پرونده ویژه
پاسخ هوشمند به تهدید فرامرزی
در همایش ملی ملخ صحرایی، سخنان مریم جلیلی مقدم رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، نمایانگر گذار استراتژی ایران از «مدیریت بحران واکنشی» به «راهبرد امنیت زیستی فرامرزی» بود؛ رویکردی که امنیت غذایی را در گرو دیپلماسی محیطزیستی، پایش هوشمند و همکاری چندجانبه تعریف میکند.
پایگاه خبری داوان نیوز: در همایش ملی ملخ صحرایی با محوریت «تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، رویکرد جدید ایران مبتنی بر پایش پیشگیرانه، همکاری منطقه ای و ادغام دانش نوین با تجربه بومی تشریح شد.
به گزارش داوان نیوز، همایش ملی ملخ صحرایی در شرایطی برگزار شد که تغییرات اقلیمی و افزایش دفعات طغیان این آفت مهاجم، امنیت غذایی کشورهای منطقه از جمله ایران را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است. ملخ صحرایی به عنوان یک «تهدید زیستی فرامرزی» شناخته میشود که مقابله مؤثر با آن مستلزم خروج از رویکردهای صرفاً ملی و اتخاذ استراتژیهای هماهنگ منطقه ای است. سخنرانی مریم جلیلی مقدم در این همایش، چارچوب مفهومی و عملیاتی پاسخ ایران به این چالش را ترسیم کرد که حاوی نکات تحلیلی قابل توجهی است که در ادامه این گزارش، به تحلیل ابعاد این استراتژی و پیامدهای مثبت آن برای امنیت غذایی و محیط زیست پرداخته شده است.
تغییر پارادایم: از واکنش انفرادی به پاسخ جمعی فرامرزی
در این همایش جلیلی مقدم تأکید کرد: « این آفت، یک بحران مشترک زیست محیطی برای همه کشورهای منطقه است و غلبه بر آن تنها با همکاری و اشتراک اطلاعات میسر میشود.»
- این گزاره، هسته مرکزی رویکرد جدید را تشکیل میدهد. به جای محدود کردن مسئله در چارچوب مرزهای ملی، آن را به عنوان یک «مسئله مشترک» تعریف میکند. این نگاه، بنیان لازم برای ایجاد یا تقویت پیمانهای همکاری دوجانبه و چندجانبه، ایجاد شبکههای هشدار سریع مشترک و انجام عملیاتهای کنترل هماهنگ در مبدأ و مسیر مهاجرت آفت را فراهم میآورد.
نظام یکپارچه پایش و پیش آگاهی: خط مقدم دفاع
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: «سامانه های پایش و پیش آگاهی ما، بر پایه داده های ماهواره ای، مشاهدات میدانی و پیشبینی های هواشناسی، امروز میتوانند زودتر و دقیقتر از گذشته، احتمال هجوم را شناسایی کنند. این فرصت طلایی برای بسیج امکانات و کاهش خسارت است.»
- سرمایه گذاری و تأکید بر بخش «پیشگیری» به جای «درمان»، نشان دهنده نبوغ و بلوغ مدیریت ریسک در حوزه کشاورزی است. این نظام یکپارچه، با کاهش زمان و دقت در شناسایی تهدید، امکان مداخله در مراحل اولیه و با هزینه و سمپاشی کمتر را فراهم میکند که علاوه بر صرفه اقتصادی، آثار زیست محیطی منفی را نیز به حداقل میرساند.
تلفیق دانش نوین و خرد محلی: راهبرد عملیاتی مؤثر
جلیلی مقدم اظهار داشت: «ما به تجربه کشاورزانی که نسلها با این آفت زندگی کرده اند اعتماد داریم و آن را با یافته های پژوهشکده هایمان تلفیق میکنیم. استفاده از پهپادها برای سمپاشی در مناطق صعب العبور، نمونه عینی این ادغام است.»
- این رویکرد دو مزیت کلیدی دارد: اول، افزایش دقت و کارایی عملیات کنترل با استفاده از فناوری. دوم، افزایش پذیرش اجتماعی و مشارکت فعال ذینفعان محلی که اولین شاهدین طغیان آفت هستند. مشارکت جوامع محلی، حس مسئولیت جمعی را تقویت و هزینه های نظارت را کاهش میدهد.
اتصال امنیت زیستی به امنیت غذایی و ملی
وی اظهار داشت: «هر هکتاری که از گزند ملخ در امان بماند، گامی است در جهت استقلال و امنیت غذایی کشور. حفظ نباتات، فقط مبارزه با آفت نیست، بلکه دفاع از سفره مردم و مقاوم سازی اقتصاد کشاورزی است.»
- با این ادبیات، موضوع فنی «کنترل آفت» به یک مسئله راهبردی «امنیت ملی» ارتقا مییابد. این گفتمانسازی، توجیه لازم برای جلب حمایتهای کلان سیاسی، تخصیص بودجه کافی و هماهنگی بین نهادهای مختلف (از جمله وزارت کشور، ستاد کل نیروهای مسلح در مواقع بحران، و سازمانهای محیط زیست و مدیریت بحران) را ایجاد میکند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سخنان مریم جلیلی مقدم در این همایش، فراتر از یک گزارش عملکرد، نقشه راهی مبتنی بر «عقلانیت جمعی» را نشان داد. رویکرد پیشنهادی، سه ضلعی «پیشگیری هوشمند»، «همکاری منطقه ای» و «مشارکت مردمی» را به عنوان اساس مقابله با تهدیدات زیستی فرامرزی معرفی میکند.
این گزارش نشانگر آن است که موفقیت در کنترل آفتی مانند ملخ صحرایی، نه تنها در گرو سمپاشی و اقدامات فوری، بلکه در گرو «دیپلماسی زیست محیطی»، «ساختارهای حکمرانی چابک» و «سرمایه گذاری در فناوری و سرمایه اجتماعی» است. اجرای کامل این راهبرد میتواند ایران را به الگویی موفق در مدیریت بحران های زیستی مشترک در منطقه تبدیل کرده و از خسارات میلیاردی به بخش کشاورزی و منابع طبیعی جلوگیری کند. پایش مستمر اجرایی شدن این تعهدات، گام بعدی رسانه ها و نهادهای ناظر خواهد بود.
پرونده ویژه
آفت ملخ؛ از نشست هماندیشی تا بودجه پایدار
برای مقابله با خطر فرامرزی ملخ صحرایی، مقام ارشد وزارت جهاد کشاورزی، تشکیل نشست هماهنگی منطقهای با حضور کشورهای درگیر و واقع در مسیر مهاجرت این آفت را در ایران پیشنهاد داد.
پایگاه خبری داوان نیوز: در همایش ملی «ملخ صحرایی، تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، مقام ارشد وزارت جهاد کشاورزی خواستار تشکیل نشست هماهنگی با کشورهای درگیر و واقع در مسیر مهاجرت این آفت شد.
به گزارش خبرنگار ما، محمدمهدی برومندی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، در این همایش با اشاره به ماهیت فرامرزی تهدید ملخ صحرایی، پیشنهاد کرد: یک نشست هماندیشی و هماهنگی با کشورهایی که درگیر این آفت هستند و در مسیر سیکل زندگی آن قرار دارند، در ایران تشکیل شود.
وی با بیان اینکه ایران با ۱۵ کشور همسایه است، افزود: «ما مرز طولانی با کشورهایی داریم که ثبات سیاسی در برخی از آنها وجود ندارد و از این رو در مبارزه با این آفت جدی نیستند.» این موضوع لزوم ابتکار عمل و هماهنگی منطقهای برای پدیدهای را پررنگ میکند که به مرزها محدود نمیشود.
برومندی با توصیف آفت ملخ صحرایی به عنوان تهدیدی مهاجر و غیرقابل کنترل، هشدار داد: هرگونه تعلل، میتواند خسارتهای سنگینی به بخشهای مختلف کشاورزی کشور وارد کند.» وی تجربه سالهای گذشته در جنوب کشور را یادآور شد و تأکید کرد: «بخش کشاورزی، نخستین بخشی است که در معرض آسیب قرار میگیرد. از این رو، همکاریهای علمی، عملیاتی و اطلاعاتی با کشورهای همسایه و نهادهای بینالمللی، یک ضرورت اجتنابناپذیر است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود، به مباحث داخلی مدیریت بحران پرداخت و گفت: دستگاهها برای برنامهریزی و تجهیز امکانات، نیازمند منابع پایدار و شفاف هستند.
وی با اشاره به آستانه تدوین بودجه سال ۱۴۰۵، اظهار داشت: ضروری است که دولت و مجلس با نگاه دقیقتری به نیازهای واقعی حوزه مدیریت بحران توجه کنند.
برومندی بر لزوم طراحی سازوکاری جدید در نظام بودجهریزی و تامین اعتبار تأکید کرد و افزود: چالش فرسودگی ناوگان مبارزه با ملخ صحرایی باید شفاف شود.
وی همچنین بر «رصد مستمر، پایش هوشمند و مراقبت دقیق» از مخاطرات طبیعی تأکید کرد و هشدار داد: اگر رصد دقیق و پایش هوشمند انجام نشود، در تصمیمگیری دچار تاخیر میشویم و همین موضوع خسارتها را چند برابر میکند.
برومندی در پایان، بر استفاده از فناوریهای نوین جهانی و تجربیات بینالمللی برای پیشگیری و مبارزه با این آفت تاکید کرد و نتیجهگیری نمود: نوع مدیریت، سیاستگذاریهای ما و بررسی آسیبها نیز در مهار ملخ صحرایی موثر است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، ملخ صحرایی به عنوان یکی از مخربترین آفات مهاجر کشاورزی در جهان شناخته میشود که در صورت طغیان، میتواند تهدیدی جدی برای امنیت غذایی ایجاد کند. ایران در سالهای گذشته به طور متناوب با هجوم دستههای این آفت از سمت جنوب و جنوب غرب مواجه بوده است.
پرونده ویژه
پشت درهای بسته اعتبار
هشدار درباره خطر حمله مجدد ملخهای صحرایی در پی شرایط جوی مساعد، و انتقاد از کمبود تجهیزات و اعتبارات لازم برای مقابله، محورهای اصلی سخنان مدیر مبارزه با آفات عمومی سازمان حفظ نباتات در همایش ملی ملخ صحرایی بود.
پایگاه خبری داوان نیوز: در همایش ملی «ملخ صحرایی، تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، مدیر مبارزه با آفات عمومی سازمان حفظ نباتات، با اشاره به احتمال حمله مجدد این آفت، کمبود شدید اعتبارات، ناوگان فرسوده و ضعف در زیرساختها را اصلیترین چالشهای عملیات مهار برشمرد.
به گزارش داوان نیوز، سعید معین در این نشست تخصصی با بیان اینکه پیشبینیهای هواشناسی بینالمللی و شواهد میدانی، شرایط مساعدی برای هجوم ملخهای صحرایی در ماههای آینده ایجاد کرده است، تاکید کرد: بررسی الگوهای جوی مانند “دوقطبی اقیانوس هند” (IOD) و پدیده “ال نینو” نشان میدهد بارشهای بالاتر از نرمال در جنوب و مرکز ایران و همچنین شبهجزیره عربستان طی زمستان و بهار آینده محتمل است. این شرایط، محیطی ایدهآل برای تخمریزی و تکثیر ملخ صحرایی فراهم میکند.
معین با انتقاد از کمبودهای لجستیکی، گفت: سازمانهای استانی مجری مبارزه، با ناوگان کاملاً فرسوده، خودروها و سمپاشهای قدیمی و فاقد اعتبار کافی برای نوسازی مواجهند.
وی افزود: اعتبارات تخصیصیافته عمدتاً صرف خرید سم میشود و سهم ناچیزی برای تعمیر، نگهداری و بهروزرسانی تجهیزات در نظر گرفته میشود. حتی “آمادگاههای” پیشبینیشده برای مقابله سریع، در عمل اغلب فاقد تجهیزات عملیاتی و آماده به کار هستند.
وی با اشاره به تجربه موفق اما پرهزینه مبارزه در سالهای ۹۷ و ۹۸، خاطرنشان کرد: اگرچه با تلاش بیوقفه نیروها در آن سالها موفق به جلوگیری از خسارت عمده شدیم، اما این عملیات با استفاده از سمپاشهای پشتی (یوریپاش) قدیمی و با راندمان پایین انجام شد، در حالی که استاندارد جهانی مبارزه با ملخ، استفاده از سمپاشهای ULV با پوشش وسیع و مصرف آب ناچیز است.
مدیر مبارزه با آفات عمومی سازمان حفظ نباتات، مسیرهای ورود و مناطق مستعد استقرار این آفت را تا حد زیادی قابل پیشبینی دانست و تصریح کرد: با توجه به تجربیات گذشته، کانونهای اولیه ورود، استانهای هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان هستند و مسیرهای حرکت به سمت داخل کشور نیز تا حد زیادی مشخص است. کلید موفقیت، “ردیابی دقیق” و “واکنش سریع” در کانونهای اولیه است تا از تخمریزی دستههای بعدی و گسترش غیرقابل کنترل جلوگیری شود.
معین در پایان با قدردانی از تلاش نیروهای اجرایی در خط مقدم مبارزه، خواستار توجه فوری به حل مشکلات ساختاری شد: برای مقابله مؤثر با این تهدید فرامرزی که امنیت غذایی کشور را هدف میگیرد، نیازمند بازنگری در فرآیند تأمین اعتبار و تجهیز ناوگان و زیرساختهای سازمانهای استانی هستیم. بدون رفع این موانع، هرگونه عملیات مقابلهای با دشواریهای فراوانی روبرو خواهد بود.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، حمله گسترده ملخهای صحرایی در زمستان سال ۹۷، به عنوان یکی از بیسابقهترین هجومها در دهههای اخیر، چندین استان جنوبی و شرقی کشور را درگیر کرد که با تلاش گسترده و شبانهروزی مهار شد. منشأ این آفت، کانونهای تابستانگذران در شرق آفریقا و شبهجزیره عربستان ذکر شده است.
پرونده ویژه
هجوم ملخ؛ حفظ نباتات پیشگام در بسیج امکانات
مشاور وزیر جهاد کشاورزی با هشدار درباره خطر هجوم مجدد ملخهای صحرایی، از آمادهباش کامل استانها بهویژه مناطق جنوبی و همجوار خبر داد و بر لزوم تأمین بهموقع سموم، تجهیزات و اعتبارات لازم تأکید کرد.
پایگاه خبری داوان نیوز: مشاور وزیر و مدیرکل دفتر هماهنگی امور استانهای وزارت جهاد کشاورزی، با اشاره به برگزاری همایش ملی «ملخ صحرایی، تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، بر ضرورت آمادگی کامل دستگاههای اجرایی بهویژه در استانهای جنوبی و همجوار برای مقابله با هجوم احتمالی این آفت تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار ما، مهندس فاطمه خمسه، مشاور وزیر و مدیرکل دفتر هماهنگی امور استانهای وزارت جهاد کشاورزی، در حاشیه همایش ملی «ملخ صحرایی، تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، در گفت و گو با داوان نیوز، جزئیات آمادگیهای این وزارتخانه برای مقابله با هجوم احتمالی آفت ملخ صحرایی را تشریح کرد.
وی با اشاره به تجربه هجوم این آفت در سالهای گذشته، بهویژه در استانهای جنوبی، اظهار داشت: نیاز است که آمادگی کاملی در سازمان جهاد کشاورزی، بهویژه در استانهای جنوبی و حتی استانهای همجوار آنها ایجاد شود تا در صورت بروز بحران، غافلگیر نشویم.»
خمسه برگزاری بهموقع این همایش توسط سازمان حفظ نباتات را اقدامی مثبت در جهت اعلام آمادهباش دانست و افزود: اگر بحران مشابه سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تکرار شود، عملاً کل کشور باید در حالت آمادهباش قرار گیرد. دفتر هماهنگی امور استانها نیز با انجام هماهنگیهای لازم، حتی بازدیدهای میدانی، تمام تلاش خود را برای آمادهسازی استانها بهکار خواهد بست.
مشاور وزیر جهاد کشاورزی، تأمین بهموقع سموم، ماشینآلات سمپاشی، امکانات و اعتبارات لازم را از اقدامات فوری و ضروری برشمرد و گفت: مهمترین اقدام، پیشبینی و آمادهسازی این موارد از هماکنون است.
وی در ادامه با اشاره به تغییرات اخیر در مدیریت استانی، خاطرنشان کرد: با توجه به جابجایی استانداران و روسای سازمانها، ممکن است برخی مدیران جدید بهطور کامل از جزئیات تهدید ملخ صحرایی و پیامدهای آن برای امنیت غذایی آگاه نباشند. بنابراین، استفاده از رسانههای جمعی، ارائه آموزشهای لازم و نامهنگاری با این مدیران، گام مهمی در افزایش آمادگی و تحقق هدف مبارزه مؤثر با این آفت خواهد بود.»
خمسه در پایان، پیگیری و رصد مستمر این موضوع را از اولویتهای دفتر هماهنگی امور استانها عنوان کرد.
-
اقتصاد3 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
پرونده ویژه6 روز پیشنقطه سرخط؛ «دادههای معتبر»، پایان عصر حدس و گمان
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر1 ماه پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
خبرهای سازمانی1 ماه پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده

