بهره‌وری سبز؛ راه نجات کشاورزی در قرن بیست و یکم
پایگاه خبری داوان نیوز: همزمان با آماده‌سازی جهان برای کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP30) در برزیل، کشاورزی به عنوان یکی از ارکان اصلی مقابله با تغییرات اقلیمی و تضمین امنیت غذایی جهانی شناخته می‌شود. این گزارش با استناد به دیدگاه‌های شرکت پیشرو در فناوری کشاورزی، «سینجنتا»، و داده‌های معتبر بین‌المللی، به بررسی چالش‌های کنونی و ارائه پنج راهکار نوآورانه برای تحول سیستم‌های غذایی می‌پردازد. تمرکز اصلی بر افزایش بهره‌وری در زمین‌های کشاورزی موجود، احیای اکوسیستم‌های تخریب‌شده و توسعه فناوری‌های مقاوم در برابر اقلیم است تا از تبدیل کشاورزی از بخشی مشکل‌زا به بخشی راه‌حل‌ساز اطمینان حاصل شود.
به گزارش بخش بین الملل داوان نیوز؛ بر اساس گزارش هیئت بین‌الدولی تغییرات اقلیمی (IPCC)، بخش کشاورزی مسئول ۲۲ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی است. با پیش‌بینی افزایش جمعیت جهان به ۱۰ میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰، فشار بر سیستم‌های غذایی برای تولید بیشتر افزایش می‌یابد. با این حال، گسترش اراضی کشاورزی به بهای نابودی جنگل‌ها و مراتع، بحران اقلیمی را تشدید خواهد کرد. به گفته «پترا لاوکس»، مدیر ارشد پایداری سینجنتا، راه حل، نه در توسعه اراضی جدید، بلکه در «بهره‌برداری بهینه از هر هکتار کشاورزی موجود» از طریق فناوری و نوآوری نهفته است.
چالش بنیادین: شکاف بهره‌وری (Productivity Gap)
داده‌های اخیر عمق این چالش را نشان می‌دهند:
* بر اساس گزارش دانشگاه ویرجینیا تک (۲۰۲۵)، نرخ رشد بهره‌وری کشاورزی جهانی در سال ۲۰۲۵ تنها ۰.۷۶ درصد بود.
* در مقابل، تقاضا برای محصولات کشاورزی تا سال ۲۰۳۱ سالانه بیش از ۱ درصد رشد خواهد داشت.
* برای تأمین نیازهای غذایی پایدار تا سال ۲۰۵۰، نرخ رشد بهره‌وری باید به طور متوسط به ۲ درصد در سال برسد.
یک مطالعه Deloitte (۲۰۲۴) نیز تأکید می‌کند که ۵۰ درصد از بهبود مورد نیاز در عرضه مواد غذایی و ۴۰ درصد از کالری اضافی مورد نیاز جهان، باید از طریق «نوآوری، فناوری و بهبود بهره‌وری شتاب‌یافته» تأمین شود.
پنج راهکار نوآورانه برای کشاورزی پایدار
سینجنتا با شناسایی این شکاف، پنج راهبرد کلیدی را به عنوان نقشه راه برای تحول کشاورزی ارائه می‌دهد:
۱. احیای زمین‌های تخریب‌شده: استفاده از تکنیک‌های نوآورانه ترمیم خاک و شیوه‌های کشاورزی پایدار برای بازگرداندن حاصلخیزی به زمین‌های بایر و تبدیل آن‌ها به دارایی‌های مولد.
۲. توسعه گونه‌های مقاوم در برابر اقلیم: پیشبرد روش‌های اصلاح نژاد برای تولید محصولاتی که به آب کمتر نیاز دارند، در برابر آفات و بیماری‌ها مقاومت طبیعی دارند و در شرایط تنش‌های اقلیمی عملکرد خود را حفظ می‌کنند.
۳. افزایش بهره‌وری با فناوری و محصولات مبتنی بر طبیعت: استفاده از راه‌حل‌های بیولوژیک (مانند میکروارگانیسم‌های مفید و عصاره‌های گیاهی) و گسترش کشاورزی دقیق برای استفاده هدفمند و کم‌خطر از نهاده‌ها.
۴. ترویج شیوه‌های احیاکننده: اجرای روش‌هایی مانند کشت محصولات پوششی، حداقل خاک‌ورزی و مدیریت مواد آلی برای بهبود سلامت خاک، افزایش ترسیب کربن و در نهایت، افزایش عملکرد.
۵. مقیاس‌پذیری از طریق نوآوری: تمرکز بر توسعه فناوری‌هایی که می‌توانند به صورت اقتصادی و عملی برای کشاورزان در هر مقیاسی قابل اجرا باشند.
نمونه عملی: ابتکار عمل در برزیل و پاراگوئه
سینجنتا تعهد خود را در عمل از طریق برنامه‌هایی مانند REVERTE® در برزیل نشان داده است. هدف این برنامه، احیای ۱ میلیون هکتار از زمین‌های تخریب‌شده در زیست‌بوم «سرادو» است. این ابتکار با همکاری سازمان حفاظت از طبیعت (The Nature Conservancy) و با هدف ارائه گزینه‌ای سودآور به کشاورزان برای افزایش تولید—بدون نیاز به تخریب پوشش گیاهی بومی—طراحی شده است. پروژه‌ای مشابه نیز اخیراً در پاراگوئه راه‌اندازی شده است.
افق پیشرو: نقشه راه COP30 و گفت‌وگوی تخصصی
سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) قصد دارد در COP30 یک نقشه راه جدید برای سیستم‌های غذایی ارائه دهد که نوآوری نقش محوری در آن خواهد داشت. در حاشیه این کنفرانس، سینجنتا با همکاری نشریه «اکونومیست»، یک میزگرد تخصصی با عنوان «کشاورزی برای آینده: افزایش بهره‌وری کشاورزی ضمن محافظت از سیاره» برگزار خواهد کرد. این جلسه به بررسی راه‌حل‌های مالی، سیاستی و عملیاتی برای مقیاس‌پذیری کشاورزی پایدار خواهد پرداخت.
کنفرانس COP30 در برزیل، فرصتی تاریخی برای قرار دادن کشاورزی در قلب راه‌حل‌های اقلیمی است. با ترکیب نوآوری‌های فناورانه، احیای اکوسیستم‌ها و تمرکز بر افزایش بهره‌وری پایدار، می‌توان به آینده‌ای امیدوارکننده دست یافت؛ آینده‌ای که در آن کشاورزی نه تنها جهان را تغذیه می‌کند، بلکه به ترمیم سیاره نیز کمک می‌نماید.
ترجمه: مجید میری