پایگاه خبری داوان نیوز: نشست تخصصی برای واکاوی چالش‌های مدیریت ضایعات کشاورزی و غذایی برگزار می‌شود.

به گزارش خبرنگار ما و به نقل از روابط عمومی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، نشست تخصصی با عنوان «چالش‌های اجرایی و راهکارهای عملیاتی مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی و غذایی» روز چهارشنبه، ۲۸ آبان ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.
این نشست تخصصی که در چارچوب «همایش ملی مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی و غذا و ترویج فرهنگ مصرف درست» سازماندهی شده است، با هدف واکاوی عمیق موانع پیشِ رو و ارائه راه حل‌های کاربردی برای کاهش ضایعات در این حوزه حیاتی برگزار می‌گردد.

جزئیات برگزاری نشست:
زمان: چهارشنبه، ۲۸ آبان ۱۴۰۴، از ساعت ۹ تا ۱۱:۳۰
محل برگزاری: موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
شیوه برگزاری: حضوری و وبیناری

بر اساس این اطلاعیه، متخصصان، پژوهشگران، فعالان بخش کشاورزی و تمامی علاقه‌مندان به این موضوع می‌توانند به صورت حضوری در محل برگزاری نشست حاضر شده و یا از طریق بستر وبینار به صورت آنلاین در این رویداد مشارکت کنند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی و غذایی به عنوان یکی از کلیدی‌ترین حلقه‌های زنجیره تأمین امنیت غذایی کشور، نیازمند عزمی ملی و بهره‌گیری از دانش و فناوری روز است. انتظار می‌رود این نشست با ایجاد فضایی برای تبادل نظر بین صاحب‌نظران و مجریان، گامی مؤثر در جهت تدوین راهکارهای عملی و کاهش چالش‌های پیشِ رو بردارد.

پایگاه خبری داوان نیوز: در گستره متنوع ذخایر ژنتیکی ایران، گونه‌های ارزشمندی وجود دارند که نه تنها از نظر زیست‌شناسی حائز اهمیت هستند، بلکه بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی این مرز و بوم محسوب می‌شوند. در این میان، اسب کاسپین به عنوان یکی از اصیل‌ترین و نادرترین نژادهای اسب در جهان، جایگاهی بی‌بدیل دارد. نژادی که با قدمتی بیش از پنج هزار سال، در نقش‌برجسته‌های تخت جمشید جاودانه شده و منشأ پیدایش اسب‌های خونگرم امروزی شناخته می‌شود.

متأسفانه این میراث ارزشمند ملی، به رغم شهرت جهانی، در داخل کشور با چالش‌های جدی مواجه است. کاهش جمعیت، محدودیت تنوع ژنتیکی و فقدان برنامه اقتصادی پایدار، بقای این نژاد منحصربه‌فرد را با تهدید روبرو ساخته است.

این گزارش که بر اساس بیانات دکتر هوشنگ دهقان‌زاده، معاون پژوهشی و رئیس بخش تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان تهیه شده، به بررسی تاریخچه، اهمیت و اقدامات در دست اجرا برای حفظ و احیای این گنجینه ژنتیکی می‌پردازد. در ادامه، جزئیات علمی، چالش‌های پیش‌رو و راهکارهای نوین برای تضمین آینده اسب کاسپین را از زبان مباشر این پروژه ملی خواهیم شنید.

وی در ابتدای این گزارش با معرفی مسئولیت خود گفت: «به عنوان مسئول بخش تحقیقات علوم دامی، یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های ما مدیریت مجتمع تحقیقات و آموزش حفظ ذخایر ژنتیکی اسب کاسپین است که یک مجتمع کاملاً منحصربه‌فرد در سطح کشور محسوب می‌شود.»

دهقان‌زاده با اشاره به پیشینه تاریخی این نژاد ارزشمند افزود: «اسناد و شواهد تاریخی از جمله نقوش برجسته در تخت جمشید، نشان می‌دهد که اسب کاسپین با قدمتی بیش از ۵۰۰۰ سال، یکی از اجداد اصلی اسب‌های خونگرم امروزی است. تحقیقات پروفسور گاس کاتران از آمریکا نیز این موضوع را از نظر ژنتیکی تأیید کرده است.»

معاون پژوهش مرکز تحقیقات گیلان در ادامه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این نژاد اشاره کرد و گفت: «مهم‌ترین ویژگی ظاهری اسب کاسپین، قد کوتاه آن است که آن را به استانداردی جهانی برای آموزش سوارکاری به کودکان و نوجوانان تبدیل کرده است.»

وی با بیان چالش‌های پیش‌روی حفظ این نژاد اظهار داشت: «متأسفانه تمامی اسب‌های کاسپین خارج از ایران، از نوادگان تعداد محدودی هستند که دهه‌ها پیش از کشور خارج شدند. این امر باعث کاهش شدید تنوع ژنتیکی و افزایش هم‌خونی در جمعیت جهانی آنان شده است.»

دهقان‌زاده در بخش دیگری از گزارش خود به اقدامات عملی صورت گرفته پرداخت و توضیح داد: «پس از انتقال گله اصلی از ایستگاه تحقیقاتی خوجیر به مجتمع فعلی در سال ۱۳۹۰، برنامه‌ریزی ما بر دو محور اصلی متمرکز شده است: اول، حفظ و توسعه گله تحت مدیریت با اجرای برنامه‌های دقیق اصلاح نژادی، و دوم، شناسایی و ثبت اسب‌های کاسپین در سراسر کشور که تاکنون منجر به میکروچیپ‌گذاری حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ رأس شده است.»

وی در ادامه پروژه‌های تحقیقاتی در دست اجرا را برشمرد و افزود: «پروژه‌های مهمی از قبیل “ثبت و پایش اسب کاسپین” و “بررسی پروفایل مولکولی با استفاده از نشانگرهای میکروساتلایت” در حال انجام است. هدف نهایی ما تدوین نخستین کتاب تبارنامه این نژاد ارزشمند است.»

این مقام مسئول در پایان با اشاره به ضرورت توسعه اقتصادی این نژاد، راهکار استراتژیک خود را اینگونه تشریح کرد: «برای خروج از چالش انقراض، باید توجیه اقتصادی ایجاد کنیم. با توجه به ممنوعیت‌های نسبی صادرات، ما پیشنهاد داده‌ایم که صادرات اسپرم و انتقال جنین در دستور کار قرار گیرد. یک طرح ملی نیز با همکاری نهادهای پژوهشی معتبر کشور پیشنهاد شده که امیدواریم با تأمین اعتبار، شاهد اجرایی شدن آن باشیم.»

وی در پایان تأکید کرد: «حفظ اسب کاسپین تنها یک وظیفه تحقیقاتی نیست، بلکه یک مسئولیت ملی برای نگهداری از میراث ژنتیکی و تاریخی کشورمان است.»

پایگاه خبری داوان نیوز: دو پژوهشگر برجسته کشاورزی کشور، کاهش ضایعات مواد غذایی از مزرعه تا سفره را نماد درک نوینی از توسعه پایدار خواندند و تأکید کردند: هر لقمه نجات‌یافته از هدررفت، گامی به سوی جهانی غنی‌تر و سالم‌تر است. این امر با کاهش نیاز به گسترش کشت و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع، مستقیم‌ترین راه برای حفظ تنوع زیستی محسوب می‌شود.

به گزارش داوان نیوز، دکتر اسکندر زند (عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور) و دکتر هما بهمدی (عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی) در یادداشتی مشترک، کاهش ضایعات مواد غذایی را گامی بلند در مسیر بهره‌وری و تحقق عدالت در نظام غذایی دانستند. در این یادداشت آمده است؛

امروزه یکی از چالش‌های بزرگ جهان از بین رفتن تنوع زیستی است، به طوری که در آخرین گزارش جهانی، خطر از بین رفتن یک میلیون گونه گیاهی و جانوری گوشزد شد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، اصلی‌ترین عوامل کاهش تنوع زیستی در کره زمین به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از: بهره‌برداری بیش از حد از منابع (با سهم 37 درصد)، تخریب و تغییر زیستگاه (با سهم ۳۱ درصد) ، نابودی زیستگاه (با سهم 13 درصد)، تغییر اقلیم (با سهم 7 درصد)، گونه‌های مهاجم (با سهم 5 درصد)، آلودگی (با سهم 4 درصد) و بیماری (با سهم 2 درصد). همان‌طور که ملاحظه می‌شود بهره‌برداری بیش از حد از منابع بیشترین نقش را در کاهش تنوع زیستی دارد.

برای مهار این فشارهای فزاینده بر نظام‌های طبیعی و توقف روند تخریب تنوع زیستی، «چارچوب جهانی تنوع زیستی کومینگ-مونترال» در سال ۲۰۲۲ به تصویب رسید. این چارچوب که حاصل سال‌ها مذاکره فشرده سیاسی و علمی میان کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی از جمله ایران است، با دربرگیری ۲۳ هدف مشخص، نقشه ‌راهی برای حفاظت از تنوع زیستی و بازسازی رابطه انسان و طبیعت تا سال ۲۰۳۰ ترسیم می‌کند.در میان این اهداف دو گانه، هدف ۱۶ چنین عنوان می‌کند که: لازم است از طریق اعمال سیاست‌ها، آیین‌نامه‌ها و چارچوب‌های نظارتی حمایتی، ارتقای آموزش و دسترسی مناسب به اطلاعات موردنیاز و دقیق، یا جایگزین‌های آنها، نسبت به ترغیب و توانمندسازی مردم برای امکان انتخاب گزینه‌های مصرف پایدار اطمینان حاصل شود تا در سال ۲۰۳۰ ردپای جهانی مصرف، به‌گونه‌ای منصفانه و برابر و از طریق نصف کردن ضایعات جهانی غذا، کاهش قابل‌ملاحظه در پرمصرفی، همچنین کاهش پایدار تولید ضایعات کاهش یابد و از این مسیر، تمامی مردم در هماهنگی با کره زمین، زندگی خوبی داشته باشند.

اجرای هدف ۱۶ می‌تواند نقطه پیوندی میان امنیت غذایی، پایداری منابع و حفاظت از تنوع زیستی ایجاد کند. کاهش ضایعات، فشار بر نظام تولید را کاهش داده و نیاز به گسترش سطح زیر کشت، استفاده از نهاده‌های شیمیایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی را محدود می‌سازد. کاهش ضایعات مواد غذایی در نظام پایدار کشاورزی و غذا و حرکت به سمت ضایعات صفر با بهره‌گیری از مدیریت بهینه ضایعات و پسماندهای تولید و فراوری، ایجاد ارزش افزوده بالاتر در قالب اقتصاد چرخشی، کاهش دفع غیراصولی پسماندها و ترویج فرهنگ مصرف مسئولانه، راهکاری مؤثر در افزایش بهره‌وری تولید و کاهش بهره‌برداری بیش از حد از منابع، به‌ویژه منابع پایه مانند آب و خاک است.از آنجایی که دستیابی به این اهداف ۲۳ گانه برای کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی لازم‌الاجرا است، شایسته است که دست‌اندرکاران برنامه هفتم پیشرفت کشور، برنامه‌های لازم برای عملیاتی شدن این اهداف را در دستور کار قرار دهند.

این اهداف در تطابق و هماهنگی کامل با اهداف و برنامه‌های مندرج در «سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی» و سایر اسناد بالادستی موجود در کشور است. به این منظور مشارکت هم‌افزای سیاست‌گذاران، کنشگران عرصه محیط‌زیست و تنوع زیستی و همچنین فعالان زنجیره ارزش مواد غذایی مختلف از مزرعه تا سفره، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. محقق شدن این اهداف تا سال ۲۰۳۰، زمینه‌ساز دستیابی به آرمان‌های کلان طراحی‌شده برای سال ۲۰۵۰ با محوریت «زندگی همگام با طبیعت» خواهد بود.

بنابراین، کاهش ضایعات مواد غذایی گامی بلند در مسیر بهره‌وری و تحقق عدالت در نظام غذایی است، و هم‌زمان راهی کارآمد برای حفاظت از تنوع زیستی و افزایش تاب‌آوری سیاره زمین محسوب می‌شود. پیوند میان این دو حوزه، نماد درک نوینی از توسعه پایدار است که در آن، هر لقمه نجات‌یافته از هدررفت، گامی به سوی جهانی غنی‌تر، سالم‌تر و هماهنگ‌تر با طبیعت محسوب می‌شود.