تاریخچه کشت؛ گریپ‌فروت ترکیبی طبیعی از مرکبات
پایگاه خبری داوان نیوز: نخستین شواهد کشت گریپ‌فورت در جهان به دوره‌های جدیدتری بازمی‌گردد و برخلاف بسیاری از مرکبات دیگر که سرمنشأ آنها مناطق جنوب شرقی آسیاست، اولین‌بار در جزایر کارائیب کشف و کشت شده است. این میوه احتمالاً ترکیبی طبیعی یا دست‌ساز از مرکبات دیگر مانند پرتقال و پوملو بوده است.
در نوشته‌‌ی حاضر به تاریخچه کشت این میوه در جهان و ایران می‌پردازیم.
به گزارش اخبار روزانه‌ی کشاورزی، گریپ‌فروت احتمالاً در قرن 18 میلادی در منطقه‌ی کارائیب، به‌خصوص جزایر بارابادوس کشف و کشت شده است و همان‌طور که در ابتدا گفته شد، حاصل ترکیبی طبیعی یا دست‌ساز از مرکبات دیگر بوده است.
نخستین توصیف‌ها درباره‌ی میوه در گزارش‌ها و توصیف‌های گیاه‌شناسان اروپایی قرن 18 و 19 ثبت شده است. توماس دو سوسور اولین بار در سال 1770 در جزیره‌ی باربادوس با این میوه مواجه شده و آن را ثبت کرده است.
این میوه از کارائیب به ایالات متحده‌ی آمریکا و سپس اروپا منتقل شده است. گریپ‌فروت در سال 1800 میلادی در فلوریدا کاشته شد و بعدها این ایالت به یکی از مراکز مهم تولید این میوه تبدیل شد. فلوریدا به دلیل آبوهوای گرمسیری و نیمه‌گرمسیری و خاک مناسب، به مرکز اصلی تولید گریپ‌فروت تبدیل شد و بعدها با توسعه‌ی راه‌آهن و بازارهای بزرگ، صادرات محصولات آن افزایش یافت.
در طول قرن بیستم کشت گریپ‌فروت در مناطق جنوبی و مرکزی کالیفرنیا که آ‌ب‌وهوایی مشابه مناطق مدیترانه داشتند، رشد و گسترش یافت. امروزه ایالات متحده‌ی آمریکا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گریپ‌فروت در جهان است.
در میان کشورهای آمریکا لاتین نیز مکزیک بیشترین حجم گریپ‌فروت را در قاره‌ی آمریکا تولید می‌کند و کشورهای شیلی و کلمبیا نیز این میوه را به‌صورت محدودتری تولید می‌کنند.
ورود گریپ‌فروت به قاره‌ی اروپا
پس از اینکه گریپ‌فروت در کارائیب کشف شد، در اواخر قرن 18 به واسطه‌ی استعمارگران اروپایی به قاره‌ی اروپا رفت. در آن زمان بیشتر به‌عنوان گیاهی تزیینی و میوه‌ای نادر در گلخانه‌ها و باغ‌های سلطنتی نگهداری می‌شد و یک محصول کشاورزی عام نبود. در قرن بیستم با گسترش شناخت علمی درباره‌ی گریپ‌فروت، این میوه در کشورهای مدیترانه‌ای اروپا مانند اسپانیا، ایتالیا، قبرس و یونان به‌صورت آزمایشی و محدود کشت شد و این کشورها به دلیل آبوهوای گرم و طولانی بودن فصل رشد، موفق به پرورش تجاری گریپ‌فروت شدند. با افزایش تقاضا برای گریپ‌فروت در اروپا، کشت آن به‌خصوص پس از جنگ جهانی دوم کمی افزایش یافت، اما همچنان در مقایسه با پرتقال یا نارنگی در سطح پایین‌تری باقی ماند.
امروزه اسپانیا بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گریپ‌فروت در اروپاست و این میوه در مناطقی مانند آندلس و مورسیا کشت می‌شود و محصول آن بیشتر به کشورهای اروپای شمالی صادر می‌شود. قبرس، ایتالیا و یونان پس از اسپانیا مهم‌ترین تولیدکنندگان این میوه در اروپا هستند.
ورود گریپ‌فروت به آسیا
گریپ‌فروت منشأ آسیایی ندارد و در اواخر قرن 19 و اوائل قرن 20 میلادی به قاره‌ی آسیا وارد شده است. ورود اولیه‌ی آن به این قاره ازطریق روابط تجاری با اروپا و آمریکا صورت گرفته است. گریپ‌فروت در آسیا نیز مانند اروپا گیاهی نادر و عجیب در باغ‌های سلطنتی یا باغ‌های گیاه‌شناسی بود، اما کشت تجاری آن از اواسط قرن 20 در اقلیم‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری این قاره، به‌ویژه کشورهای جنوب، جنوب شرقی و شرق آسیا، آغاز شد.
امروزه چین با داشتن سابقه‌ی طولانی در پرورش مرکبات، بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گریپ‌فروت جهان است. هند، اسراییل و ایران پس از چین، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گریپ‌فروت در قاره‌ی آسیا هستند.
گریپ‌فروت از چه زمانی در ایران پرورش یافت؟
همان‌طور که پیشتر گفته شد، گریپ‌فروت بومی قاره‌ی آسیا نبود. ورود آن به ایران به دهه‌ی 1320 تا 1330 خورشیدی بازمی‌گردد. احتمالاً این میوه ازطریق کشاورزان مهاجر یا کارشناسان خارجی یا باغ‌های تحقیقاتی به ایران وارد شده یا ازطریق روابط تجاری با هند و کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس به این کشور رسیده است.
کشت آزمایشی این میوه در ایران در دهه‌ی 40 و 50 خورشیدی آغاز شد. وزارت کشاورزی و برخی مراکز اصلاح نباتان در جنوب کشور، در دوره‌ی پهلوی دوم کشت آزمایشی این میوه را در استان‌های فارس، خوزستان و هرمزگان شروع کردند و نتایج این کشت آزمایشی نشان داد این میوه در اقلیم‌های گرم و مرطوب و نیمه‌گرمسیری ایران رشد خوبی دارد.
در دهه‌های 60 تا 80 خورشیدی با افزایش آگاهی عمومی درباره‌ی فواید تغدیه‌ای گریپ‌فروت، تقاضا برای این میوه افزایش یافت و درحالی‌که همچنان در هرمزگان، خوزستان و فارس کشت می‌شد، پرورش آن در استان‌های بوشهر، مازندران و گیلان نیز گسترش یافت.
امروزه دو رقم گریپ‌فروت صورتی و سفید در ایران به عمل می‌آید.
تاریخچه‌ی گریپ‌فروت در قاره‌ی آفریقا
این میوه در اوائل قرن 20 میلادی از بریتانیا و فرانسه به مستعمره‌های آفریقایی این کشورها وارد شد و به‌عنوان گیاهی زینتی در مزارع تحت مالکیت اروپاییان در آفریقای جنوبی، کنیا، مصر و الجزایر کاشته شد.
امروزه آفریقای جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گریپ‌فروت در قاره‌ی آفریقاست. این میوه در مصر نیز در دلتای نیل و مناطق اطراف قاهره و اسکندریه با استفاده از منابع آبی نیل و زیرساخت‌های صادراتی تولید می‌شود. بیشتر محصول گریپ‌فروت مصر به اروپا، خاورمیانه و روسیه صادر می‌شود. الجزایر، تونس و کنیا هم گریپ‌فروت تولید می‌کنند.
گریپ‌فروت در اقیانوسیه
این میوه احتمالاً در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم ازطریق مهاجران بریتانیایی به استرالیا و جزایر اقیانوس آرام وارد شده است. گریپ‌فروت در آغاز بیشتر به‌عنوان یک گیاه زینتی در مناطق گرم‌تر استرالیا کاشته می‌شد.
امروزه این میوه در ایالت‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری استرالیا مانند کویینزلند، نیو ساوت ولز و استرالیای غربی تولید می‌شود. استرالیا یکی از کشورهایی است که بر روی گریپ‌فروت اصلاح نژاد انجام داده و ارقام جدیدی از این میوه تولید کرده که طعم ملایم‌تر و تلخی کمتری از دیگر انواع این میوه دارد.
تولید این میوه در نیوزیلند بسیار محدود و برای مصرف داخلی است. جزایر اقیانوسیه مانند فیجی، تونگا و ساموآ نیز به‌صورت محدود گریپ‌فروت تولید می‌کنند، اما تولید آن صنعتی و صادراتی نیست.