تجهیزات آبیاری؛ جایگزینی واردات، افزایش صادرات
پایگاه خبری داوان نیوز: صنعت تولید سامانه‌های آبیاری در ایران، همگام با تاکید بر خودکفایی و افزایش بهره‌وری در کشاورزی، شاهد رشد کیفی و کمی قابل توجهی بوده است. این رشد مرهون فعالیت شرکت‌های داخلی پیشرو و اجرای سیاست‌های استانداردسازی توسط نهادهای مرتبط است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی (DA1news): ایران به‌سرعت به سمت جایگزینی واردات و افزایش صادرات تجهیزات آبیاری پیش می‌رود. تمرکز شرکت‌ها بر توسعه فناوری‌های هوشمند (مانند سیستم‌های مبتنی بر IIoT) و بهینه‌سازی مصرف آب (تا ۶۰٪ صرفه‌جویی) است. گزارش پیش رو نگاهی دارد به شرکت های پیشرو داخلی فعال در تولید تجهیزات و سامانه‌های آبیاری؛
شرکت‌های پیشرو در عرصه تولید داخلی:
۱. گروه صنعتی باران‌پاش:
به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین تولیدکنندگان، محصولات متنوعی از قبیل قطره‌چکان‌های فشار (PC)، لوله‌های پلی‌اتیلن، نوارهای آبیاری و سیستم‌های آبیاری تحت فشار با کیفیت بالا تولید می‌کند. تمرکز این شرکت بر نوآوری و تطابق با شرایط اقلیمی ایران است.
۲. شرکت دشت سبز کاسپین:
شناخته‌شده برای تولید سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی کامل (Full Package). محصولات این شرکت با استقبال کشاورزان به‌ویژه در استان‌های شمالی و مرکزی روبرو شده و بر مقاومت در برابر آب‌های با املاح بالا تاکید دارد.
۳. هلدینگ آبیاران:
با تنوع محصولی گسترده شامل لوازم جانبی آبیاری (اتصالات، فیلترها، شیرآلات) و سیستم‌های نوین، نقش مهمی در تامین زنجیره کامل آبیاری داخلی ایفا می‌کند. توسعه سیستم‌های هوشمند آبیاری از اولویت‌های این شرکت است.
۴. شرکت بهین‌آب پویان:
تخصص اصلی در طراحی و تولید سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک و قرقره‌ای (گان) دارد. محصولات آن با توجه به نیاز مزارع بزرگ و کشت‌زارهای مکانیزه توسعه یافته‌اند.
۵. شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا:
ده‌ها شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه آبیاری هوشمند (Smart Irrigation) با استفاده از سنسورهای رطوبت خاک، هواشناسی و کنترل از راه دور، در حال ظهور هستند که نویدبخش تحول در مدیریت دقیق آب هستند.
در ادامه، فهرست گسترده‌تری از شرکت‌های تولیدکننده سامانه‌های آبیاری در ایران، همراه با حوزه‌های تخصصی و دستاوردهایشان ارائه می‌شود. این شرکت‌ها بر اساس تخصص در تولید تجهیزات سنتی، فناوری‌های نوین، و استانداردسازی دسته‌بندی شده‌اند:
تولیدکنندگان تجهیزات آبیاری تحت فشار و قطره‌ای (سنتی)
– پایا بسپار آریا (ویسپار):
تولید لوله، اتصالات، و شیرآلات پلیمری با ظرفیت بالا از سال ۱۳۸۶. تمرکز بر تجهیزات مقاوم در برابر آب‌های شور و شرایط اقلیمی ایران .
– موج مهر آرمان یزد:
تولید نوارهای آبیاری قطره‌ای پلاک‌دار با فناوری نانو و استانداردهای اروپایی (فعال از ۱۳۹۵) .
– الوند مکش:
تولید تجهیزات آبیاری تحت فشار با کیفیت بالا و قیمت مناسب از سال ۱۳۸۰. کلیه محصولات دارای گواهی‌های ملی .
– فرات پلیمر:
تخصص در تولید دیسک‌های شیاردار، سرشلنگی‌ها، و فیلترهای آبیاری با قیمت رقابتی .
– میرآب اصفهان:
تولید لوله‌های پلی‌اتیلن (سایز ۱۶–۶۳۰ میلی‌متر) و نوارهای آبیاری (تیپ) با گواهی‌های متعدد از جمله ISO 9001، OHSAS 18001، و تاییدیه جهاد کشاورزی (گرید A) .
– طراح گستر آب آرا:
تامین کننده بیش از ۳۰ برند داخلی و خارجی، تولید ماشین‌های آبیاری قرقره‌ای بهینه‌سازی شده برای اقلیم ایران، و طراحی ایستگاه‌های پمپاژ هوشمند .
– صنایع پلیمر آبشار آذربایجان (روان پلاست):
تولید تجهیزات مطابق با استانداردهای ملی از سال ۱۳۹۳ .
شرکت‌های پیشرو در تولید لوله و اتصالات پلی‌اتیلن
– گروه صنعتی کشاورز:
شامل شرکت‌های پلی‌اتیلن کشاورز (لوله‌های آبرسانی و گازرسانی) و بنیز پلیمر پارس (نوارهای آبیاری پلاک‌دار). دارنده گواهی ISO 17025 و آزمایشگاه آکرودیته همکار سازمان استاندارد .
– شرکت P.E.S:
تولیدکننده لوله‌های پلی‌اتیلن سایز بزرگ (تا ۲۴۰۰ میلی‌متر) برای صنایع نفت، گاز، و آبرسانی. تنها تولیدکننده لوله‌های تک‌جداره بزرگ در خاورمیانه .
– شرکت تعاونی نوژان:
تامین کننده پمپ‌ها، سیستم‌های فیلتراسیون، و لوله‌های پلی‌اتیلن منطبق بر استانداردهای جهانی .
شرکت‌های فناوری‌محور و آبیاری هوشمند
– فناوران سامانه‌های راهبردی شریف:
توسعه سیستم‌های آبیاری هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا (IIoT) با قابلیت پایش رطوبت خاک، کنترل از راه دور پمپ‌ها، و تحلیل داده‌ها توسط هوش مصنوعی .
– تجهیزات هوشمند آبان:
ارائه کیت‌های آبیاری خودکار برای باغچه‌ها و گلخانه‌ها با قابلیت تنظیم برنامه‌ریزی زمانی و کنترل از راه دور .
– کشت و صنعت لتکا:
تامین تجهیزات آبیاری هوشمند با استانداردهای CE اروپا و DIN آلمان برای گلخانه‌ها و مزارع صنعتی .
شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا
– آرسیس قطران:
بزرگترین تولیدکننده نوارهای آبیاری قطره‌ای در اندازه‌های متنوع با ضمانت یک فصل زراعی .
– بهین‌آب پویان:
طراحی سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک و قرقره‌ای (گان) برای مزارع بزرگ .
– شرکت فن‌آوری توحیدی آرمانشهر:
ارائه راه‌حل‌های اتوماسیون آبیاری برای گلخانه‌ها شامل سنسورهای دما، رطوبت، و کنترل کیفیت آب .
جدول مقایسه‌ای شرکت‌های برتر:
| نام شرکت | تخصص اصلی | ویژگی‌های کلیدی | گواهی‌ها |
| میرآب اصفهان | لوله‌های پلی‌اتیلن | آزمایشگاه آکرودیته، تولید نوار تیپ | ISO 9001, OHSAS 18001 |
| طراح گستر آب آرا | ماشین‌های قرقره‌ای | بهینه‌سازی اقلیمی، قیمت رقابتی | تاییدیه وزارت جهاد |
| فناوران سامانه شریف | آبیاری هوشمند (IIoT) | پایش بلادرنگ، تحلیل هوش مصنوعی | — |
| گروه صنعتی کشاورز | لوله و نوار آبیاری | آزمایشگاه همکار استاندارد، ضمانت ۱۰ ساله | ISO 17025 |
| پایا بسپار آریا | اتصالات پلیمری | مقاومت در برابر آب‌های شور | استانداردهای ملی |
استانداردسازی؛ محور ارتقای کیفیت و اعتماد
سازمان ملی استاندارد ایران: با تدوین و اجباری کردن استانداردهای ملی (ISIRI) برای قطعات اصلی سامانه‌های آبیاری (مانند لوله‌ها، قطره‌چکان‌ها، آب‌پاش‌ها، اتصالات و فیلترها)، گام بلندی در جهت حذف محصولات بی‌کیفیت و تضمین دوام و عملکرد بهینه برداشته است.
موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی (وابسته به وزارت جهاد کشاورزی): نقش کلیدی در آزمون و تایید صلاحیت (Certification) محصولات تولیدی داخلی و وارداتی بر اساس استانداردهای ملی ایفا می‌کند. اعطای “گواهی تایید صلاحیت فنی” به محصولات واجد شرایط، معیار مهمی برای کشاورزان در انتخاب شده است.
انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم و سیستم‌های آبیاری: این انجمن با همکاری نهادهای دولتی، در هماهنگی و نظارت بر اجرای استانداردها توسط اعضا و معرفی تولیدکنندگان معتبر به بازار فعال است.
تاثیرات مثبت:
کاهش وابستگی: کاهش چشمگیر واردات قطعات و سیستم‌های ساده آبیاری.
ارتقای بهره‌وری آب: محصولات استاندارد داخلی امکان مدیریت دقیق‌تر آب را فراهم کرده‌اند.
رشد صادرات: محصولات باکیفیت و منطبق با استانداردهای ملی، راهی بازارهای منطقه شده‌اند.
حمایت از کشاورز: دسترسی به محصولات با کیفیت تضمین‌شده و قیمت مناسب‌تر نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی.
چالش‌ها و چشم‌انداز:
تداوم نظارت: نیاز به نظارت مستمر بر اجرای استانداردها در تمام سطوح تولید و بازار.
توسعه استانداردهای نوین: ضرورت تدوین استانداردهای پیشرفته‌تر برای سیستم‌های هوشمند و اتوماسیون.
تامین مواد اولیه باکیفیت: بهبود پایدار کیفیت مواد اولیه (مانند پلی‌اتیلن گرید آبیاری) برای تضمین کیفیت نهایی.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، همکاری مثبت شرکت‌های تولیدی متعهد و نهادهای ناظر در مسیر استانداردسازی، صنعت تولید سامانه‌های آبیاری ایران را به سمت جایگزینی کامل واردات، افزایش کیفیت و نقش‌آفرینی بیشتر در صرفه‌جویی آب کشاورزی سوق داده است. آینده این صنعت در گرو تداوم این روند و تمرکز بر فناوری‌های نوین آبیاری است.