از سنت تا فناوری: مروری بر دستاوردهای «سانکا» در سال گذشت
پایگاه خبری DA1news: سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در سال ۱۴۰۳ با هدف ارتقای بهره‌وری، توسعه پایدار و مقابله با چالش‌های بخش کشاورزی، اقدامات متعددی در حوزه‌های زراعی و باغی انجام داده است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در سال ۱۴۰۳ گام‌های مؤثری در جهت توسعه بخش زراعی و باغی برداشته است. با این حال، برای دستیابی به کشاورزی پایدار، نیاز به تقویت زیرساخت‌ها، افزایش حمایت‌های مالی و توسعه پژوهش‌های کاربردی احساس می‌شود. این گزارش به بررسی مهم‌ترین فعالیت‌ها و دستاوردهای این سازمان در سال گذشته می‌پردازد.
توسعه فناوری و نوآوری در کشاورزی
– کشت‌های گلخانه‌ای: گسترش استفاده از سیستم‌های گلخانه‌ای با هدف افزایش تولید و کاهش مصرف آب.
– کشاورزی دقیق: به‌کارگیری فناوری‌های دیجیتال، پهپادها و سنجش از دور برای مدیریت بهینه مزارع و باغات.
– استفاده از بذرهای مقاوم و کودهای زیستی: ترویج استفاده از بذرهای پربازده و کودهای دوستدار محیط زیست.
افزایش تولید محصولات استراتژیک
– محصولات زراعی: اجرای برنامه‌های ویژه برای افزایش تولید گندم، جو و دانه‌های روغنی با حمایت از کشاورزان.
– محصولات باغی: توسعه باغات پسته، خرما و مرکبات با استفاده از ارقام مقاوم به خشکی و آفات.
مدیریت منابع آب و خاک
– آبخیزداری و آبخوان‌داری: اجرای پروژه‌های آبخیزداری برای مقابله با خشکسالی و حفظ منابع آب زیرزمینی.
– کنترل بهره‌برداری از چاه‌ها: نظارت بر برداشت آب از چاه‌ها و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز.
کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی
– پایش و مبارزه با آفات: نظارت مستمر بر شیوع آفات مانند ملخ‌های مهاجم و بیماری‌های قارچی در باغات.
– روش‌های بیولوژیک: ترویج روش‌های مبارزه طبیعی با آفات به‌جای استفاده از سموم شیمیایی.
حمایت از کشاورزان و تشکل‌های کشاورزی
– کشاورزی قراردادی: تسهیل قراردادهای مستقیم بین کشاورزان و صنایع تبدیلی برای تضمین فروش محصولات.
– توانمندسازی کشاورزان: برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه روش‌های نوین کشت، آبیاری و مدیریت باغات.
اجرای سیاست‌های کلان دولت
– اقتصاد مقاومتی: اجرای برنامه‌های کاهش وابستگی به واردات از طریق افزایش تولید داخلی.
– کاهش ضایعات: بهبود روش‌های برداشت، انبارداری و حمل‌ونقل برای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی.
چالش‌های پیش‌رو
– کمبود آب: ادامه خشکسالی و نیاز به اصلاح الگوی کشت در مناطق کم‌آب.
– نوسانات قیمت نهاده‌ها: افزایش هزینه‌های تولید به‌ویژه در بخش کود و سموم.
– تغییرات اقلیمی: تأثیرات منفی گرمایش جهانی بر تولیدات کشاورزی.
****
عملکرد سامکا در بخش توسعه فناوری و نوآوری در کشاورزی
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در سال ۱۴۰۳، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با محوریت تحول دیجیتال و فناوری‌های نوین، اقدامات چشمگیری در جهت بهبود بهره‌وری، کاهش مصرف منابع و افزایش کیفیت تولیدات زراعی و باغی انجام داده است. این بخش به صورت ویژه به بررسی عملکرد سازمان در حوزه فناوری و نوآوری می‌پردازد.
۱. توسعه کشاورزی هوشمند و دیجیتال
اجرای سامانه‌های مانیتورینگ هوشمند:
– نصب سنسورهای رطوبت خاک و هوا در مزارع و باغات نمونه برای پایش لحظه‌ای شرایط محیطی.
– استفاده از پهپادهای کشاورزی (UAVs) برای نقشه‌برداری از مزارع، سمپاسی هدفمند و ارزیابی سلامت گیاهان.
کشاورزی دقیق (Precision Agriculture):
– پیاده‌سازی سیستم‌های مکانیزه کاشت، داشت و برداشت با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و GIS.
– توسعه اپلیکیشن‌های مدیریت مزرعه برای کمک به کشاورزان در تصمیم‌گیری بر اساس داده‌های واقعی.
استفاده از هوش مصنوعی (AI) و اینترنت اشیا (IoT):
– راه‌اندازی پلتفرم‌های پیش‌بینی آفات و بیماری‌ها با کمک الگوریتم‌های یادگیری ماشین.
– توسعه سیستم‌های آبیاری هوشمند که بر اساس نیاز گیاه و شرایط جوی، آبیاری را تنظیم می‌کنند.
۲. توسعه کشت‌های نوین و گلخانه‌ای
گسترش گلخانه‌های مدرن:
– حمایت از احداث ۱۰۰۰ هکتار گلخانه جدید با سیستم‌های کنترل خودکار دما، رطوبت و نور.
– ترویج کشت هیدروپونیک و آیروپونیک در محصولات سبزی و صیفی برای کاهش مصرف آب.
توسعه کشت‌های عمودی (Vertical Farming):
– اجرای پروژه‌های پایلوت کشت عمودی در مناطق شهری برای تولید محصولات تازه با کمترین مصرف آب.
۳. توسعه نهاده‌های نوین کشاورزی
تولید و توزیع بذرهای مقاوم:
– معرفی ارقام جدید گندم، جو و کلزا با مقاومت به خشکی و آفات.
– ترویج بذرهای هیبرید در محصولات استراتژیک مانند ذرت و چغندر قند.
کودهای زیستی و نانوکودها:
– حمایت از تولید کودهای میکروبی و نانوکودها برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی.
– اجرای برنامه‌های آموزشی برای کشاورزان در زمینه استفاده بهینه از نهاده‌های نوین.
۴. مکانیزاسیون و رباتیک در کشاورزی
توسعه ماشین‌آلات پیشرفته:
– معرفی تراکتورهای خودران و کمباین‌های مجهز به GPS برای افزایش دقت عملیات کشاورزی.
– استفاده از ربات‌های هرس‌کن و برداشت‌کن در باغات میوه.
فناوری‌های پس از برداشت:
– به‌کارگیری سیستم‌های سورتینگ هوشمند برای جداسازی محصولات بر اساس کیفیت.
– استفاده از بسته‌بندی‌های نانویی برای افزایش ماندگاری محصولات.
۵. آموزش و ترویج فناوری‌های نوین
برگزاری دوره‌های آموزشی:
– آموزش ۲۰,۰۰۰ کشاورز و بهره‌بردار در زمینه فناوری‌های نوین کشاورزی.
– راه‌اندازی کارگاه‌های عملی در استفاده از پهپادها، سنسورها و سامانه‌های هوشمند.
مشاوره فنی آنلاین:
– توسعه سامانه مشاوره کشاورزی هوشمند (تلفن همراه و وب‌پلتفرم) برای پاسخگویی به سوالات فنی کشاورزان.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
مشکلات مالی:
– کمبود بودجه برای توسعه فناوری‌های پیشرفته در سطح وسیع.
– هزینه بالای تجهیزات برای کشاورزان خرده‌پا.
مقاومت در برابر تغییر:
– برخی کشاورزان به روش‌های سنتی وابسته هستند و تمایلی به پذیرش فناوری‌های جدید ندارند.
زیرساخت‌های ضعیف:
– عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت در برخی مناطق روستایی برای استفاده از سامانه‌های هوشمند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی در سال ۱۴۰۳ گام‌های بلندی در حوزه فناوری و نوآوری برداشته است، اما برای دستیابی به کشاورزی کاملاً هوشمند نیاز به اقدامات بیشتری دارد:
– توسعه زیرساخت‌های دیجیتال در مناطق محروم.
– اعطای تسهیلات کم‌بهره برای خرید تجهیزات پیشرفته توسط کشاورزان.
– افزایش همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان برای توسعه فناوری‌های بومی.
منابع:
دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور
معاونت فناوری و نوآوری – سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور