قیمت برنج؛ شکاف ۶۰٪ بین نرخ رسمی و بازار

پایگاه خبری داوان نیوز: برنج به‌عنوان کالایی اساسی در سبد غذایی ایرانیان، شاهد نوسانات قابل توجه و شکاف عمیق قیمتی بین نرخ‌های رسمی و بازار آزاد (امروز) در ۱۹ مرداد ۱۴۰۴ است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، شکاف ۵۰-۶۰٪ بین قیمت‌های رسمی و بازار آزاد برنج ، نشان‌دهنده ضعف ساختاری در نظام توزیع و نظارت ناکارآمد است. بدون مداخله فوری دولت، این بحران می‌تواند به بی‌ثباتی اجتماعی و کاهش شدید قدرت خرید منجر شود. راه‌حل پایدار، ترکیبی از افزایش تولید داخلی، اصلاح مکانیسم‌های واردات و نظارت قاطع بر بازار است.این گزارش به تحلیل داده‌های میدانی و نرخ‌های مصوب می‌پردازد و ریشه‌های این نابسامانی را بررسی می‌کند.

قیمت برنج ایرانی: شکاف ۶۰٪ بین نرخ رسمی و بازار
– برنج هاشمی:
– نرخ رسمی میادین میوه و تره‌بار: ۲۵۰ هزار تومان/کیلو .
– قیمت بازار آزاد: ۴۰۰ هزار تومان/کیلو .
– اختلاف قیمت: ۶۰٪ بالاتر از نرخ مصوب.
– انواع دیگر:
– برنج طارم اصل و دم‌سیاه: ۲۵۰ هزار تومان (رسمی) در مقابل ۳۰۰-۳۵۰ هزار تومان (بازار آزاد) .
– برنج شیرودی: ۲۱۴ هزار تومان (رسمی) .
– برنج معطر ایرانی: ۱۹۵ هزار تومان (رسمی) .

قیمت برنج خارجی: افزایش ۳۵-۵۰٪ نسبت به نرخ مصوب
– برنج هندی:
– نرخ مصوب: ۵۹,۸۰۰ تومان/کیلو .
– قیمت بازار آزاد: ۸۰,۰۰۰ تا ۲۲۵,۰۰۰ تومان بسته به نوع (درجه یک تا لوکس) .
– نمونه‌ها:
– هندی خاطره (۱۰ کیلو): ۷۰۰,۰۰۰ تومان .
– هندی پارس (۱۰ کیلو): ۲,۲۵۰,۰۰۰ تومان .
– برنج پاکستانی:
– نرخ مصوب: ۶۶,۳۰۰ تومان/کیلو .
– قیمت بازار آزاد: ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۷۹,۰۰۰ تومان .
– نمونه‌ها:
– پاکستانی سوپر باسماتی (۱۰ کیلو): ۱,۳۲۰,۰۰۰ تومان .
– پاکستانی کرنل مجلسی: ۱,۷۹۰,۰۰۰ تومان .

علل شکاف قیمتی: ریشه‌های نابسامانی بازار
– فقدان نظارت مؤثر: عدم اجرای نرخ‌های مصوب در بازار آزاد و ضعف در کنترل دلالان .
– احتمال احتکار: گزارش‌ها از کاهش مصنوعی عرضه توسط سودجویان برای افزایش قیمت‌ها .
– کاهش تولید داخلی: عوامل مانند کم‌آبی و افزایش هزینه‌های کشاورزی، عرضه برنج ایرانی را محدود کرده‌است .
– نوسان نرخ ارز: تأثیر افزایش غیرمستقیم قیمت برنج وارداتی .

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
– تهدید امنیت غذایی: افزایش قیمت‌ها دسترسی خانوارهای کم‌درآمد به برنج را کاهش داده‌است .
– افزایش فشار تورمی: سهم برنج در سبد کالاهای اساسی، تورم نقطه‌ای را تشدید می‌کند .
– رشد بازار سیاه: معاملات غیررسمی با قیمت‌های ۵۰-۶۰٪ بالاتر از نرخ‌های دولتی .

راهکارهای پیشنهادی
1. تقویت نظارت بازار: ایجاد کمیته‌های ویژه برای بازرسی مستمر از فروشگاه‌ها و اعمال جریمه برای متخلفان .
2. ساماندهی واردات: کاهش موانع گمرکی برای افزایش عرضه برنج خارجی و تعادل بخشیدن به قیمت‌ها .
3. حمایت از کشاورزان: تأمین یارانه‌های هدفمند برای نهاده‌های کشاورزی و افزایش بهره‌وری تولید داخلی .
4. شفاف‌سازی زنجیره تأمین: ردیابی مسیر توزیع از مزرعه تا مصرف‌کننده برای شناسایی حلقه‌های دلالی .

جدول خلاصه قیمت‌های کلیدی (۱۹ مرداد ۱۴۰۴)
| نوع برنج                       | نرخ مصوب (تومان/کیلو)                  | قیمت بازار آزاد (تومان/کیلو)                      | اختلاف (%) |
| هاشمی                         | ۲۵۰,۰۰۰                                        | ۴۰۰,۰۰۰                                                 | ۶۰٪ |
| طارم اصل                      | ۲۵۰,۰۰۰                                        | ۳۵۰,۰۰۰                                                | ۴۰٪ |
| هندی درجه یک              | ۵۹,۸۰۰                                         | ۸۰,۰۰۰                                                  | ۳۴٪ |
| پاکستانی سوپر               | ۶۶,۳۰۰                                          | ۱۳۲,۰۰۰                                                | ۹۹٪ |

داده‌ها از: میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران و گزارش‌های میدانی فروشندگان .