استان ها
طلای سبز؛ خوزستان، بهشت گمشده گیاهان دارویی
پایگاه خبری داوان نیوز: خوزستان با مساحتی حدود ۶۴,۰۵۷ کیلومتر مربع در جنوب غرب ایران و در کرانه خلیج فارس واقع شده است. این استان نه تنها در تولید محصولات استراتژیک کشاورزی مانند گندم، برنج و نیشکر پیشتاز است، بلکه در سالهای اخیر به عنوان تولیدکننده برتر گیاهان دارویی در کشور نیز مطرح شده است. وجود تنوع اقلیمی و دشتهای مستعد، خوزستان را به یکی از مناطق مهم برای کشت انواع گیاهان دارویی تبدیل کرده است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی«داوان نیوز»، استان خوزستان به عنوان قطب اصلی کشاورزی ایران، با تولید ۱۷ میلیون تن محصولات کشاورزی، رتبه نخست کشور را در این حوزه به خود اختصاص داده است. این استان با برخورداری از چهار اقلیم مختلف آب و هوایی، اراضی حاصلخیز و منابع آبی فراوان، پتانسیل قابل توجهی برای کشت و توسعه گیاهان دارویی دارد. گزارش حاضر به بررسی جایگاه کشاورزی خوزستان در حوزه گیاهان دارویی، گونههای مهم، چالشها و فرصتهای پیش رو میپردازد.
وضعیت کشاورزی خوزستان: پیشینه و ظرفیتها
جایگاه ملی
خوزستان با تولید ۱۷.۵ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی، قطب کشاورزی کشور محسوب می شود. این استان سهمی ۱۷ درصدی از تولیدات کشاورزی کشور دارد و در تولید محصولات استراتژیکی مانند گندم (۱۳ درصد)، جو (۸ درصد)، برنج (۹ درصد) و خرما (۱۷ درصد) جایگاه ویژهای دارد.
اراضی کشاورزی
این استان با دارا بودن بیش از ۱.۲ میلیون هکتار اراضی حاصلخیز، مقام اول در دارا بودن زمین مرغوب کشاورزی را در کشور دارد. همچنین حدود ۱.۳ میلیون هکتار از این اراضی زیر کشت محصولات مختلف قرار دارد.
توسعه کشت گیاهان دارویی در خوزستان
رشد کمی و کیفی
سطح زیر کشت گیاهان دارویی در خوزستان از ۲۶ هکتار در سال ۱۳۹۰ به ۲,۲۰۰ هکتار در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته و میزان تولید نیز به ۱۶,۸۹۰ تن رسیده است. این رشد نشاندهنده توجه ویژه به این حوزه و پتانسیل بالای استان در تولید گیاهان دارویی است.
گونههای مهم دارویی
خوزستان با داشتن بیش از ۵۰ گونه دارویی با ارزش صادراتی و بیش از ۳۰ گونه مهم قابل کشت و توسعه، از تنوع چشمگیری در این حوزه برخوردار است. برخی از مهمترین گیاهان دارویی کشت شده در استان عبارتند از:
مرزه خوزستانی: گیاهی بومی با خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی.
هندوانه ابوجهل (حنظل): میوه آن خاصیت ملینی، ضدانگلی و کنترل دیابت دارد.
آویشن و بابونه: از گیاهان معطر با خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی.
چای ترش و استویا: به عنوان گیاهان دارویی و جایگزین طبیعی شکر.
ماریتیغال و گل گاوزبان: برای درمان بیماریهای کبدی و آرامبخشی.
شوید: تقویت کننده دستگاه گوارش و ضداسپاسم.
اسفرزه: در درمان ناراحتیهای گوارشی و التهاب مثانه.
مناطق اصلی کشت
شهرستانهای دزفول، رامهرمز، شوش، اندیمشک، باغملک، ایذه و حمیدیه از مهمترین مناطق تولید گیاهان دارویی در استان هستند.
مزیتها و فرصتها
تنوع اقلیمی
وجود چهار اقلیم مختلف آب و هوایی در خوزستان، امکان کشت انواع مختلف گیاهان دارویی با نیازهای اکولوژیکی متفاوت را فراهم کرده است.
موقعیت استراتژیک
هممرزی با کشورهای حوزه خلیج فارس که میتوانند مقاصدی برای صادرات محصولات کشاورزی باشند، یک مزیت مهم برای خوزستان محسوب میشود.
نیروی انسانی و اشتغالزایی
بخش کشاورزی حدود ۲۰ درصد اشتغال استان را به خود اختصاص داده است. توسعه کشت گیاهان دارویی میتواند به ایجاد اشتغال بیشتر و استفاده مطلوب از آب و خاک بینجامد.
چالشها و محدودیتها
تغییرات اقلیمی و کمآبی
تنشهای گرمایی، خشکسالی، سیل و کاهش منابع آب از مهمترین چالشهای بخش کشاورزی خوزستان است. این استان با وجود برخورداری از پنج رودخانه بزرگ، در سالهای اخیر با مشکل کمآبی دست و پنجه نرم میکند.
مشکلات ساختاری
سن بالا و کمسوادی بهرهبرداران: میانگین سنی بهرهبرداران کشاورزی ۵۴ سال است و پیشبینی میشود این رقم در آینده نزدیک به ۶۲ سال افزایش یابد. همچنین غالب آنان کمسواد یا بیسواد هستند.
ضعف در فرآوری و بستهبندی: خامفروشی یکی از معضلات اساسی این بخش است. کشاورزان گیاه برداشت شده را با قیمت پایین به افراد درجه ۲ و ۳ میفروشند.
نبود بازار مشخص و واحدهای فرآوری: عدم وجود بازار مشخص برای فروش محصولات تولیدی کشاورزان و واحدهای فرآوری اسانس و عرقیات گیاهی از دیگر مشکلات است.
کمبود نیروی انسانی متخصص: تنها کمتر از ۱ درصد از دانشآموزان استان در رشتههای کشاورزی تحصیل میکنند و تحصیل دانشآموزان دختر در این رشتهها صفر است.
راهکارها و چشمانداز آینده
توسعه پژوهش و فناوری
افزایش تولید منحصراً از طریق افزایش بهرهوری در سیستمهای تولیدی مبتنی بر دانش و فناوری نوین امکانپذیر است. مراکز تحقیقات و آموزش متولی اصلی تولید دانش و فناوری و انتقال آن به عرصههای تولید هستند.
اجرای الگوی کشت
اجرای الگوی کشت ملی که توسط سازمان تات تدوین شده، میتواند به اصلاح الگوی موجود کمک کند. در صورت اصلاح سالانه ۵ درصد الگوی کشت، پس از شش سال به الگویی مناسب و متناسب با منابع و محدودیتها خواهیم رسید.
توسعه صنایع فرآوری
توسعه صنایع بستهبندی و فرآوری گیاهان دارویی با هدف تأمین نیاز بازار داخلی و صادرات بسیار ضروری است. در این زمینه، حمایتهای لازم از سرمایهگذاران شامل آموزش، مشاوره و پرداخت تسهیلات باید صورت گیرد.
آموزش و تربیت نیروی انسانی
برای آینده، نیاز به تربیت کشاورزان باسواد، ماهر و توانمند داریم. توسعه هنرستانهای کشاورزی و هدایت تحصیلی دانشآموزان به سمت رشتههای کشاورزی توسط مسئولان استانی یک ضرورت اساسی است.
به گزارش خبرنگا ما، استان خوزستان با برخورداری از ظرفیتهای طبیعی بینظیر، تنوع اقلیمی و پیشینه قوی کشاورزی، پتانسیل تبدیل شدن به قطب اصلی تولید و صادرات گیاهان دارویی در ایران و حتی منطقه را دارد. با این وجود، برای تحقق این امر، نیاز به مدیریت یکپارچه، توسعه پژوهشهای کاربردی، تجهیز زیرساختهای فرآوری و تربیت نیروی انسانی متخصص احساس میشود. با برنامهریزی صحیح و سرمایهگذاری هدفمند، میتوان از این ظرفیت عظیم برای افزایش درآمد کشاورزان، ایجاد اشتغال پایدار و تقویت اقتصاد ملی بهره برداری نمود.
استان ها
کنترل بیولوژیک آفات؛ قدمهای سبز خراسان رضوی
طرح کنترل بیولوژیک آفات با استفاده از عوامل طبیعی، در ۸۳۰ هکتار از مزارع و باغات خراسان رضوی در حال اجراست تا با کاهش مصرف سموم، راه را برای تولید محصول سالم و دوستدار محیط زیست هموار کند.
پایگاه خبری داوان نیوز: رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی از اجرای گسترده «طرح کنترل بیولوژیک آفات» در سطح ۸۳۰ هکتار از مزارع و باغات این استان خبر داد.
به گزارش داوان نیوز، مجید جعفری، رئیس این سازمان اعلام کرد: این طرح با هدف حفظ محیط زیست، کاهش مصرف سموم شیمیایی و تولید محصول سالم، در مزارع گوجهفرنگی، پنبه و همچنین باغات انار استان به اجرا درآمده است.
وی افزود: در این روش، از دشمنان طبیعی آفات مانند کفشدوزکها، زنبورهای پارازیتوئید و سایر عوامل مفید برای مهار جمعیت آفات استفاده میشود که علاوه بر کارایی بالا، هیچ گونه باقیمانده سمی در محصول و محیط برجای نمیگذارد.
جعفری با اشاره به سیاستهای کلان وزارت جهاد کشاورزی در توسعه کشاورزی پایدار، تصریح کرد: گسترش این روشهای غیرشیمیایی در دستور کار قرار دارد و امسال با مشارکت خوب کشاورزان پیشرو، سطح قابلتوجهی زیر پوشش این طرح رفت.
به گفته وی، این اقدام علاوه بر کاهش هزینههای تولید برای کشاورزان، به سلامت محصول، حفظ تنوع زیستی و صادرات محصولات با استانداردهای بینالمللی کمک شایانی میکند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، پیشبینی میشود با تداوم و توسعه کنترل بیولوژیک در سالهای آینده، مصرف سموم در این اراضی تا بیش از ۶۰ درصد کاهش یابد.
استان ها
فارس برای جبران تاخیر کشت گندم آماده میشود
با وجود تأخیر در بارشها و کمبود برخی نهادهها، معاون بهبود تولیدات گیاهی فارس از پیشرفت مناسب در اجرای الگوی کشت و تأمین بذر گواهیشده خبر داده و بر برنامههای اصلاحی باغات و توسعه مکانیزاسیون تأکید کرد.
پایگاه خبری داوان نیوز: معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان فارس از پیشرفت مناسب اجرای الگوی کشت در برخی محصولات خبر داد و در عین حال، تاخیر قابل توجه در کشت گندم آبی به دلیل بارندگیهای دیرهنگام و نیز کمبود کود فسفاته را از چالشهای اصلی فعلی برشمرد.
به گزارش خبرنگار ما، کاووس همتی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، در گفتوگو اختصاصی با داوان نیوز، به تشریح آخرین وضعیت اجرای الگوی کشت و برنامههای زراعی و باغی استان پرداخت.
همتی با بیان اینکه الگوی ابلاغی کشت امسال به نحو مطلوبی در حال اجراست، اظهار داشت: در کشت کلزا برنامهریزی برای ۵۲۰۰ هکتار انجام شده که تاکنون کشت ۴۲۵۰ هکتار محقق شده و انتظار میرود کشت باقی مانده در روزهای آینده انجام شود.
وی در مورد چغندر قند پاییزه نیز گفت: در این محصول به برنامه تعیین شده رسیدهایم و در حال مدیریت سطوح کشت برای جلوگیری از تولید مازاد بر ظرفیت کارخانههای فرآوری هستیم.
معاون جهاد کشاورزی فارس با اشاره به برنامه کشت ۲۷۰ هزار هکتاری گندم آبی، از وقوع تاخیر در این بخش خبر داد و گفت: متاسفانه به دلیل تاخیر در بارندگیهای پاییزه، حدود ۵۰ درصد از برنامه کشت گندم آبی نسبت به سال گذشته عقب هستیم و در بیش از ۸۰ درصد مزارع آبی، کشت با تاخیر انجام شده است.
همتی افزود: با این حال، با توجه به پیشبینیهای بارندگی در روزهای آینده، امیدواریم روند کشت تسریع شده و به برنامه زمانی مورد نظر نزدیک شویم تا خسارتی متوجه تولیدکنندگان نشود.
تامین بذر و مشکل کمبود کود فسفاته
وی از تولید بیش از ۳۵ هزار تن بذر گواهیشده سازگار با اقلیمهای مختلف در استان خبر داد و گفت: خوشبختانه در زمینه تامین بذر گندم وضعیت مناسبی داریم، اما به دلیل تاخیر در کشت، بخشی از این بذرها هنوز در انبارها باقی مانده است.
همتی در عین حال، کمبود کود فسفاته را یکی از مشکلات فعلی عنوان کرد و گفت: علیرغم برنامهریزی انجام شده، در تامین کود فسفاته با مشکل مواجه هستیم، اما در خصوص کودهای پتاسه و ازته محدودیتی وجود ندارد و توزیع آنها در سطح دهستانها در جریان است.
وی از کشاورزان خواست با مشورت کارشناسان مراکز جهاد کشاورزی شهرستانها، از جایگزینهای مورد تایید برای تامین فسفر مورد نیاز گیاهان استفاده کنند.
وضعیت کشت جو و برنامههای باغبانی
معاون بهبود تولیدات گیاهی فارس در بخش دیگری از سخنان خود به کشت جو اشاره کرد و گفت: در این حوزه تنها موفق به تولید و تامین ۸۷۰ تن بذر جو شدیم که در اختیار کشاورزان قرار گرفته است.
همتی درباره باغات نیز اظهار داشت: استان فارس ۳۸۸ هزار هکتار باغ مثمر دارد که از این مقدار، ۳۲۱ هزار هکتار درجه یک و دو هستند. برنامه اصلی ما حذف تدریجی باغات درجه سه و جایگزینی آنها با ارقام سازگار و پربازده، همراه با توسعه مکانیزاسیون برای کاهش هزینهها و اقتصادیتر کردن تولید است.
وی در پایان با اشاره به تاثیرات خشکسالیهای اخیر بر باغات و افزایش برخی آفات و بیماریها مانند زوال مرکبات و خشکیدگی خوشه خرما، بر وجود برنامههای الگویی برای کنترل این عوارض تاکید کرد.
استان ها
استاندار گیلان: خاک فقط برای کشت نیست، هویت ماست
هادی حقشناس، استاندار گیلان، در آیین آغاز دهمین کاروان ترویج بهرهوری کشاورزی با گرامیداشت روز جهانی خاک، خاک را عنصری حیاتی خواند و بر عزم مجموعه مدیریت استان برای حفظ این سرمایه ارزشمند ملی و افزایش تولید محصولات استراتژیک تأکید کرد.
پایگاه خبری داوان نیوز: در آستانه روز جهانی خاک، آیین آغاز به کار دهمین کاروان ترویج بهرهوری کشاورزی با حضور هادی حقشناس استاندار گیلان، غلامرضا گلمحمدی معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، صالح محمدی رئیس این سازمان و مژدهی رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی در استان، در رشت برگزار شد.
هادی حقشناس در این مراسم، با تبریک روز جهانی خاک، خاک را میراثی ارزشمند از نیاکان دانست و گفت: «خوشبختانه استان گیلان از موهبت منابع آب، خاک و هوای مساعد برخوردار است و این ظرفیتها باید به بهترین شکل حفظ و حراست شوند.»
وی افزود: حفظ خاک حاصلخیز این استان که مهد تولید محصولات استراتژیک و ارزشمندی چون برنج، چای، ابریشم و زیتون است، یک وظیفه همگانی است. ما امیدواریم با همراهی و کمک وزارت جهاد کشاورزی، مراکز تحقیقاتی و همکاری تمامی دستگاههای اجرایی و مدیریت محلی، بتوانیم این سرمایه ملی را برای نسلهای آینده نگه داریم.
استاندار گیلان با اشاره به وضعیت بارندگی، اظهار داشت: میانگین بارش در استان حدود ۱۰۰۰ میلیمتر است که امسال تاکنون حدود ۱۳۰ میلیمتر بارش داشتهایم. امیدواریم در دهه سوم آذرماه بخشی از کمبود بارش سال آبی جاری جبران شود.
حقشناس در ادامه با اشاره به ظرفیتهای تولیدی استان، تصریح کرد: گیلان سالانه ۷۵۰ هزار تن برنج تولید میکند که ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد. این در حالی است که کشور ما برای تأمین گندم مورد نیاز نان، میلیونها تن واردات دارد. این موضوع اهمیت حفظ و بهرهوری حداکثری از خاک حاصلخیز استان را بیش از پیش نشان میدهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با بهرهگیری از دانش روز دنیا و بهکارگیری روشهای علمی «بهنژادی» و «بهزراعی»، و با مشارکت همگانی، میتوانیم ضمن حفظ خاک، تولید محصولات کشاورزی استراتژیک را در استان گیلان افزایش دهیم.
گفتنی است روز جهانی خاک هر ساله در پنجم دسامبر (۱۴ آذر) با هدف افزایش آگاهی درباره اهمیت خاک سالم و ترویج مدیریت پایدار منابع خاک گرامی داشته میشود.
-
اقتصاد3 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
دانستنی ها9 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
آموزش8 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
پرونده ویژه5 روز پیشنقطه سرخط؛ «دادههای معتبر»، پایان عصر حدس و گمان
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
اسلایدر4 هفته پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار
-
خبرهای سازمانی4 هفته پیشانتقاد تند آنجفی؛ «دستفرمان خطا» ما را به بحران کشانده

