این نهاد در سه محور حمایت از تولید دیم، همکاری در خرید تضمینی و چالش های پیشرو بررسی میشود.

حمایت از تولید گندم دیم با طرح جهش تولید
یکی از اقدامات برجسته ستاد فرمان امام، مشارکت در اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها است. این طرح با هدف افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش ریسک کشاورزی در مناطق کمبارش طراحی شد.
– مکانیزاسیون و تسهیلات مالی: ستاد با اعطای تسهیلات کم بهره (۴ درصد) تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان به کشاورزان، امکان خرید ماشین آلات مدرن را فراهم کرده است. در سال ۱۴۰۴، ۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای این بخش اختصاص یافت .
– تأمین نهاده ها و آموزش: توزیع رایگان کودهای NPK و بذور اصلاح شده، همراه با برگزاری دوره های آموزشی رایگان، به افزایش ۲۵ درصدی تولید در برخی استانها مانند زنجان منجر شد .
– گسترش سطح زیر کشت: در سال زراعی جاری، ۳۲۰ هزار هکتار از اراضی دیم استان زنجان تحت پوشش این طرح قرار گرفت، در حالی که این رقم در سال گذشته ۲۰۰ هزار هکتار بود .

این اقدامات نشان دهنده تلاش ستاد برای کاهش وابستگی به منابع آبی و تقویت کشاورزی پایدار در مناطق محروم است.

همکاری در خرید تضمینی و بهبود انگیزه کشاورزان
ستاد فرمان امام در هماهنگی با وزارت جهاد کشاورزی، به صورت غیرمستقیم از طریق حمایتهای بیمه ای و پرداخت یارانه ها، زمینه افزایش مشارکت کشاورزان در فروش گندم به دولت را فراهم کرده است:
– کاهش هزینه های بیمه: کشاورزان مشمول طرح جهش تولید، تنها ۱۰۰ هزار تومان از هزینه ۲۲۰ هزار تومانی بیمه محصولات را پرداخت می کنند و مابقی توسط ستاد تأمین میشود .
– ارتباط با خرید تضمینی: با وجود اینکه تعیین نرخ خرید تضمینی بر عهده شورای قیمت گذاری است، ستاد با ارائه تسهیلات حمل ونقل (۱۵۰ هزار تومان به ازای هر تن گندم) و کاهش ریسک مالی کشاورزان، به جذب بیشتر محصولات به سیلوهای دولتی کمک کرده است .
– تأثیر بر خودکفایی: در سال ۱۴۰۲، خرید تضمینی گندم به ۱۰.۴ میلیون تن رسید و پیشبینی میشود این رقم در سال جاری به ۱۱.۵ میلیون تن افزایش یابد . این رشد تا حدی مرهون حمایتهای ستاد از زنجیره تأمین است.

چالشها و انتقادات
با وجود دستاوردها، عملکرد ستاد فرمان امام با موانعی روبه رو است:
– وابستگی به شرایط اقلیمی: تولید گندم دیم به شدت تحت تأثیر بارشهاست. کاهش ۳۷.۵ درصدی بارش در سال ۱۴۰۳، دستیابی به هدف خودکفایی را با تردید مواجه کرده است .
– مشکلات پرداخت به موقع: کشاورزان استانهای شمالغرب به دلیل تأخیر در پرداخت مطالبات، گندم خود را به دلالان یا دامداران می فروشند. این مسئله ناشی از اتصال پرداختها به سازمان هدفمندی یارانه هاست که منابع مالی پایدار ندارد .
– انتقاد به نرخ خرید تضمینی: اگرچه نرخ خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۲ به ۱۳ هزار تومان افزایش یافت، اما برخی کارشناسان معتقدند این رقم با توجه به تورم ۴۰ درصدی و افزایش هزینههای تولید (مانند ۶۰ درصدی قیمت سموم) کافی نیست .

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، ستاد فرمان امام با تمرکز بر توسعه دیمزارها و حمایت از کشاورزان خرده مالک، گامهای مؤثری در جهت خودکفایی گندم برداشته است. اما برای تداوم این موفقیت، نیاز به:
– تغییر الگوی کشت به سمت مناطق پربازده (مانند مازندران و گلستان) که مصرف آب کمتری دارند .
– اصلاح سازوکار پرداخت مطالبات کشاورزان از طریق منابع پایدار مالی به جای سازمان هدفمندی یارانه ها .
– بازنگری در نرخ خرید تضمینی با درنظرگرفتن هزینه های واقعی تولید و تورم .

در نهایت، هماهنگی بین ستاد فرمان امام، وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای تقنینی، کلید تحقق خودکفایی پایدار در تولید گندم خواهد بود.