دانستنی ها
از ایده تا انتشار؛ مسیر تبدیل پژوهش به باغ کتاب
پایگاه خبری داوان نیوز: مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور با پیشینه چند دهه فعالیت، نقش ممتازی در تولید و انتشار دانش تخصصی در حوزه باغبانی ایفا کرده است. این مؤسسه که در سال ۱۳۳۹ تأسیس شده است، رسالت خود را تأمین منابع اطلاعاتی، ارائه راهکارهای علمی و ایجاد فضای تعامل بین متخصصان و دستاندرکاران بخش کشاورزی قرار داده است.
به گزارش ناهید حسینی، خبرنگار داوان نیوز؛ مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با ترکیبی از تولید علم بنیادی (از طریق مقالات پژوهشی)، انتشار دانش کاربردی (در قالب کتابها و مجلات) و تمرکز بر حل مسائل عملی بخش کشاورزی (از طریق طرح ها و مرکز رشد)، سهم بسزایی در پیشرفت این حوزه داشته است.
رتبه علمی ۳۷۴ در کل کشور و ۲۶ در بین سازمان های تحقیقات کشاورزی، جایگاه قابل احترام این نهاد را در منظومه علمی ایران تصدیق میکند . تداوم این مسیر، تضمین کننده دستیابی به خودکفایی و افزایش بهره وری در بخش باغبانی کشور خواهد بود.
عملکرد کمی در انتشارات علمی
این مؤسسه دستاوردهای چشمگیری در تولید محتوای علمی دارد که در قالب های مختلف انتشار یافته است:
مقالات علمی: بر پایه داده های مستخرج از پایگاه های معتبر، این مؤسسه تاکنون ۷۰۲ مقاله در نشریات و همایش های داخلی منتشر کرده است. از این تعداد، ۴۴۳ مقاله ژورنالی و ۲۵۹ مقاله کنفرانسی میباشند. علاوه بر این، پژوهشگران مؤسسه ۶۸ مقاله معتبر بینالمللی (ISI) نیز در مجلات نمایه شده در پایگاه هایی مانند اسکوپوس و پابمد به چاپ رسانده اند .
مجلات تخصصی: این مؤسسه، امتیاز نشر مجله علمی «پژوهش در علوم باغبانی» را بر عهده دارد که به صورت دوفصلنامه منتشر میشود. آمارهای این مجله گویای تأثیرگذاری بالای آن است: از زمان تأسیس، ۸۷ مقاله در ۸ شماره از این مجله چاپ شده که تاکنون بیش از ۱۹۰,۹۹۶ بار مشاهده و ۲۵,۸۴۹ بار دانلود شدهاند. این اعداد، نشان دهنده استقبال گسترده جامعه علمی از محتوای این نشریه است .
کتابها و آثار ترویجی: این مؤسسه از طریق سامانه انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اقدام به انتشار ۳۵ عنوان کتاب در زمینه های تخصصی مختلف کرده است. عناوینی مانند «ارقام معرفی شده موسسه تحقیقات علوم باغبانی»، «مدیریت زنجیره تولید و فناوری کاهو»، «اصول پرورش هلو و شلیل»، «بلوبری (کاشت، داشت، برداشت)» و «500 نکته کاربردی مدیریت مزارع زعفران» نمونه هایی از این دستاوردها هستند که دانش کاربردی را مستقیماً به دست کشاورزان و متخصصان میرسانند.
دستاوردهای پژوهشی و فناوری
فراتر از انتشارات، این مؤسسه دستاوردهای عینی و ملموسی در حوزه پژوهش و فناوری داشته است:
طرحهای پژوهشی: این مؤسسه مجری ۱۸۷ طرح پژوهشی بوده است که نشان از حجم بالای فعالیتهای تحقیقاتی آن دارد .
مرکز رشد و فناوری: گزارش عملکرد مرکز رشد فناوریهای باغبانی در سال ۱۴۰۳ حاکی از موفقیت در حوزههای تجاریسازی، برگزاری دورههای آموزشی تخصصی و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم توسط واحدهای فناور تحت پوشش خود است.
کمیته های علمی: برگزاری منظم جلسات کمیته علمی-فنی برای بررسی و تصویب پروژه های تحقیقاتی و پایان نامه ها، تضمین کننده کیفیت و اولویت بندی صحیح پژوهش ها بر اساس نیازهای کلان بخش کشاورزی کشور است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، تحلیلهای محتوایی مقالات تولید شده توسط این مؤسسه نشان میدهد که در سال ۱۴۰۴، مفاهیم «خاک شالیزار» و «سمیت» کانون اصلی تحقیقات آن بوده اند. همچنین، این مؤسسه برای انجام پروژه های بزرگ، با مراکز علمی معتبر کشور مانند دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، دانشگاه تهران و دانشگاه گیلان همکاری استراتژیک گسترده ای داشته است.
دانستنی ها
سومین گردهمایی؛ تحقیقات باغبانی در مسیر توسعه پایدار
سومین گردهمایی سراسری تحقیقات باغبانی کشور، روزهای ۱۸ و ۱۹ آذرماه سال جاری با هدف همافزایی علمی و ارائه آخرین دستاوردهای پژوهشی این حوزه، در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور برگزار میشود.
پایگاه خبری داوان نیوز: سومین گردهمایی سراسری تحقیقات باغبانی کشور برگزار میشود .
به گزارش داوان نیوز، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سومین گردهمایی سراسری تحقیقات باغبانی کشور را با هدف همافزایی علمی و ارائه دستاوردهای پژوهشی در این حوزه، برگزار میکند.
این رویداد تخصصی در روزهای ۱۸ و ۱۹ آذرماه ۱۴۰۴ در سالن گردهمایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور واقع در کرج برگزار خواهد شد.
این گردهمایی به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای علمی-تخصصی در حوزه باغبانی کشور، فرصتی را برای پژوهشگران، اساتید دانشگاهها، دانشجویان، مدیران و فعالان بخش خصوصی فراهم میآورد تا آخرین یافتههای پژوهشی، چالشها و راهکارهای توسعه پایدار بخش باغبانی را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهند.
محورهای اصلی این گردهمایی، موضوعاتی همچون اصلاح و تهیه نهال، مدیریت پایدار باغها، فناوریهای نوین آبیاری و تغذیه، تغییر اقلیم و سازگاری محصولات، و توسعه صادرات محصولات باغی باشد.
برگزاری نشستهای تخصصی، ارائه مقالههای پژوهشی، برگزاری نمایشگاهی از دستاوردهای تحقیقاتی و کارگاههای آموزشی، از بخشهای پیشبینی شده برای این گردهمایی است.
در حاشیه این گردهمایی ، نمایشگاه تخصصی با حضور مراکز تحقیقاتی ، شرکت های دانش بنیان، تولید کنندگان و فعالان حوزه باغبانی برگزار می شود.
علاقهمندان برای دریافت اطلاعات تکمیلی و ثبتنام میتوانند به پایگاه اطلاعرسانی موسسه تحقیقات علوم باغبانی مراجعه نمایند.
دانستنی ها
دستورالعمل جدید مدیریت علفهای هرز ابلاغ شد
سازمان حفظ نباتات کشور، با انتشار و ابلاغ «دستورالعمل تناوب و اختلاط علفکشها»، گام بلندی برای مدیریت علمی علفهای هرز، پیشگیری از مقاومت آنها و بهینهسازی مصرف نهادهها در مزارع غلات کشور برداشت.
پایگاه خبری داوان نیوز: دستورالعمل جدید ملی برای مدیریت علمی علفهای هرز در مزارع غلات منتشر شد.
به گزارش داوان نیوز، در اقدامی جهت ارتقای سطح دانش فنی کشاورزان و مدیریـت پایــدار علفهای هرز، دفتر پیشآگاهی سازمان حفظ نباتات، «دستورالعمل تناوب و اختلاط علفکشها در مزارع غلات» را منتشر و به کلیه استانهای کشور ابلاغ کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی این سازمان، هدف از انتشار این بروشور تخصصی، بهبود کارایی برنامههای کنترل علفهرز، افزایش دقت در مصرف نهادههای شیمیایی و کاهش خسارات اقتصادی در کشت غلات دانسته شده است.
این دستورالعمل که بر پایه آخرین یافتههای پژوهشی داخلی و بینالمللی و نیز فهرست مصوب علفکشهای کشور تدوین شده، به تشریح اصول فنی تناوب و اختلاط صحیح علفکشها میپردازد. در آن نحوه انتخاب ترکیبات سازگار، رعایت اصول ایمنی و ملاحظات زیستمحیطی و همچنین تعیین دوز دقیق مصرف به طور کامل شرح داده شده است.
پیشگیری از مقاومت علفهای هرز، محور کلیدی این دستورالعمل است. سازمان حفظ نباتات به صراحت نسبت به پیامدهای اختلاطهای غیراصولی و تکرار مداوم یک علفکش هشدار داده و بر ثبت دقیق عملیات سمپاشی در مزارع به عنوان عاملی برای پایش اثربخشی و تصمیمگیری آتی تأکید کرده است.
به باور کارشناسان، بهرهگیری از این توصیههای فنی میتواند گامی مؤثر در جهت کاهش هزینههای تولید، حفظ سلامت اکوسیستمهای زراعی و تضمین امنیت غذایی کشور باشد. انتظار میرود این راهنما به زودی از طریق ادارات حفظ نباتات استانها و شبکههای پهنهای، در اختیار کارشناسان و کشاورزان پیشرو قرار گیرد.

دانستنی ها
از تخت جمشید تا نخلستانهای مدرن: داستان میوه مقدس
کشت خرما همواره ستون فقرات اقتصاد و زندگی در مناطق گرمسیری ایران بوده و امروز نیز با تولید انبوه، نام ایران را در صدر فهرست تولیدکنندگان جهانی این میوه مقدس نگه داشته است.
پایگاه خبری داوان نیوز: خرما، این میراث شیرین و کهن سرزمین ایران، ریشه در اعماق تاریخ تمدنهای فلات ایران دارد؛ از نخلستانهای باستانی میانرودان تا باغهای پرثمر جنوب ایران، این درخت مقاوم نماد پایداری، حیات و رونق در دل خشکترین مناطق بوده است.
به گزارش داوان نیوز، کشت خرما در ایران پیشینهای چندین هزارساله دارد و امروزه با وجود بیش از یک میلیون تن تولید سالانه، ایران را در زمره سه غول جهانی تولید این محصول قرار داده است. این گزارش سیر تاریخی پرورش خرما را از دوران باستان، گذر از عصر هخامنشیان و ساسانیان، تا دوران طلایی اسلامی و ایران معاصر پی میگیرد و ضمن واکاوی نقش اقتصادی و فرهنگی این «درخت زندگی»، مهمترین مناطق کشت آن از نخلستانهای گسترده خوزستان و کرمان تا سواحل خلیجفارس و بلوچستان را معرفی میکند. روایتی از تعامل دیرینه انسان و طبیعت که تا امروز ادامه دارد.
خرما با نام علمی « Phoenix dactylifera» یکی از قدیمیترین محصولات کشاورزی در تاریخ ایران است که هم بهعنوان یک منبع غذایی ارزشمند و هم بهعنوان نمادی از تمدن و کشاورزی پیشرفته در مناطق گرمسیری ایران مطرح بودهاست. کشت خرما در ایران پیشینهای چند هزارساله دارد و در طول تاریخ، نقش مهمی در اقتصاد، فرهنگ و معیشت مردم ایفا کردهاست.
خرما در ایران باستان
شواهد باستانشناسی نشان میدهد که کشت خرما در فلات ایران بهویژه در مناطق جنوبی و جنوبشرقی، به حدود ۶۰۰۰ سال پیش بازمیگردد. در تمدنهای اولیه بینالنهرین که با ایران باستان در تعامل بودند، خرما بهعنوان نمادی از باروری و رونق کشاورزی شناخته میشد.
در دوره هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد)، کشت خرما در مناطق جنوبی ایران مانند خوزستان و کرمان رواج داشت. منابع تاریخی از وجود نخلستانهای گسترده در استان فارس و سواحل خلیجفارس خبر میدهند. در کتیبههای بهجا مانده از تخت جمشید نیز اشارههایی به خرما بهعنوان یکی از محصولات مهم این مناطق شدهاست.
در دوره ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی)، کشاورزی بهویژه در مناطق گرمسیری گسترش یافت و نخلستانهای خرما بهعنوان بخش مهمی از اقتصاد زراعی ایران محسوب میشدند. سیستمهای آبیاری پیشرفتهای مانند قنات که در این دوره توسعه یافتند، به رشد و گسترش نخلستانها کمک شایانی کردند.

خرما در دوره اسلامی و قرون وسطی
با ورود اسلام به ایران، کشت خرما همچنان رونق داشت و حتی گسترش یافت. جغرافیدانان و مورخان اسلامی مانند ابن حوقل، اصطخری و مقدسی در سفرنامههای خود از نخلستانهای گسترده در مناطق جنوبی ایران گزارش دادهاند. در این دوره، خرما نهتنها بهعنوان یک ماده غذایی، بلکه بهعنوان یک کالای تجاری مهم در بازارهای منطقهای و بینالمللی مطرح بود.
خرما در دوره صفویه تا قاجار
در دوره صفویه (۱۵۰۱–۱۷۳۶ میلادی)، بازرگانی خرما رونق بیشتری یافت و این محصول به کشورهای همسایه و حتی به شبهقاره هند صادر میشد. در دوره قاجار (۱۷۸۹–۱۹۲۵ میلادی)، با افزایش ارتباطات تجاری با اروپا، خرما بهعنوان یکی از محصولات صادراتی مهم ایران شناخته میشد. گزارشهای سیاحان اروپایی از نخلستانهای وسیع در سواحل خلیجفارس و مناطق مرکزی ایران حکایت دارد.
خرما در ایران معاصر
در سده بیستم میلادی، با توسعه فنون جدید کشاورزی و آبیاری، کشت خرما در ایران مدرنتر شد. تأسیس مؤسسه تحقیقات خرما در دهه ۱۳۴۰ شمسی و ایجاد سازمانهای تخصصی در زمینه تولید و صادرات خرما، به ارتقای کمی و کیفی این محصول انجامید. امروزه ایران یکی از سه تولیدکننده برتر خرما در جهان است و سالانه بیش از یک میلیون تن خرما تولید میکند.
مناطق اصلی کشت خرما در ایران
۱. استان خوزستان
– شهرستانهای مهم: اهواز، خرمشهر، آبادان، شادگان، شوشتر
– ارقام معروف: استعمران، برحی، زاهدی، دیری
– این استان با دارا بودن بیش از ۶ میلیون اصله نخل، مقام اول تولید خرما در ایران را دارد.
۲. استان سیستان و بلوچستان
– شهرستانهای مهم: ایرانشهر، سراوان، نیکشهر، چابهار
– ارقام معروف: مضافتی، ربی، هلیلهای
– خرماهای این منطقه بهویژه رقم مضافتی، از مرغوبیت خاصی برخوردارند.
۳. استان کرمان
– شهرستانهای مهم: بم، جیرفت، کهنوج، منوجان
– ارقام معروف: مضافتی، کلوته، هلیلهای
– شهرستان بم با نخلستانهای تاریخی خود، یکی از قطبهای اصلی تولید خرما در جهان محسوب میشود.
۴. استان هرمزگان
– شهرستانهای مهم: میناب، قشم، بندرعباس
– ارقام معروف: پیارم، هلیلهای، خرمای شاهانی
– خرما پیارم این منطقه از گرانترین و مرغوبترین انواع خرما در جهان است.
۵. استان بوشهر
– شهرستانهای مهم: دشتستان، تنگستان، دشتی
– ارقام معروف: کبکاب، استعمران، زاهدی
– این استان بهدلیل نزدیکی به خلیجفارس، شرایط مناسبی برای کشت خرما دارد.
۶. استان فارس
– شهرستانهای مهم: لارستان، جهرم، فیروزآباد
– ارقام معروف: شاهانی، کبکاب، زاهدی
– نخلستانهای این استان عمدتاً در مناطق جنوبی و گرمسیری متمرکز هستند.
۷. استان ایلام
– شهرستانهای مهم: دهلران، مهران
– ارقام معروف: زاهدی، استعمران
– اگرچه این استان از نظر وسعت نخلستانها کوچکتر است، اما کیفیت خرماهای آن قابل توجه است.

چالشها و آینده کشت خرما در ایران
امروزه کشت خرما در ایران با چالشهایی مانند خشکسالی، کمبود منابع آبی، آفات و بیماریها، و همچنین رقابت در بازارهای جهانی مواجه است. با این حال، با بهکارگیری روشهای نوین آبیاری، مدیریت علمی نخلستانها و توسعه صنایع تبدیلی، آینده کشت خرما در ایران امیدوارکننده به نظر میرسد.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، خرما در طول تاریخ ایران، از باستان تا امروز، نهتنها یک محصول کشاورزی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی مناطق گرمسیری کشور بودهاست. با وجود تغییرات اقلیمی و چالشهای جدید، نخلستانهای ایران همچنان بهعنوان نمادی از پایداری و سازگاری با محیطهای گرم و خشک، نقش مهمی در تأمین معیشت و اقتصاد مناطق جنوبی کشور ایفا میکنند. حفظ این میراث کهن و توسعه پایدار آن، نیازمند توجه جدی به تحقیقات علمی، مدیریت منابع و بازاریابی هوشمندانه در سطح جهانی است.
-
دانستنی ها10 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
اقتصاد4 هفته پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
آموزش9 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
پرونده ویژه2 هفته پیشنقطه سرخط؛ «دادههای معتبر»، پایان عصر حدس و گمان
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
دانستنی ها4 ماه پیشتاریخچه نارنگی، این میوهی ملس محبوب
-
اسلایدر1 ماه پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار

