آموزش
آفات بومی؛ تهدید منطقهای و استراتژیهای کنترل
پایگاه خبری DA1news: ایران با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد و تنوع اقلیمی گسترده، زیستگاه انواع آفات گیاهی است که هر یک با شرایط خاص آب و هوایی مناطق مختلف سازگار شدهاند. این تنوع اقلیمی، از سواحل مرطوب دریای خزر تا مناطق خشک مرکزی و کوهستانهای سرد، نقش تعیینکنندهای در توزیع و شیوع آفات ایفا میکند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، تنوع اقلیمی ایران نه تنها بر پراکنش آفات گیاهی تأثیر مستقیم دارد، بلکه راهکارهای مدیریتی را نیز متنوع میسازد. همکاری بین مراکز تحقیقاتی (مانند مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی) و کشاورزان برای تطبیق روشهای کنترل با شرایط آب و هوایی هر منطقه، کلید کاهش خسارات است.به عنوان مثال، در مناطق مرطوب شمال، تمرکز بر کنترل رطوبت گلخانهها و در مناطق خشک جنوب، استفاده از ارقام مقاوم به خشکی ضروری است. این رویکردِ مبتنی بر اقلیم، پایداری کشاورزی و حفظ محیطزیست را تضمین میکند.
در این گزارش ، ارتباط بین شرایط آب و هوایی استانها و آفات بومی آنها و همچنین آفات گیاهی بومی استانها را بررسی کرده و راهکارهای مدیریتی مبتنی بر اقلیم ارائه میشود.
تقسیمبندی اقلیمی ایران و ارتباط آن با آفات
ایران بر اساس معیارهای دما، رطوبت و ارتفاع به چهار منطقه اقلیمی اصلی تقسیم میشود:
۱. اقلیم معتدل و مرطوب (سواحل دریای خزر)
۲. اقلیم سرد (کوهستانهای غربی و مرکزی)
۳. اقلیم گرم و خشک (فلات مرکزی)
۴. اقلیم گرم و مرطوب (سواحل جنوبی).
هر یک از این مناطق، میزبان آفات خاصی هستند که با ویژگیهای اقلیمی آن منطقه هماهنگ شدهاند.
۱. اقلیم معتدل و مرطوب: مگس سفید گلخانه و بیماریهای قارچی
مناطق شمالی ایران مانند گیلان و مازندران با رطوبت بالا (حدود ۷۰-۸۰٪) و دمای متوسط ۲۵-۳۰°C در تابستان، محیط ایدهآلی برای آفاتی مانند مگس سفید گلخانه (_Trialeurodes vaporariorum_) و شیوع بیماریهای قارچی ناشی از رطوبت هستند. این آفات به محصولاتی مانند خیار و گوجهفرنگی حمله کرده و با ترشح عسلک، زمینه رشد قارچهای دودهای را فراهم میکنند.
– عامل تشدیدکننده: افزایش رطوبت ناشی از بارشهای فصلی و کشت متراکم گلخانهای.
– راهکار: استفاده از تهویه مناسب در گلخانهها و کنترل بیولوژیک با زنبورهای پارازیتوئید.
۲. اقلیم سرد: آفات مقاوم به سرما و چرخه زندگی طولانی
استانهای غربی و مرکزی مانند آذربایجان غربی و چهارمحال و بختیاری با زمستانهای سرد (دمای زیر -۳°C) و تابستانهای معتدل، میزبان آفاتی مانند سوسک چوبخوار بلوط و شتههای زمستانگذران هستند. این آفات با کاهش متابولیسم در فصل سرما، چرخه زندگی طولانیتری دارند.
– مثال: در استان البرز، سوسک سرشاخهخوار به جنگلهای ارس و بلوط آسیب میزند که با خشکسالی اخیر تشدید شده است.
– راهکار: پایش زمستانه درختان و استفاده از آفتکشهای گیاهی با پایه روغنهای طبیعی.
۳. اقلیم گرم و خشک: طغیان آفات مکنده و انتقال ویروس
مناطق مرکزی و جنوبی مانند اصفهان، کرمان و خوزستان با دمای تابستانی ۴۰-۵۰°C و رطوبت کم، شاهد شیوع آفاتی مانند بال سفید پنبه (_Bemisia tabaci_) و پسیل پسته هستند. این آفات با مکیدن شیره گیاهی و انتقال ویروسهایی مانند برگپیچیدگی گوجهفرنگی، تا ۲۵٪ کاهش محصول را موجب میشوند.
– عامل تشدیدکننده: خشکسالی و استرس آبی گیاهان که مقاومت آنها را کاهش میدهد.
– راهکار: کشت ارقام مقاوم به خشکی و استفاده از آفتکشهای گیاهی مانند پیرتروم استخراجشده از گل داودی.
۴. اقلیم گرم و مرطوب: آفات سریعالتکثیر و مقاوم به سموم
سواحل جنوبی ایران مانند بوشهر و هرمزگان با رطوبت بالا (حدود ۷۰٪) و دمای ۳۵-۴۰°C، محیط مناسبی برای آفاتی مانند کرم غوزه پنبه و شپشکهای نخل است. این آفات به دلیل تکثیر سریع و مقاومت به سموم شیمیایی، کنترل آنها دشوار است.
– مثال: در استان سیستان و بلوچستان، ملخهای بومی مانند ملخ شکم بادمجانی به دلیل خشکسالی و کاهش پوشش گیاهی طغیان میکنند.
– راهکار: اجرای سیستمهای هشدار سریع با فناوری اینترنت اشیاء (IoT) برای رصد جمعیت آفات.
عوامل اقلیمی تشدیدکننده آفات
– خشکسالی: کاهش رطوبت خاک و افزایش دمای هوا، جمعیت آفات مکنده را افزایش میدهد.
– تغییر الگوی بارش: بارشهای نامنظم باعث گسترش بیماریهای قارچی در مناطق مرطوب میشود.
– گرمایش جهانی: افزایش دما چرخه زندگی آفات را تسریع کرده و دامنه پراکنش آنها را گسترش میدهد.
راهکارهای مدیریت تلفیقی مبتنی بر اقلیم
۱. استفاده از دادههای اقلیمی: پیشبینی طغیان آفات با تحلیل دادههای دما و رطوبت.
۲. توسعه آفتکشهای گیاهی: مانند ترکیبات مبتنی بر سیر و نیم (_Azadirachta indica_) که با شرایط اقلیمی مناطق خشک سازگارند.
۳. تناوب زراعی: کشت گیاهان متفاوت در مناطق گرم و خشک برای شکستن چرخه زندگی آفات.
۴. حفاظت از دشمنان طبیعی: مانند بالتوری سبز در باغات پسته کرمان برای کنترل پسیل.
آفات گیاهی به تفکیک استانها
۱. استان البرز: شناسایی ۹ آفت جدید
پایش مراتع و اراضی ملی البرز منجر به شناسایی ۹ آفت گیاهی شده است که پیش از این تنها ۲-۳ مورد گزارش میشد. این آفات شامل:
– ملخ زبرا (با قابلیت آسیب به پوشش گیاهی مراتع)
– موریانه (مخرب سازههای چوبی و ریشه گیاهان)
– سوسک سرشاخهخوار و چوبخوار (تهدیدی برای جنگلهای بلوط و ارس)
– خرگوش اروپایی (عامل تخریب گیاهان خودرو)
– دارواش (گیاه انگلی که از میزبان تغذیه میکند).
این آفات در صورت عدم کنترل میتوانند به اپیدمی تبدیل شوند و بر اکوسیستم منطقه تأثیر منفی بگذارند.
۲. استانهای جنوبی و مرکزی: طغیان بال سفید پنبه
آفت بال سفید پنبه (با نام علمی _Bemisia tabaci_) به عنوان یکی از مخربترین آفات جالیزی در استانهایی مانند خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان و اصفهان شیوع دارد. این حشره با مکیدن شیره گیاهی و انتقال ویروسهایی مانند ویروس برگپیچیدگی گوجهفرنگی، تا ۲۵٪ کاهش محصول را موجب میشود. بیش از ۵۰۰ گیاه میزبان از جمله خیار، گوجهفرنگی و پنبه هدف این آفت قرار میگیرند.
۳. استانهای پستهخیز: پسیل پسته
پسیل پسته (_Agonoscena pistaciae_) مهمترین آفت باغات پسته در استانهای کرمان، یزد، سمنان و خراسان است. این آفت با تغذیه از شیره برگها، باعث زردی و ریزش برگها و کاهش کمیت و کیفیت پسته میشود. خوشبختانه نخستین آفتکش گیاهی بومی ایران با پایه گیاهان بومی برای کنترل این آفت ثبت شده که جایگزین سموم شیمیایی پرخطر میشود.
۴. مناطق شمالی: مگس سفید گلخانه
در استانهای گیلان و مازندران، مگس سفید گلخانه (_Trialeurodes vaporariorum_) به محصولاتی مانند خیار، گوجهفرنگی و گیاهان زینتی حمله میکند. این آفت با ترشح عسلک، زمینه را برای رشد قارچهای دودهای فراهم میکند و بهویژه در گلخانهها خسارتزا است.
۵. استان سیستان و بلوچستان: ملخهای بومی
گونههای بومی ملخ مانند ملخ شکم بادمجانی در مناطق خشک این استان به محصولات زراعی و مراتع حمله میکنند. خشکسالی اخیر به افزایش جمعیت این آفت دامن زده است.
عوامل تشدیدکننده آفات گیاهی
– خشکسالی: کاهش رطوبت خاک و استرس گیاهی، مقاومت گیاهان را در برابر آفات کاهش میدهد. به عنوان مثال، خشکسالی در استانهای جنوبی باعث طغیان بال سفید پنبه شده است.
– تغییر الگوی کشت: کشت متراکم و تکمحصولی زمینه را برای شیوع آفات فراهم میکند.
– کمبود روشهای کنترل بیولوژیک: وابستگی به سموم شیمیایی موجب مقاومت آفات و آلودگی محیطزیست میشود.
راهکارهای مدیریت تلفیقی آفات
۱. کنترل بیولوژیک:
– استفاده از زنبورهای پارازیتوئید برای مبارزه با آفات مکنده مانند شتهها.
– رهاسازی بالتوری سبز در باغات پسته برای کاهش جمعیت پسیل.
۲. آفتکشهای گیاهی:
– توسعه آفتکشهای مبتنی بر گیاهان بومی مانند ترکیبات پیرتروم (استخراج شده از گل داودی) که در استان البرز آزمایش شده است.
۳. پایش مستمر:
– اجرای سیستمهای هشدار سریع با استفاده از فناوریهای نوین مانند اینترنت اشیاء برای رصد آفات در باغات سیب.
۴. اصلاح روشهای کشت:
– تناوب زراعی و کشت ارقام مقاوم به آفات در مناطق بحرانی مانند خوزستان.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، شناسایی آفات بومی هر استان و تطبیق راهکارهای کنترل با شرایط اقلیمی، کلید کاهش خسارات است. توسعه آفتکشهای گیاهی و روشهای بیولوژیک نه تنها سلامت محیطزیست را حفظ میکند، بلکه به افزایش کیفیت محصولات صادراتی نیز کمک مینماید. همکاری بین نهادهای تحقیقاتی مانند مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی و کشاورزان برای دستیابی به کشاورزی پایدار ضروری است.
آموزش
نگهداری اصولی ابزارهای باغبانی
فرآیند نگهداری ابزار کشاورزی را میتوان در چهار اصل کلی تمیز کردن، خشک کردن، روغنکاری و نگهداری در محل مناسب خلاصه کرد. با رعایت این اصول، نه تنها در هزینههای خود صرفهجویی میکنید، بلکه کار باغبانی و کشاورزی را برای خود لذتبخشتر و ایمنتر میسازید.
پایگاه خبری داوان نیوز: با اختصاص دادن تنها چند دقیقه پس از هر بار استفاده به مراقبت از ابزارهای کشاورزی، میتوانید سالها از سرمایه خود محافظت کنید.
به گزارش داوان نیوز، نگهداری صحیح از ابزارهای باغبانی و کشاورزی نه تنها طول عمر آنها را افزایش میدهد، بلکه کارایی بهتری در حین کار برای شما به ارمغان میآورد. در ادامه یک راهنمای کامل برای نگهداری از این تجهیزات پس از هر بار استفاده ارائه شده است.
پس از اتمام کار، با رعایت این چهار مرحلهی اصلی، ابزارهای خود را برای استفادهی بعدی آماده نگه دارید.
1. تمیز کردن کامل: باقیماندههای خاک، شیرهی گیاهان و کثیفیها، دشمنان اصلی ابزارهای شما هستند چرا که باعث زنگزدگی و کندی میشوند. خاکهای چسبنده به تیغهی بیل و بیلچه را با یک برس سیمی یا کاردک پاک کنید. برای قیچی، ابتدا با یک پارچهی مرطوب شیرهی گیاهان را پاک کرده و سپس برای ضدعفونیکردن، آن را با محلولهای مناسب مانند الکل یا محلول رقیق سفیدکننده تمیز کنید تا از انتقال بیماری بین گیاهان جلوگیری شود.
2. خشک کردن دقیق: رطوبت عامل اصلی زنگزدگی است. پس از شستشو و تمیز کردن، تمام سطوح فلزی و دستههای چوبی را با یک پارچهی خشک کاملاً خشک کنید.
3. روغنکاری منظم: روغنکاری، یک لایهی محافظ در برابر رطوبت ایجاد میکند و حرکت قطعات متحرک را روان میسازد. پس از تمیز و خشک کردن، با یک پارچه، کمی روغن گیاهی یا روغن دانه کتان (برای ابزارهای دستی) یا روغن صنعتی و گریس (برای ابزارهای بزرگتر و قطعات متحرک) به سطح فلزی و مفاصل بمالید. برای قیچیها، حتماً اتصالات میانی و فنرها را روغنکاری کنید.
4. تیز کردن دورهای: ابزارهای تیز، هم کارایی بیشتری دارند و هم ایمنتر هستند، زیرا برای برش یا ورود به خاک به نیروی کمتری نیاز دارند. لبهی قیچیها و بیلها را به صورت دورهای با سوهان دستی تیز کنید. برای تیز کردن قیچی یا بیلچه، ابزار را محکم گرفته و سوهان را با زاویهی ۲۰ تا ۴۵ درجه در امتداد لبهی اصلی حرکت دهید. از برش شاخههای خشک و سخت با قیچی معمولی خودداری کنید، زیرا این کار به سرعت باعث کندی تیغهها میشود.
محل و روش صحیح نگهداری
محل نگهداری ابزارها نقش بسیار مهمی در حفظ آنها دارد.
* محل مناسب: بهترین مکان، یک انبار خشک، تمیز و سرپوشیده است که ابزارها را از باران، برف و نور مستقیم خورشید محافظت کند. در صورت اجبار به نگهداری در فضای باز، حتماً از کاور یا چادر ضدآب استفاده کنید.
* روش چیدمان: تا حد امکان ابزارها را آویزان کنید. این کار هم از تماس آنها با رطوبت کف زمین جلوگیری میکند و هم دسترسی به آنها را آسانتر میسازد. بین ابزارها فاصله بگذارید تا جریان هوا برقرار باشد و از ایجاد رطوبت راکد جلوگیری شود.
نگهداری از تجهیزات ایمنی فردی
تجهیزات حفاظت فردی نیز پس از کار در مزرعه یا باغ، نیاز به مراقبت دارند تا هم عمر مفیدشان افزایش یابد و هم در استفادهی بعدی، ایمنی شما را تضمین کنند.
* لباسکار، دستکش و چکمه: پس از سمپاشی یا کوددهی، این تجهیزات را قبل از ورود به خانه خارج کنید. آنها را جدا از سایر لباسها و با آب گرم و صابون بشویید و در هوای آزاد و زیر نور آفتاب کاملاً خشک کنید.
* ماسکهای تنفسی: فیلترهای ماسک را طبق دستورالعمل تولیدکننده تعویض کنید. بدنهی ماسک را با یک دستمال مرطوب تمیز کرده و در جای خشک و دور از گرد و غبار نگهداری کنید.
برنامهریزی برای نگهداری دورهای و فصلی
علاوه بر مراقبتهای روزانه، برنامهریزی برای نگهداری در بازههای زمانی طولانیتر بسیار مفید است.
* نگهداری پایان فصل: پیش از انبار کردن ابزارها برای مدتی طولانی (مثلاً در زمستان)، یک بازرسی و سرویس کامل انجام دهید. قطعات فلزی را به خوبی روغنکاری کنید، تسمهها را شل کنید و باتری ابزارهای موتوری را جدا کرده و در محل مناسبی نگهداری کنید.
* مستندسازی: یک دفترچه برای ثبت تاریخ سرویس، تعمیرات و تعویض قطعات ابزارهای خود داشته باشید. این کار به شما کمک میکند تا برنامهی مراقبتی منظمی داشته باشید.
آموزش
قاسمی: «پل دانش تات» صدای رسای تحقیقات کشاورزی
پایگاه خبری داوان نیوز: آیین تقدیر از برگزیدگان اولین دوره مسابقه «پل دانش تات» با حضور دکتر کمال قاسمی بزدی، مشاور معاون وزیر و مدیرکل دفتر حوزه ریاست سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، برگزار شد.
به گزارش داوان نیوز، این مراسم با هدف شناسایی و تشویق تولیدکنندگان محتوای فاخر در حوزه کشاورزی برگزار گردید.
دکتر قاسمی در این مراسم با تقدیر از تیم روابط عمومی به مدیریت مهندس سید اسحاقی، بر اهمیت انتقال سریع و مؤثر دستاوردهای پژوهشی به بهرهبرداران واقعی تأکید کرد. وی اظهار داشت: «یکی از مشکلات اصلی، شنیده نشدن صدای محققان و نرسیدن اطلاعات صحیح به جامعه هدف است. ما باید از تمامی ابزارهای ممکن برای پر کردن این فاصله استفاده کنیم.»
مدیرکل دفتر حوزه ریاست سازمان، کانال «پل دانش تات» را ابزاری مؤثر برای رساندن یافتههای پژوهشی به کشاورزان معرفی و خاطرنشان کرد: این کانال با قالبهای محتوایی متنوع، کوتاه و کاربردی، طراحی شده است تا نقش بارزی در اطلاعرسانی دقیق و بهموقع ایفا کند. انتظار داریم این رسانه در کنار دیگر رسانهها، باعث افزایش دامنه مخاطبان و ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی شود.
ویژگیهای محتوای مؤثر از نگاه مدیران ارشد
در این مراسم بر تولید محتوای ساده، کاربردی و قابل فهم برای تمامی کشاورزان، انتشار منظم و هدفمند و توجه به نیازهای بومی و منطقهای تأکید شد. همچنین بر لزوم تعامل دوسویه با کشاورزان و انتقال تجربیات موفق میان آنان تصریح گردید.
درخواست همکاری گسترده
در پایان، از تمامی واحدهای زیرمجموعه سازمان تحقیقات، سازمانهای اجرایی و خبرگزاریها دعوت شد تا با ارسال محتواهای علمی و آموزشی و انعکاس نیازهای میدانی کشاورزان، در غنای این کانال و تحقق اهداف آن همکاری نمایند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در این مراسم خانم نوروز زاده و آقای بابازاده با اشاره به روند فعالیت این کانال به برنامه ها و سیاست های سازمان تات در تقویت و اثرگذاری این کانال سخنانی اظهار داشتند و در ادامه هر یک از برگزیدگان، ضمن بیان ثبت تجربیات خود بر اهمیت، تاثیرگذاری و ادامه فعالیت کانال «پل دانش تات» اشاره کردند.
این مراسم با تجلیل از تولیدکنندگان محتوای برتر حوزه کشاورزی به کار خود پایان داد.
اسامی تولیدکنندگان محتوای برتر حوزه کشاورزی به شرح ذیل اعلام شد؛
نفر اول؛ داود حسن پناه، پژوهشگر مروج ارشد (اردبیل)
دوم دوم؛ مهدی سلیمی، کارگردان
نفر سوم؛ لیلا موسوی مقدم، کارشناس کشاورزی (ارومیه)
سجاد تنها- مدیر کانال کشاورز نیوز؛ برگزیده ویژه
سید حسن ملکشی، عضو هیئت علی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، شایسته تقدیر
بر اساس گزارش خبرنگار ما، اولین مسابقه «پل دانش تات» با هدف شناسایی و تقدیر از تولیدکنندگان محتوای کشاورزی برگزار شد. در این مراسم، بر لزوم انتقال سریع و مؤثر یافتههای پژوهشی به کشاورزان از طریق ابزارهایی مانند کانال پل دانش تات تأکید شد. ویژگیهای کلیدی این کانال، تولید محتوای کوتاه، کاربردی، ساده و قابل فهم برای جامعه هدف اعلام شد و از تمامی نهادهای مرتبط برای همکاری و غنا بخشیدن به این کانال دعوت به عمل آمد.
آموزش
کمبارشی؛ احتمال افزایش جمعیت آفت سن گندم
پایگاه خبری داوان نیوز: سازمان حفظ نباتات کشور نسبت به طغیان آفت سن گندم در پی پیشبینی پاییز کمبارش و گرم هشدار داد.
به گزارش داوان نیوز به نقل از روابط عمومی سازمان حفظ نباتات کشور، سعید معین، مدیر مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات، با اشاره به پیشبینیهای هواشناسی، اظهار داشت: با توجه به شرایط جوی و پیشبینی کمبارشی در فصل پاییز، احتمال افزایش جمعیت آفت سن گندم در مزارع وجود دارد.
وی با بیان اینکه پاییز و زمستان پیشرو گرم و خشک خواهد بود، افزود: بر اساس پیشبینیها، دمای هوا در این فصل ۱ تا ۱.۵ درجه سلسیوس نسبت به سال گذشته گرمتر است. این شرایط گرم و خشک، تبعات خود را در فصل بهار نشان خواهد داد و میتواند به افزایش جمعیت آفات منجر شود.
معین با اشاره به تأثیر این شرایط بر کشتهای پاییزه، خاطرنشان کرد: کمآبی، چالشی جدی برای کشتهای پاییزه خواهد بود. در مورد وضعیت آینده آفت سن گندم نیز، این موضوع به میزان بقا و پایداری کشتها بستگی دارد و در حال حاضر نمیتوان پیشبینی دقیقی از وضعیت ارائه داد.
این مقام مسئول، شرایط اقلیمی حاضر را «بدترین شرایط در ۱۵ تا ۲۰ سال اخیر» برای کنترل آفت سن گندم توصیف کرد و توضیح داد: گرمای هوا باعث کاهش کارایی عوامل کنترلکننده طبیعی شده و فرصت طلایی مبارزه با این آفت را بسیار کوتاه میکند. هرگونه تأخیر در اجرای عملیات مبارزه، خسارت ناشی از سن را به طور تصاعدی افزایش خواهد داد.
بر اساس آمار رسمی، در سال زراعی گذشته، سطح مبارزه با آفت سن غلات در کشور به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار رسید. این در حالی است که اینمنطقه در سال ماقبل آن، ۳ میلیون و ۱۲۶ هزار هکتار بود.
به نظر میرسد کشاورزان و مسئولان استان های مرتبط باید از هم اکنون تمهیدات لازم برای پایش مستمر مزارع و آمادگی برای مبارزه به موقع با این آفت را در دستور کار قرار دهند.
-
اقتصاد2 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
اسلایدر3 هفته پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
خبرهای سازمانی3 هفته پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده
-
استان ها8 ماه پیشکشت، صادرات و مناطق مهم تولید سیر در ایران

