قطعی آب از مزارع به خانه رسید؛ بحران بی‌آبی در پایتخت
پایگاه خبری داوان نیوز: تهران، کلانشهری با جمعیتی بیش از ۱۳ میلیون نفر، در تابستان ۱۴۰۴ با یکی از شدیدترین بحران‌های آبی تاریخ خود مواجه است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی (DA1news): قطع‌های مکرر و طولانی‌مدت آب به‌ویژه در مناطق جنوبی و حاشیه‌ای، زندگی روزمره ساکنان را مختل کرده و شکاف طبقاتی در توزیع منابع را آشکار ساخته است. درحالی که مسئولان کاهش فشار آب را تکذیب می‌کنند، گزارش‌های میدانی از قطعی‌های چندساعته تا ۸ ساعته در مناطقی مانند باقرشهر، کهریزک و پیشوا حکایت دارد.
۱. عوامل تشدید بحران: فراتر از خشکسالی
– کاهش بی‌سابقه منابع آبی:
– ذخایر سدهای تهران به پایین‌ترین سطح در ۱۰۰ سال اخیر رسیده و بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت ۳۹٪ کاهش یافته است.
– استان تهران برای پنجمین سال پیاپی خشکسالی را تجربه می‌کند که پدیده‌ای بی‌سابقه در ۶۰ سال اخیر محسوب می‌شود.
– ضعف مدیریتی و زیرساختی:
– مسئولان آبفا با ارائه پاسخ‌های کلیشه‌ای مانند “مدیریت فشار شبکه”، عملاً مسئولیت را به دوش مردم می‌اندازند و برنامه عملیاتی شفافی ارائه نمی‌دهند.
– نبود سیستم‌های نوین مانند کنتورهای هوشمند یا شیرهای کاهنده در شبکه توزیع، امکان کنترل مصرف را محدود کرده است.
۲. تبعیض جغرافیایی: جنوب در مقابل شمال
– شکاف طبقاتی در توزیع آب:
– ساکنان مناطق جنوبی تهران (مانند صالحیه، باقرشهر و کهریزک) از قطع‌های شبانه‌روزی گلایه دارند، درحالی که مناطق شمالی تقریباً با مشکل مواجه نیستند.
– به گفته امام جمعه باقرشهر: “اگر فلکه آب را قطع می‌کنند، باید برای همه باشد؛ نه اینکه تمام مشکلات پایتخت بر دوش مردم جنوب باشد!”.
– دلایل ساختاری نابرابری:
– عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حاشیه‌نشین و تمرکز منابع بر مناطق مرکزی و شمالی.
– وابستگی آبرسانی به پمپ‌های برقی که با قطع‌های مکرر برق، عملاً آب را قطع می‌کند.
۳. پیامدهای انسانی و اقتصادی
– تأثیر بر سلامت عمومی:
– کاهش دسترسی به آب بهداشتی، خطر شیوع بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد.
– خانواده‌ها مجبور به خرید آب معدنی یا تانکرهای گران‌قیمت می‌شوند که در شرایط تورمی، هزینه‌ای سنگین محسوب می‌شود.
– توقف چرخه اقتصاد خرد:
– کارگاه‌های کوچک و مشاغل خانگی (مانند قالیشویی‌ها و کارواش‌ها) به دلیل قطعی آب تعطیل می‌شوند و معیشت هزاران خانوار را تهدید می‌کنند.
۴. پاسخ‌های مسئولان: از انکار تا تناقض‌گویی
– تکذیب قطعی آب:
– شرکت آبفا مدعی است تنها “افت فشار” وجود دارد، درحالی که شهروندان گزارش می‌دهند: “حتی یک قطره آب از لوله‌ها نمی‌آید!”.
– راهکارهای غیرعملی:
– توصیه به نصب پمپ و مخزن با هزینه‌ای بین ۷ تا ۲۳ میلیون تومان، در شرایطی که بسیاری از خانوارها توان مالی ندارند.
– تأکید صرف بر صرفه‌جویی ۲۰٪ توسط مردم، بدون توجه به مصارف صنعتی و کشاورزی.
۵. راهکارهای پیش‌رو: از فوریت تا آینده‌نگری
– اقدامات فوری:
– اطلاع‌رسانی شفاف درباره زمان و مدت قطعی‌ها به‌جای انکار مشکل.
– تأمین آب شرب اضطراری از طریق تانکرهای رایگان در مناطق بحرانی.
– راهکارهای بلندمدت:
– اتصال شبکه‌های آبی مناطق مختلف تهران برای انعطاف‌پذیری بیشتر.
– پروژه‌های انتقال آب از سد ماملو به جنوب تهران که سال‌ها معطل مانده‌اند.
– بازچرخانی آب در صنایع و استخرها جهت کاهش مصرف.
جدول ۱: مقایسه وضعیت آبرسانی در مناطق مختلف تهران
| منطقه | میانگین قطعی روزانه | پاسخ مسئولان |
| شمال تهران | کمتر از ۱ ساعت | “عدم قطعی؛ فقط افت فشار” |
| مرکز تهران | ۱-۲ ساعت | “مدیریت فشار شبکه” |
| جنوب/حاشیه | ۴-۸ ساعت | “خرید پمپ و مخزن الزامی است” |
بحرانی که نیازمند عزم ملی است
به گزارش اخبار زوانه کشاورزی، بحران آب تهران تنها با همکاری سه‌جانبه (مردم، مسئولان و بخش خصوصی) حل می‌شود. مردم می‌توانند با صرفه‌جویی ۲۰٪ مصرف را کاهش دهند، اما این کافی نیست. دولت باید با سرعت بخشیدن به پروژه‌های انتقال آب، نوسازی شبکه‌های فرسوده و رفع تبعیض جغرافیایی، حق دسترسی به آب را به عنوان یک نیاز اولیه برای تمامی شهروندان تضمین کند. تا زمانی که مدیریت آب مبتنی بر شفافیت و عدالت نباشد، تابستان‌های تهران هر ساله تلخ‌تر خواهد شد.
> هشدار کارشناسی: ادامه روند کنونی ممکن است تا ۱۴۰۵ تهران را به جیره‌بندی رسمی آب سوق دهد.