پایگاه خبری داوان نیوز: گرد و غبار به‌عنوان یکی از بحران‌های زیست‌محیطی ایران، سالانه بیش از ۲ میلیارد تن ذرات معلق را به جو زمین وارد می‌کند . این پدیده علاوه بر تهدید سلامت ۳۳۰ میلیون نفر در جهان، امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی ایران را به مخاطره انداخته است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، گرد و غبار تنها یک پدیده طبیعی نیست، بلکه نشانه‌ای از تخریب اکوسیستم توسط انسان است. این گزارش با استناد به آخرین گزارش‌های اجرایی، عملکرد دولت و نهادهای مسئول را تحلیل می‌کند.

عملکرد دولت در مقابله با گرد و غبار
الف) اقدامات عملیاتی:
– احیای تالاب‌ها و کانون‌های بحران:
اجرای ۹۰ هزار هکتار نهال‌کاری و بوته‌کاری در خوزستان، ۲۷۰ هزار مترمکعب لایروبی مسیل‌ها در سیستان و بلوچستان، و مدیریت ۲ میلیون هکتار مراتع غبارخیز .
– پایش و نظارت:
افزایش ۴ برابری پایش‌های زیست‌محیطی به ۵۲,۰۰۰ مورد در سال، شناسایی ۳۲,۲۴۳ واحد متخلف، و تجهیز ۱۸۰ ایستگاه پایش کیفی هوا با فناوری داخلی .

ب) اقدامات قانونی:
– تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت از خاک (۱۴۰۲) و قانون هوای پاک در بودجه ملی .
– تدوین استانداردهای آلایندگی خودروها و مقابله با خودروهای فرسوده .

نهادهای مسئول و تقسیم وظایف
بر اساس آیین‌نامه ملی مقابله با گرد و غبار (مصوب ۱۳۸۸ هیئت وزیران)، مسئولیت‌ها به شرح زیر تقسیم شده است:

| نهاد مسئول                                               | وظایف کلیدی |
| سازمان حفاظت محیط زیست                       | هماهنگی ملی، پایش کیفی هوا، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی |
| سازمان جنگل‌ها و مراتع                               | مالچ‌پاشی، نهال‌کاری در کانون‌های بحران، ایجاد کمربند سبز |
| وزارت نیرو                                                 | تأمین حقابه تالاب‌ها، احداث کمربند سبز پیرامون تأسیسات آبی |
| وزارت بهداشت                                           | تجهیز مراکز درمانی در استان‌های غبارخیز (خوزستان، سیستان) |
| استانداری‌ها                                              | اجرای برنامه‌های آموزشی و آماده‌سازی جوامع محلی |

کارگروه ملی گرد و غبار زیر نظر معاون اول رئیس‌جمهور بر هماهنگی بین‌دستگاهی نظارت می‌کند .

تأثیر گرد و غبار بر کشاورزی: تهدیدها و راهکارها
الف) تهدیدهای مستقیم:
– کاهش بهره‌وری خاک: رسوب ذرات ریز بر زمین‌های کشاورزی، کاهش حاصلخیزی و تغییر ترکیب شیمیایی خاک .
– اختلال در فتوسنتز: پوشش غبار بر برگ گیاهان، کاهش ۲۰-۳۰ درصدی محصولات باغی و زراعی در استان‌هایی مانند کرمان و اصفهان.
– تشدید کم‌آبی: خشک‌شدن تالاب‌ها (مثل هورالعظیم) به دلیل گرد و غبار، کاهش منابع آب زیرزمینی را تسریع می‌کند .

ب) راهکارهای تطبیقی:
– کشاورزی حفاظتی: استفاده از مالچ‌های طبیعی و کشت گونه‌های مقاوم به کم‌آبی (مانند اکالیپتوس).
– مدیریت آب‌های نامتعارف: جایگزینی آب‌های غیرشرب با آب شیرین برای آبیاری (پیشنهاد در لایحه برنامه هفتم) .

> نکته کلیدی: طبق گزارش UNCCD، ۲۵ درصد منشأ گرد و غبار جهان ناشی از فعالیت‌های انسانی شامل کشاورزی ناپایدار است .

چالش‌ها و راهکارهای آینده
– چالش‌ها:
– کمبود بودجه برای پروژه‌هایی مانند کمربند سبز مرزی (نیاز سالانه ۶۰۰ کیلومتر مربع نهال‌کاری) .
– عدم مشارکت کشاورزان در برنامه‌های احیای تالاب‌ها به دلیل تضاد منافع.
– راهکارها:
– همکاری منطقه‌ای: استفاده از ظرفیت “ائتلاف سازمان ملل برای مبارزه با طوفان‌های شن” (UNCCD) جهت تبادل فناوری هشدار زودهنگام .
– اقتصاد چرخشی: تبدیل پساب صنعتی به منابع آبی قابل استفاده در کشاورزی (الگوی موفق در ارمنستان) .

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، عملکرد دولت ایران در افزایش پایش‌ها، احیای تالاب‌ها، و تقویت قوانین قابل تقدیر است، اما پاسخگویی مؤثر نیازمند:
۱. تقویت همکاری‌های فرامرزی (به‌ویژه با عراق و افغانستان)،
۲. تلفیق دانش بومی با فناوری‌های نوین در کشاورزی،
۳. تخصیص حداقل ۱.۵ درصد بودجه ملی به پروژه‌های مقابله با بیابان‌زایی.
همان‌گونه که ایران پیشنهاددهنده نامگذاری ۱۲ ژوئیه به‌عنوان روز جهانی مبارزه با گرد و غبار بود، اکنون می‌تواند الگویی برای دیپلماسی محیط‌زیستی در منطقه باشد.

بدون اصلاح الگوی کشاورزی، ایران تا ۲۰۳۰ با کاهش ۳۰ درصدی محصولات استراتژیک (گندم، جو) روبرو خواهد شد.

پایگاه خبری DA1news: در حالی که بسیاری از خانواده‌ها در روزهای خوش بهاری برای گردش به دل طبیعت می‌زنند، بی‌اطلاعی از ماهیت قارچ‌های وحشی می‌تواند سلامت‌شان را تهدید کند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تأکید بر ضرورت پرهیز از مصرف قارچ‌های خودرو، خواستار افزایش آگاهی عمومی درباره این تهدید پنهان شد.

بر اساس این گزارش، ترحم بهزاد مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نسبت به مصرف قارچ‌های خودرو هشدار داد و آن را تهدیدی جدی برای سلامت مردم دانست.

ترحم بهزاد با اشاره به زیبایی‌های بهار و رویش گیاهان تازه، گفت: «همزمان با زنده شدن طبیعت، قارچ‌های خودرو در مراتع، جنگل‌ها و باغ‌ها ظاهر می‌شوند و برخی افراد بدون شناخت کافی اقدام به جمع‌آوری و مصرف آن‌ها می‌کنند که ممکن است عواقب جدی و جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.»

او با تأکید بر شباهت ظاهری قارچ‌های سمی و خوراکی افزود: «متأسفانه بسیاری از قارچ‌های سمی به راحتی با قارچ‌های خوراکی اشتباه گرفته می‌شوند و همین موضوع باعث شده که هر سال موارد متعددی از مسمومیت و حتی مرگ در اثر مصرف آن‌ها گزارش شود.»

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی، علائم مسمومیت با قارچ را شامل تهوع، استفراغ، درد شکمی، سرگیجه، گیجی، اسهال و در موارد شدید، نارسایی کبد و کلیه عنوان کرد و گفت: «این علائم ممکن است از نیم ساعت تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف ظاهر شوند. از همه نگران‌کننده‌تر اینکه برخی از سموم موجود در این قارچ‌ها در برابر حرارت مقاوم هستند و حتی با پختن نیز از بین نمی‌روند.»

وی راهکار اصلی پیشگیری را پرهیز کامل از مصرف قارچ‌های خودرو دانست و تأکید کرد: «توصیه ما این است که قارچ تنها از مراکز معتبر و فروشگاه‌هایی که تحت نظارت بهداشتی هستند، تهیه شود. جمع‌آوری و مصرف قارچ بدون شناخت علمی می‌تواند جان انسان را به خطر بیندازد.»

بهزاد در پایان از مردم خواست که در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک پس از مصرف قارچ، به‌هیچ‌وجه منتظر بهبود خودبه‌خودی نباشند و سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنند. او افزود: «ارائه اطلاعاتی مانند نوع، محل و زمان جمع‌آوری قارچ به پزشکان، می‌تواند در روند درمان بسیار مؤثر باشد.»

به گفته این مقام مسئول، افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات قارچ‌های سمی و رعایت نکات ایمنی، راهی مؤثر برای کاهش این تهدید پنهان در دل طبیعت است./ ایانا

پایگاه خبری DA1news: تنها ۲ درصد داروهای مصرفی در کشور گیاهی است و در مقایسه با ۲۰ درصد کشورهای پیشرفته ضرورت دارد که آگاهی مردم در مصرف داروهای گیاهی افزایش یابد.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی به نقل از روابط عمومی سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی، نگار ولی‌زاده گفت: گیاهان دارویی علاوه بر ارزش درمانی، به‌عنوان یک منبع اقتصادی مهم، فرصت‌های اشتغال و توسعه را در کشور فراهم می‌کنند.
استادیار پژوهشی بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی گفت: عوارض برخی داروهای شیمیایی و هزینه بالای آن‌ها موجب شده که مردم بار دیگر به داروهای گیاهی روی آورند، اما میزان مصرف این داروها در ایران همچنان پایین‌تر از کشورهای پیشرفته است.
ولی‌زاده درباره دلایل گرایش مردم به داروهای گیاهی اظهار کرد: در برخی مواقع، مصرف داروهای شیمیایی عوارض جانبی‌ای به دنبال دارد که حتی از خود بیماری خطرناک‌تر است. از سوی دیگر، هزینه بالای این داروها، به‌ویژه برای افرادی که از بیمه‌های درمانی بهره‌مند نیستند، مزید بر علت شده است. در نتیجه، مردم به سمت داروهای گیاهی گرایش بیشتری پیدا کرده‌اند، زیرا این داروها هم کم‌خطرتر و هم مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
وی افزود: گیاهان دارویی از منابع طبیعی ارزشمند هر کشور محسوب می‌شوند و می‌توانند نقش مهمی در توسعه اقتصادی داشته باشند. همچنین، این حوزه زمینه اشتغال مناسبی برای جوانان ایجاد کرده و به یکی از بخش‌های مهم اقتصادی تبدیل شده است.
ولی‌زاده با توصیفی از گیاهان دارویی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین ویژگی داروهای گیاهی این است که مصرف آن‌ها، حتی اگر اثر درمانی نداشته باشد، معمولاً بدون عوارض است. همین امر موجب شده که استفاده از دمنوش‌ها، عرقیات، پمادها، قرص‌ها و شربت‌های گیاهی در میان مردم افزایش یابد. عطاری‌ها نیز روزانه میزبان افرادی هستند که برای درمان مشکلاتی مانند چاقی یا لاغری، کم‌خوابی، بی‌اشتهایی، درد معده، سردرد و درد مفاصل به دنبال داروهای گیاهی می‌گردند.
وی ادامه داد: مشاهده عوارض داروهای شیمیایی و افزایش بیماری‌ها را باید از مهم‌ترین دلایل افزایش محبوبیت داروهای گیاهی دانست.
استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی به پیشرفت صنعت داروهای گیاهی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌های داروسازی داروهای گیاهی را به شکل قرص، شربت و پودر تولید می‌کنند که استفاده از آن‌ها را برای مردم آسان‌تر کرده است. این مسئله باعث افزایش استقبال از این داروها شده است.
ولی‌زاده با اشاره به میزان مصرف داروهای گیاهی در کشور اذعان داشت: طبق آمار وزارت بهداشت، تنها حدود ۲ درصد داروهای مصرفی در ایران، داروهای گیاهی هستند، در حالی که این میزان در کشورهای پیشرفته به ۲۰ درصد می‌رسد. این اختلاف نشان می‌دهد که ظرفیت زیادی برای توسعه و افزایش مصرف داروهای گیاهی در کشور ما وجود دارد.
وی افزود: هرچند امروزه داروهای شیمیایی جایگزین گیاهان دارویی شده‌اند، اما عوارض برخی از این داروها و عدم درمان کامل برخی بیماری‌ها باعث شده که مردم بار دیگر به روش‌های سنتی درمان روی آورند.
استادیار پژوهشی بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی درباره نحوه مصرف داروهای گیاهی توضیح داد: گیاهان دارویی به دو شکل مفرد و ترکیبی مصرف می‌شوند. گیاهان مفرد مانند گل گاوزبان، نعناع و آویشن به‌صورت تکی استفاده می‌شوند، در حالی که ترکیبات گیاهی شامل چندین نوع گیاه هستند. معمولاً مصرف داروهای گیاهی به‌صورت مفرد تأثیر بیشتری دارد، زیرا در ترکیبات گیاهی، بدن به دلیل دریافت هم‌زمان مواد مؤثره مختلف، ممکن است دچار مقاومت در برابر درمان شود.
وی همچنین به استفاده از مواد مؤثره گیاهان دارویی در صنایع غذایی اشاره کرد و گفت: استفاده از عصاره‌های گیاهی در صنایع نوشابه‌سازی، کنسروسازی و شیرینی‌پزی افزایش یافته است. این مواد علاوه بر بهبود طعم، اشتها‌آور هستند و به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
نگار ولی‌زاده در پایان بر لزوم افزایش آگاهی عمومی درباره مصرف صحیح داروهای گیاهی تأکید کرد و افزود: بالا بردن سطح آگاهی مردم و پزشکان درباره نحوه استفاده از داروهای گیاهی و پیشگیری از تداخلات دارویی، گامی مؤثر در بهبود مصرف این داروها خواهد بود.

با تشکر از؛ روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی