پایگاه خبری داوان نیوز: در پی افزایش ریسک‌های اقلیمی، دولت هند در حال طراحی و راه‌اندازی یک برنامه ملی بیمه پارامتریک با محوریت شرایط آب‌وهوایی است. این طرح که در مرحله مطالعه و تدوین قرار دارد، به عنوان راهکاری اساسی برای تقویت تاب‌آوری میلیون‌ها کشاورز به ویژه خرده‌پایان در برابر پدیده‌های غیرمترقبه معرفی شده است.

به گزارش ناهید حسینی، خبرنگار داوان نیوز، بخش کشاورزی، جمعیت انبوهی از نیروی کار را به خود استخدام و جذب می‌کند و سهم بسزایی را در تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. همچنین این بخش به کشاورزان خرده‌پا متکی است که اعظم دارایی‌های کشاورزی را تشکیل می‌دهند. این بخش اقتصادی و سایر جوامع آسیب‌پذیر در پایین هرم اقتصادی به دلیل الگوی آب و هوایی نامنظم، بیشترین آسیب را می‌بینند.

به گزارش خبرنگار ما،  گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که دولت هند قصد دارد یک برنامه بیمه مرتبط با آب و هوا در سراسر کشور طراحی کند. این ابتکار برای بیمه پارامتریک در یک لحظه بسیار مهم به وقوع می‌پیوندد. تصمیم دولت برای پذیرش بیمه پارامتریک، یک مکانیسم شفاف و مبتنی بر داده ارائه می‌دهد که جوامع آسیب‌پذیر را از خسارات ناشی از آب و هوا که روزانه در حال افزایش است، محافظت می‌کند. تحت مدل پارامتریک، پرداخت‌های بیمه پس از نقض آستانه‌های خاص اقلیمی انجام می‌شود.

کشاورزان خرده‌پا در سراسر جهان برای پذیرش بیمه کشاورزی که می‌تواند معیشت آنها را حفظ کند، تلاش می‌کنند. هزینه‌های بالای حق بیمه، فرآیندهای خسته‌کننده درخواست و رسیدگی به خسارت، شفافیت محدود در مورد شرایط غرامت و نرخ‌های تسویه خسارت پایین از جمله موانع اصلی پذیرش هستند. همه این مسائل به بی‌میلی کشاورزان دامن زده و اعتماد آنها را به مدل‌های بیمه سنتی مبتنی بر غرامت از بین برده است. بیمه پارامتریک رویکردی اساساً متفاوت ارائه می‌دهد که بر اساس عینیت، سادگی، شفافیت و قطعیت تسویه در مقایسه با محصولات بیمه محصولات کشاورزی مرسوم بنا شده است. بیمه‌گران و مدیران، تلاش و هزینه کمتری برای پردازش خسارت‌ها صرف می‌کنند.

کشاورزان با چالش‌های متعددی مانند تخریب خاک و رویدادهای شدید آب و هوایی مانند باران‌های موسمی غیرقابل پیش‌بینی، خشکسالی و طوفان‌ها روبرو هستند. هر شوک آب و هوایی، محصولات و بقای خانواده‌های آنها را تهدید می‌کند. بسیاری از کشاورزان فاقد حمایت مالی کافی هستند که اغلب آنها را مجبور می‌کند به اعتبار غیررسمی با بهره بالا یا وام‌های متعدد تکیه کنند و منجر به اهرم بیش از حد، بدهی مداوم و فقر می‌شود.

دولت هند (GoI) در سال ۲۰۱۶ طرح Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana (PMFBY)1 را برای ارائه یک شبکه ایمنی قابل اعتماد راه‌اندازی کرد. طرح جدید جایگزین طرح ملی بیمه کشاورزی (NAIS) و طرح اصلاح‌شده بیمه ملی کشاورزی (MNAIS) شد. اگرچه این مدل بیمه مبتنی بر غرامت موفقیت قابل توجهی داشته است، اما با چالش‌هایی نیز روبرو است.

حق بیمه بالا، تأخیر در پرداخت خسارت، استقبال کم در بین گروه‌های حاشیه‌نشین و دسترسی محدود در مناطق دورافتاده از مسائل کلیدی هستند.

پایگاه خبری DA1news: خرید تضمینی گندم به عنوان یکی از سیاست‌های کلیدی برای حمایت از کشاورزان و تضمین امنیت غذایی، همواره با چالش‌ها و فرصت‌هایی همراه بوده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در سال زراعی جاری (۱۴۰۴-۱۴۰۳)، این سیاست تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله کاهش بارندگی، افزایش هزینه‌های تولید، و اختلاف نظر در قیمت‌گذاری قرار گرفته است. در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع و تأثیر آن بر تولید، اقتصاد کشاورزی و امنیت غذایی کشور می‌پردازیم.

وضعیت فعلی خرید تضمینی گندم
بر اساس گزارش‌های رسمی، میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری نسبت به سال گذشته ۸ درصد کاهش یافته و تاکنون حدود ۹۸۰ هزار تن گندم مازاد از کشاورزان خریداری شده است. این کاهش عمدتاً ناشی از کاهش ۳۰ درصدی بارندگی و کاهش ۱۷ درصدی ذخایر آب سدها است که تولید گندم در اراضی دیم و آبی را تحت تأثیر قرار داده است.
پیش‌بینی می‌شود خرید تضمینی امسال به حدود ۹ میلیون تن محدود شود، در حالی که سال گذشته این رقم به ۱۲ میلیون تن رسیده بود. استان خوزستان با خرید بیش از ۷۰۰ هزار تن، همچنان پیشرو در تحویل گندم است.

چالش‌های اصلی
۱. قیمت‌گذاری نامناسب
قیمت خرید تضمینی گندم در سال جاری ۲۰,۵۰۰ تومان برای هر کیلوگرم گندم معمولی و ۲۱,۰۰۰ تومان برای گندم دوروم تعیین شده است. با این حال، کشاورزان و کارشناسان این رقم را با توجه به افزایش هزینه‌های تولید (مانند قیمت کود، سم، ماشین‌آلات و دستمزد کارگران) ناکافی می‌دانند. رئیس بنیاد ملی گندمکاران خواستار افزایش قیمت به حداقل ۲۴,۰۰۰ تومان شده و هشدار داده است که در صورت عدم تجدیدنظر، وابستگی به واردات گندم افزایش خواهد یافت.
۲. تأخیر در پرداخت‌ها
تأخیر در واریز وجوه خرید تضمینی به حساب کشاورزان، یکی از مشکلات ساختاری است. این تأخیرها موجب کاهش نقدینگی و ناتوانی کشاورزان در تأمین نهاده‌های فصل بعد شده است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که کشاورزان به دلیل فشار مالی، به فروش محصول به دلالان یا تغییر الگوی کشت روی آورده‌اند.
۳. تأثیرات محیطی
خشکسالی و کاهش بارندگی نه تنها تولید گندم را کاهش داده، بلکه کیفیت محصول را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در برخی استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان، کشاورزان مجبور به برداشت زودهنگام گندم سبز برای استفاده به عنوان علوفه شده‌اند.

سیاست‌های حمایتی و راهکارها
بیمه فراگیر گندم:
برای نخستین بار، صندوق بیمه محصولات کشاورزی، گندم را به عنوان محصول پرخطر تحت پوشش بیمه فراگیر قرار داده است. این طرح با بودجه ۱۲,۰۰۰ میلیارد تومانی، بدون نیاز به پرداخت حق بیمه از سوی کشاورزان، تمامی زمین‌های زیر کشت را شامل می‌شود.
اصلاح قیمت خرید تضمینی:
پیشنهاد شده است کمیسیون کشاورزی مجلس موضوع بازنگری قیمت را در قالب طرح اصلاحی پیگیری کند. بودجه سال ۱۴۰۴ برای این تغییرات کافی تشخیص داده شده است3.
افزایش ذخایر استراتژیک:
با توجه به کاهش تولید داخلی، برنامه‌ریزی برای واردات ۲ تا ۳ میلیون تن گندم به منظور تأمین ذخایر استراتژیک در دستور کار قرار دارد.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، خرید تضمینی گندم در ایران با وجود چالش‌های جدی، همچنان به عنوان ابزاری حیاتی برای حفظ خودکفایی نسبی و حمایت از کشاورزان خرده‌پا عمل می‌کند. با این حال، تعیین قیمت منصفانه، پرداخت به‌موقع، و مدیریت بحران‌های محیطی نیازمند هماهنگی بیشتر بین نهادهایی مانند وزارت جهاد کشاورزی، شورای قیمت‌گذاری، و مجلس است.
در کوتاه‌مدت، افزایش قیمت خرید تضمینی و تسریع در پرداخت‌ها می‌تواند انگیزه کشاورزان را برای تولید بیشتر تقویت کند. در بلندمدت نیز سرمایه‌گذاری در فناوری‌های آبیاری و توسعه ارقام مقاوم به خشکی ضروری به نظر می‌رسد. بدون این اقدامات، خطر افزایش واردات و کاهش امنیت غذایی کشور را تهدید خواهد کرد.

پایگاه خبری DA1news: بیمه محصولات کشاورزی به عنوان یکی از ابزارهای مهم مدیریت ریسک در بخش کشاورزی، نقش حیاتی در کاهش خسارات ناشی از بلایای طبیعی، نوسانات قیمتی و سایر مخاطرات ایفا میکند. در ایران، با توجه به تنوع اقلیمی و آسیب پذیری بالای کشاورزان در برابر حوادثی مانند سیل، خشکسالی و سرمازدگی، توسعه نظام بیمه کشاورزی به یک ضرورت تبدیل شده است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، بیمه محصولات کشاورزی نه تنها امنیت شغلی کشاورزان را افزایش میدهد، بلکه نقش کلیدی در توسعه پایدار بخش کشاورزی ایفا میکند. با این حال، تحقق پوشش ۱۰۰ درصدی نیازمند رفع چالشهای مالی، بهبود سیستم پرداخت غرامت و استفاده از فناوریهای نوین است. برنامه های آینده مانند بیمه اجباری و توسعه بیمه کل مزرعه، امیدوارکننده به نظر میرسند و میتوانند الگویی برای سایر مناطق کشور باشند.

این مقاله به بررسی محصولات تحت پوشش بیمه، چالشها و برنامه های آینده در این حوزه میپردازد.

محصولات تحت پوشش بیمه
بر اساس گزارش های رسمی، ۱۷۶ نوع محصول کشاورزی شامل محصولات زراعی، باغی، دامی، طیور و آبزیان تحت پوشش صندوق بیمه کشاورزی قرار دارند. از جمله این محصولات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– محصولات استراتژیک: گندم، جو، ذرت، برنج، چغندرقند و دانه های روغنی که در برنامه هفتم توسعه، بیمه اجباری برای آنها پیش بینی شده است.
– گیاهان دارویی: با حمایت کامل دولت، ۱۰۰ درصد حق بیمه این محصولات توسط ستاد اجرایی فرمان امام پرداخت میشود.
– محصولات باغی و دامی: شامل باغات میوه، زنبورداری و دام های سبک و سنگین که بخشی از آنها تحت پوشش بیمه قرار میگیرند.

 خطرات تحت پوشش
بیمه محصولات کشاورزی عمدتاً خطرات طبیعی را پوشش میدهد، از جمله:
– بلایای جوی: سیل، تگرگ، خشکسالی، سرمازدگی و توفان.
– آفات و بیماریها: اگرچه در برخی موارد، خسارات ناشی از آفات تحت پوشش قرار نمیگیرد.
– حوادث غیرمترقبه: مانند آتش سوزی و سرقت محصولات.

خطرات اقتصادی مانند نوسانات قیمت یا افزایش هزینه های تولید معمولاً تحت پوشش بیمه نیستند، مگر در شرایط خاص با مداخله دولت.

روشهای محاسبه حق بیمه
حق بیمه بر اساس سه روش اصلی تعیین میشود:
۱. هزینه تولید: محاسبه بر اساس هزینه های کاشت، داشت و برداشت که در ایران رایج ترین روش است.
۲. نسبتی از بازده محصول: در این روش، ارزش محصول بر اساس پیش بینی قیمت بازار محاسبه میشود و بیشتر در کشورهای با ثبات اقتصادی استفاده میشود.
۳. وام اعطایی به کشاورز: بخشی از وام دریافتی کشاورز به عنوان حق بیمه در نظر گرفته میشود.

در شهرستان زنجان، مطالعه ای نشان داد که نرخ حق بیمه برای محصولاتی مانند گندم در سطح پوشش ۷۵ درصد، حدود ۲۰.۹ درصد است که نسبت به بیمه های سنتی مقرون به صرفه تر است.

آمارها و عملکرد فعلی
– پوشش بیمه ای: تنها حدود ۴۰ درصد از محصولات کشاورزی ایران تحت پوشش بیمه قرار دارند، اما هدفگذاریها برای رسیدن به پوشش ۱۰۰ درصدی محصولات استراتژیک در برنامه هفتم انجام شده است.
– پرداخت غرامت: در سال زراعی گذشته، حدود ۵,۸۵۰ میلیارد تومان غرامت به کشاورزان پرداخت شد که ۷۴ درصد آن مربوط به خسارات خشکسالی و سرمازدگی بود.
– سهم دولت: به طور متوسط ۶۰ تا ۸۵ درصد حق بیمه توسط دولت پرداخت میشود. برای مثال، در بخش گیاهان دارویی سهم دولت ۱۰۰ درصد است.

چالشها و راهکارها
– تأخیر در پرداخت غرامتها: کشاورزان به دلیل تأخیر در دریافت خسارت، اعتماد کمتری به نظام بیمه دارند.
– کمبود منابع مالی: صندوق بیمه کشاورزی برای پوشش ۱۰۰ درصدی محصولات، نیازمند افزایش ۴.۵ برابری اعتبارات است.
– فرهنگسازی: نیاز به آموزش و ترویج مزایای بیمه برای جلب مشارکت بیشتر کشاورزان.

راهکارهای پیشنهادی شامل استفاده از فناوریهای نوین مانند اپلیکیشن های رصد زمین (مثل «آباد») برای کاهش خطای انسانی و افزایش شفافیت، و همچنین همکاری با شرکتهای دانش بنیان برای بهبود سیستم آمارگیری است.

چشم انداز آینده
– اجرای بیمه اجباری: برای محصولات استراتژیک مانند گندم و دانه های روغنی از سال زراعی جدید.
– توسعه بیمه کل مزرعه: این روش که در شهرستان زنجان آزمایش شده، با پوشش درآمد کل مزرعه (به جای تک محصول) هزینه های اجرایی را کاهش داده و برای کشاورزان مقرون به صرفه تر است.
– افزایش پوشش گیاهان دارویی: با حمایت کامل دولت، این بخش بهعنوان یک فرصت اقتصادی جدید برای کشاورزان معرفی شده است.