پایگاه خبری داوان نیوز: رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی گفت: بیش از ۷ میلیون نهال تولیدی کشور، حاصل ارقام اصلاحی و معرفی‌شده این مؤسسه است.

به گزارش داوان نیوز، رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با اشاره به پیشینه یک‌قرنی برخی بخش‌های این مؤسسه، از نقش کلیدی تجمیع پژوهشکده‌های تخصصی در ایجاد هم‌افزایی و دستاوردهای گسترده در سطح کشور خبر داد و تأکید کرد: امروزه قریب به ۳۰ درصد از نهال‌های تولیدی کشور (معادل ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نهال) از ارقام اصلاحی یا ارقام سازگارشده معرفی‌شده توسط این مؤسسه است.

به گزارش خبرنگار ما، در حاشیه گردهمایی سالانه مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر محی‌الدین پیرخضری، رئیس این مؤسسه، در گفت‌وگو با خبرنگاران به تشریح دستاوردها و مأموریت‌های این نهاد پرداخت.

دکتر پیرخضری با بیان اینکه این مؤسسه با وجود جوان بودن، از بخش‌هایی با قدمت حدود یک قرن تشکیل شده است، اظهار داشت: به‌عنوان مثال، بخش تحقیقات باغبانی، پیش از تأسیس دانشگاه تهران در کرج مستقر بود و منشأ اثرات زیادی بوده است. وی تشکیل این مؤسسه از طریق تجمیع پژوهشکده‌های تخصصی تک‌محصولی (مانند خرما و مرکبات) را اقدامی مبارک و باعث ایجاد هم‌افزایی و دستاوردهای گسترده در کشور دانست.

رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با اشاره به بررسی انجام‌شده روی آخرین آمار تولید نهال کشور گفت: از نزدیک به ۲۴ میلیون نهال تولیدشده، حدود ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نهال (قریب به ۳۰ درصد) از ارقام اصلاحی یا ارقامی است که توسط این مؤسسه از خارج معرفی و ارزیابی سازگاری شده‌اند.

انتقال فناوری و پاسخ به نیازهای اجرایی:
وی مأموریت اصلی مؤسسه را پاسخگویی به مشکلات بخش اجرا با استفاده از فناوری‌های روز دنیا و سازگاری آن با شرایط داخلی عنوان کرد. دکتر پیرخضری با تأکید بر لزوم اقتصادی بودن تولید برای باغداران، افزود: یکی از وظایف ما انتقال فناوری‌های جدید است. به‌عنوان مثال، معرفی ارقام جدید میوه مانند ارقام دیرگل بادام یا دیرم گردو که از سرمای دیررس بهاره فرار می‌کنند، به باغداران کمک کرده تا خسارت کمتری ببینند و هرساله بار اقتصادی کافی داشته باشند.

رئیس این مؤسسه با اشاره به افزایش چشمگیر تولیدات باغبانی در دهه‌های اخیر، اظهار داشت: بر اساس داده‌های آماری، در گسترش سطح زیرکشت برخی محصولات، حدود ۳۰ درصد و در انتقال فناوری به این بخش، بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد سهم داشته‌ایم.

وی افزود: بیش از ۵۰ درصد صادرات کشاورزی کشور در دهه‌های اخیر متعلق به محصولات باغبانی بوده که نشان‌دهنده نقش این بخش است.

دکتر پیرخضری برای نمونه به افزایش عملکرد در محصول گلابی اشاره کرد و گفت: در باغات سنتی، عملکرد گلابی حدود ۱۵ تن در هکتار است، اما با استفاده از فناوری باغات نیمه‌متراکم و ارقام سازگارشده، این عملکرد به راحتی به ۳۴ تا ۳۵ تن در هکتار افزایش یافته که بهره‌وری آب و منابع را به‌طور چشمگیری بالا برده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، پیرخضری در پایان، مهم‌ترین چالش پیش‌رو را انتقال یافته‌های تحقیقاتی به باغداران عنوان کرد و توضیح داد: «متأسفانه میانگین سنی باغداران ما بالا و سطح سواد اغلب پایین است که پذیرش فناوری‌های جدید را سخت می‌کند.» رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی بر لزوم برنامه‌ریزی منسجم‌تر توسط متولیان اجرایی و ورود جدی‌تر بخش خصوصی برای تسریع در انتقال فناوری تأکید کرد و گفت: «به‌عنوان مثال، با روند فعلی اصلاح باغات گردو، به حدود صد سال زمان نیاز داریم، اما اگر بتوانیم سرعت انتقال ارقام پربازده را ده‌ برابر افزایش دهیم، این زمان به‌طور قابل‌توجهی کوتاه خواهد شد.»

پایگاه خبری داوان نیوز: در سومین گردهمایی سراسری اعضای هیأت علمی و محققان مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر محی‌الدین پیرخضری، رئیس این مؤسسه، بر لزوم تحول راهبردی در بخش باغبانی با تکیه بر دانش، فناوری و ارقام سازگار تأکید کرد.

به گزارش داوان نیوز، پیرخضری با مرور دستاوردهای دهه‌های گذشته، تصریح کرد: «طی حدود ۱۵ سال گذشته، حاصل تلاش پژوهشگران، معرفی ۱۲۶ رقم جدید از ۱۴ گونه باغی بوده است. این در حالی است که بخشی از مشکلات کنونی ما، ناشی از مسن بودن باغات، فرسودگی ارقام، و پایین بودن سطح دانش فنی است.»

وی مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بخش باغبانی را «مازاد تولید در برخی محصولات»، «نفوذ پایین دانش فنی»، «خلأ قانونی»، «ضعف استانداردهای تولید و سلامت»، «سرمایه‌گذاری محدود»، «سن بالا و سواد کم بهره‌برداران»، «ضعف مکانیزاسیون»، «ضایعات بالا» و «تحریم‌ها» برشمرد.

رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، راه‌حل برون‌رفت از این شرایط را تدوین طرح‌های پژوهشی پاسخ‌محور و پایدار دانست و اظهار داشت: «باید از پژوهش‌های مستقل عبور کنیم. ما معتقدیم با یک برنامه پنج‌ساله منسجم پژوهشی می‌توانیم چراغ راه توسعه حداقل ۲۵ ساله این بخش باشیم.»

توسعه ارقام سازگار و معرفی محصولات جدید
دکتر پیرخضری «توسعه ارقام سازگار با تنش‌های محیطی نظیر گرمازدگی و سرمازدگی» را از اولویت‌های کلیدی عنوان کرد و به موفقیت‌هایی مانند کشت بلوبری اشاره نمود: «کشت بلوبری از سال ۱۳۹۷ آغاز شد و اکنون به یکی از اقتصادی‌ترین کشت‌ها تبدیل شده به‌طوری که ارزش اقتصادی آن به ۹۶ دلار در هر کیلوگرم می‌رسد. همچنین فناوری سایبان با اجرای ده‌ها پروژه در سطح کشور، اثرات مثبتی در کاهش تنش، خسارت و مصرف آب داشته است.»

وی با اشاره به خلأهای قانونی در این حوزه، از پیگیری «لایحه نظام باغبانی» و «الگوی کشت محصولات باغی» با همکاری مجلس شورای اسلامی خبر داد و افزود: «برای محصولات مهم، نیازمند استانداردهای مشخص تولید و صادرات هستیم.»

ضرورت توجه به داده‌ها، ذخایر ژنتیکی و آموزش
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی بر لزوم «تحلیل دقیق داده‌ها» (مانند داده‌های مصرف آب در استان‌های مختلف)، «حفاظت و بهره‌برداری از ذخایر ژنتیکی غنی کشور (با ارزشی بیش از ۳۰ میلیارد تومان)» و «تغییر شیوه‌های آموزش» تأکید کرد و گفت: «با توجه به میانگین سنی ۵۶ سال و سطح سواد محدود بسیاری از بهره‌برداران، باید به سمت تربیت نیروهای متخصص و توسعه شرکت‌های خدمات تخصصی (مانند سمپاشی) حرکت کنیم. این امر هم اشتغال‌زاست و هم مصرف را بهینه می‌کند.»

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، دکتر پیرخضری در پایان، با قدردانی از محققان، ابراز امیدواری کرد با عزمی جمعی و برنامه‌ای منسجم، بخش باغبانی کشور گام‌های استواری در مسیر افزایش پایداری، راندمان و ارزش اقتصادی بردارد.

پایگاه خبری داوان نیوز: در همایش ملی ملخ صحرایی با محوریت «تهدید زیستی فرامرزی، پاسخ ملی»، رویکرد جدید ایران مبتنی بر پایش پیشگیرانه، همکاری منطقه ای و ادغام دانش نوین با تجربه بومی تشریح شد.

به گزارش داوان نیوز، همایش ملی ملخ صحرایی در شرایطی برگزار شد که تغییرات اقلیمی و افزایش دفعات طغیان این آفت مهاجم، امنیت غذایی کشورهای منطقه از جمله ایران را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است. ملخ صحرایی به عنوان یک «تهدید زیستی فرامرزی» شناخته میشود که مقابله مؤثر با آن مستلزم خروج از رویکردهای صرفاً ملی و اتخاذ استراتژی‌های هماهنگ منطقه ای است. سخنرانی مریم جلیلی مقدم در این همایش، چارچوب مفهومی و عملیاتی پاسخ ایران به این چالش را ترسیم کرد که حاوی نکات تحلیلی قابل توجهی است که در ادامه  این گزارش، به تحلیل ابعاد این استراتژی و پیامدهای مثبت آن برای امنیت غذایی و محیط زیست پرداخته شده است.

تغییر پارادایم: از واکنش انفرادی به پاسخ جمعی فرامرزی
در این همایش جلیلی مقدم تأکید کرد: « این آفت، یک بحران مشترک زیست محیطی برای همه کشورهای منطقه است و غلبه بر آن تنها با همکاری و اشتراک اطلاعات میسر میشود.»

•  این گزاره، هسته مرکزی رویکرد جدید را تشکیل میدهد. به جای محدود کردن مسئله در چارچوب مرزهای ملی، آن را به عنوان یک «مسئله مشترک» تعریف می‌کند. این نگاه، بنیان لازم برای ایجاد یا تقویت پیمانهای همکاری دوجانبه و چندجانبه، ایجاد شبکه‌های هشدار سریع مشترک و انجام عملیات‌های کنترل هماهنگ در مبدأ و مسیر مهاجرت آفت را فراهم میآورد.

نظام یکپارچه پایش و پیش آگاهی: خط مقدم دفاع
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: «سامانه های پایش و پیش آگاهی ما، بر پایه داده های ماهواره ای، مشاهدات میدانی و پیشبینی های هواشناسی، امروز میتوانند زودتر و دقیقتر از گذشته، احتمال هجوم را شناسایی کنند. این فرصت طلایی برای بسیج امکانات و کاهش خسارت است.»

• سرمایه گذاری و تأکید بر بخش «پیشگیری» به جای «درمان»، نشان دهنده نبوغ و بلوغ مدیریت ریسک در حوزه کشاورزی است. این نظام یکپارچه، با کاهش زمان و دقت در شناسایی تهدید، امکان مداخله در مراحل اولیه و با هزینه و سمپاشی کمتر را فراهم میکند که علاوه بر صرفه اقتصادی، آثار زیست محیطی منفی را نیز به حداقل میرساند.

تلفیق دانش نوین و خرد محلی: راهبرد عملیاتی مؤثر
جلیلی مقدم اظهار داشت: «ما به تجربه کشاورزانی که نسل‌ها با این آفت زندگی کرده اند اعتماد داریم و آن را با یافته های پژوهشکده هایمان تلفیق میکنیم. استفاده از پهپادها برای سمپاشی در مناطق صعب العبور، نمونه عینی این ادغام است.»

• این رویکرد دو مزیت کلیدی دارد: اول، افزایش دقت و کارایی عملیات کنترل با استفاده از فناوری. دوم، افزایش پذیرش اجتماعی و مشارکت فعال ذینفعان محلی که اولین شاهدین طغیان آفت هستند. مشارکت جوامع محلی، حس مسئولیت جمعی را تقویت و هزینه های نظارت را کاهش میدهد.

اتصال امنیت زیستی به امنیت غذایی و ملی
وی اظهار داشت: «هر هکتاری که از گزند ملخ در امان بماند، گامی است در جهت استقلال و امنیت غذایی کشور. حفظ نباتات، فقط مبارزه با آفت نیست، بلکه دفاع از سفره مردم و مقاوم سازی اقتصاد کشاورزی است.»

• با این ادبیات، موضوع فنی «کنترل آفت» به یک مسئله راهبردی «امنیت ملی» ارتقا مییابد. این گفتمان‌سازی، توجیه لازم برای جلب حمایت‌های کلان سیاسی، تخصیص بودجه کافی و هماهنگی بین نهادهای مختلف (از جمله وزارت کشور، ستاد کل نیروهای مسلح در مواقع بحران، و سازمان‌های محیط زیست و مدیریت بحران) را ایجاد میکند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سخنان مریم جلیلی مقدم در این همایش، فراتر از یک گزارش عملکرد، نقشه راهی مبتنی بر «عقلانیت جمعی» را نشان داد. رویکرد پیشنهادی، سه ضلعی «پیشگیری هوشمند»، «همکاری منطقه ای» و «مشارکت مردمی» را به عنوان اساس مقابله با تهدیدات زیستی فرامرزی معرفی میکند.

این گزارش نشانگر آن است که موفقیت در کنترل آفتی مانند ملخ صحرایی، نه تنها در گرو سمپاشی و اقدامات فوری، بلکه در گرو «دیپلماسی زیست محیطی»، «ساختارهای حکمرانی چابک» و «سرمایه گذاری در فناوری و سرمایه اجتماعی» است. اجرای کامل این راهبرد میتواند ایران را به الگویی موفق در مدیریت بحران های زیستی مشترک در منطقه تبدیل کرده و از خسارات میلیاردی به بخش کشاورزی و منابع طبیعی جلوگیری کند. پایش مستمر اجرایی شدن این تعهدات، گام بعدی رسانه ها و نهادهای ناظر خواهد بود.