پایگاه خبری داوان نیوز: در سومین گردهمایی سراسری اعضای هیأت علمی و محققان مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر محی‌الدین پیرخضری، رئیس این مؤسسه، بر لزوم تحول راهبردی در بخش باغبانی با تکیه بر دانش، فناوری و ارقام سازگار تأکید کرد.

به گزارش داوان نیوز، پیرخضری با مرور دستاوردهای دهه‌های گذشته، تصریح کرد: «طی حدود ۱۵ سال گذشته، حاصل تلاش پژوهشگران، معرفی ۱۲۶ رقم جدید از ۱۴ گونه باغی بوده است. این در حالی است که بخشی از مشکلات کنونی ما، ناشی از مسن بودن باغات، فرسودگی ارقام، و پایین بودن سطح دانش فنی است.»

وی مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بخش باغبانی را «مازاد تولید در برخی محصولات»، «نفوذ پایین دانش فنی»، «خلأ قانونی»، «ضعف استانداردهای تولید و سلامت»، «سرمایه‌گذاری محدود»، «سن بالا و سواد کم بهره‌برداران»، «ضعف مکانیزاسیون»، «ضایعات بالا» و «تحریم‌ها» برشمرد.

رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، راه‌حل برون‌رفت از این شرایط را تدوین طرح‌های پژوهشی پاسخ‌محور و پایدار دانست و اظهار داشت: «باید از پژوهش‌های مستقل عبور کنیم. ما معتقدیم با یک برنامه پنج‌ساله منسجم پژوهشی می‌توانیم چراغ راه توسعه حداقل ۲۵ ساله این بخش باشیم.»

توسعه ارقام سازگار و معرفی محصولات جدید
دکتر پیرخضری «توسعه ارقام سازگار با تنش‌های محیطی نظیر گرمازدگی و سرمازدگی» را از اولویت‌های کلیدی عنوان کرد و به موفقیت‌هایی مانند کشت بلوبری اشاره نمود: «کشت بلوبری از سال ۱۳۹۷ آغاز شد و اکنون به یکی از اقتصادی‌ترین کشت‌ها تبدیل شده به‌طوری که ارزش اقتصادی آن به ۹۶ دلار در هر کیلوگرم می‌رسد. همچنین فناوری سایبان با اجرای ده‌ها پروژه در سطح کشور، اثرات مثبتی در کاهش تنش، خسارت و مصرف آب داشته است.»

وی با اشاره به خلأهای قانونی در این حوزه، از پیگیری «لایحه نظام باغبانی» و «الگوی کشت محصولات باغی» با همکاری مجلس شورای اسلامی خبر داد و افزود: «برای محصولات مهم، نیازمند استانداردهای مشخص تولید و صادرات هستیم.»

ضرورت توجه به داده‌ها، ذخایر ژنتیکی و آموزش
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی بر لزوم «تحلیل دقیق داده‌ها» (مانند داده‌های مصرف آب در استان‌های مختلف)، «حفاظت و بهره‌برداری از ذخایر ژنتیکی غنی کشور (با ارزشی بیش از ۳۰ میلیارد تومان)» و «تغییر شیوه‌های آموزش» تأکید کرد و گفت: «با توجه به میانگین سنی ۵۶ سال و سطح سواد محدود بسیاری از بهره‌برداران، باید به سمت تربیت نیروهای متخصص و توسعه شرکت‌های خدمات تخصصی (مانند سمپاشی) حرکت کنیم. این امر هم اشتغال‌زاست و هم مصرف را بهینه می‌کند.»

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، دکتر پیرخضری در پایان، با قدردانی از محققان، ابراز امیدواری کرد با عزمی جمعی و برنامه‌ای منسجم، بخش باغبانی کشور گام‌های استواری در مسیر افزایش پایداری، راندمان و ارزش اقتصادی بردارد.

پایگاه خبری داوان نیوز: پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری ایران با دستیابی به فناوری پیشرفته «کشت بافت»، گام بلندی برای نجات ارقام نادر خرما و تولید انبوه نهال‌های باکیفیت میوه‌های گرمسیری برداشته است.

به گزارش داوان نیوز، دکتر مجید امانی، عضو هیئت علمی و مدیر برنامه‌ریزی و پشتیبانی این پژوهشکده، در حاشیه گردهمایی سالانه موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور، در گفتگو با خبرنگار ما، گفت: پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، با سه گروه پژوهشی «به‌نژادی و ژنتیک»، «فناوری تولید» و «مدیریت فناوری پس از برداشت» و با بهره‌مندی از ۱۴ عضو هیئت علمی، به عنوان یکی از مراکز تحقیقاتی پیشرو در این حوزه فعالیت می‌کند.

امانی، گستره فعالیت‌های میدانی این پژوهشکده را شامل ایستگاه‌های تحقیقاتی در استان‌های خرماخیز از بوشهر تا سیستان و بلوچستان برشمرد و افزود: ایستگاه‌های تحقیقاتی در شبانکاره (بوشهر)، جهرم (فارس)، حاجی‌آباد و میناب (هرمزگان)، بمپور و زابل (سیستان و بلوچستان) و همچنین ایستگاه تخصصی میوه‌های گرمسیری چابهار و ایستگاه تحقیقات خرمای میناب، ماموریت‌های پژوهشی در مناطق مختلف را پوشش می‌دهند.

دستاوردهای فناورانه و برنامه‌های آینده

دکتر امانی به دستاوردهای قابل توجه در حوزه کشت بافت اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، تولید نهال کشت‌بافتی آناناس (رقم ام.بی.تی) و نیز تولید نهال ارقام موز والری و ناین در این پژوهشکده محقق شده و آزمایشگاه‌های ما توانایی تولید انبوه نهال‌های کشت‌بافتی موز، آناناس و دراگون‌فروت را دارا هستند.

وی از آغاز پروژه تولید نهال کشت‌بافتی خرما در دو سال گذشته خبر داد و ابراز امیدواری کرد: انشالله در آینده‌ای نزدیک به پروتکل کامل تولید خرمای کشت‌بافتی با ارقام بومی کشور نیز دست خواهیم یافت.

مدیر برنامه‌ریزی پژوهشکده، تحقیقات گسترده روی دیگر میوه‌های گرمسیری مانند انبه، چیکو، نارگیل و تمبرهندی در استان‌های هرمزگان و جنوب کرمان را نیز یادآور شد و افزود: نتایج مطلوبی از این پژوهش‌ها حاصل شده و امیدواریم با توسعه این تحقیقات به ویژه در مورد پاپایا و موز، یافته‌ها به مرحله تولید انبوه و کاربردی برسد.

حفظ ذخایر ژنتیکی و ارقام در معرض انقراض خرما

دکتر امانی با تاکید بر تنوع بی‌نظیر بیش از ۴۶۰ رقم ثبت‌شده خرما در ایران، یکی از ماموریت‌های کلیدی پژوهشکده را حفظ و جلوگیری از انقراض ارقام قدیمی و نادر بومی عنوان کرد. وی تصریح کرد: با استفاده از تکنیک کشت بافت، می‌توان ارقام نادر و در معرض خطر مانند برخی ارقام دیررس در خوزستان یا رقم «ربیع» در سیستان و بلوچستان را حفظ و تکثیر کرد.

وی افزود: این فناوری همچنین امکان تکثیر و ارائه ارقام تجاری خارجی سازگار‌شده مانند مجول (مراکش) یا ارقام با کیفیت بومی مانند پیارم (ایران) را به کشاورزان فراهم می‌آورد.

ارقام شاخص خرما در ایران

این مقام پژوهشی در ادامه به معرفی برخی ارقام شاخص خرما در کشور پرداخت و گفت: ارقامی مانند «خضراوی» در خوزستان برای مرحله خارک، «استعمران» به عنوان یک رقم تجاری بین‌المللی با کیفیت عالی در مرحله رطب و تمبر، و «آدامسی» آبادان با قابلیت انبارداری بالا و مطلوبیت برای مصرف عمومی، از جمله ذخایر ارزشمند ژنتیکی کشور هستند.

وی «دیری» را به عنوان یک رقم خشک با‌کیفیت و بومی ایران نام برد که حتی در شرایط سخت مانند دوران دفاع مقدس مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه نیز مورد اقبال است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، گفتنی است پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری با تمرکز بر پژوهش‌های کاربردی و استفاده از فناوری‌های نوین مانند کشت بافت، در مسیر افزایش بهره‌وری، حفظ ذخایر ژنتیکی ملی و توسعه پایدار بخش کشاورزی مناطق گرمسیری کشور گام برمی‌دارد. دستیابی به پروتکل کامل تولید نهال خرما از طریق کشت بافت، افق جدیدی را در توسعه نخلستان‌های ایران و حفظ ارقام اصیل خواهد گشود.

پایگاه خبری داوان نیوز: رضا آزادی از دستیابی به دانش فنی تولید بذر هیبرید سبزیجات مهمی مانند گوجه‌فرنگی، خیار و فلفل خبر داد و این موفقیت علمی را گام بلندی برای کاهش وابستگی ۹۵ درصدی و خروج سالانه ۳۰۰ میلیون دلار ارز از کشور اعلام کرد.

به گزارش خبرنگار ما، در حاشیه گردهمایی سالانه موسسه تحقیقات علوم باغبانی، دکتر رضا آزادی گنبد رئیس پژوهشکده گلخانه و محیط های کنترل شده، با اعلام اینکه «دیگر نباید بارگذاری جدیدی روی منابع آب و انرژی انجام داد، از تدوین سند ملی توسعه گلخانه‌ها بر اساس شعار «هر قطره آب، بیشترین ارزش» خبر داد و به تشریح مهم‌ترین دستاوردها و برنامه‌های این پژوهشکده پرداخت.

وی فعالیت‌های پژوهشکده را در دو سطح «موضوعات حاکمیتی» و «موضوعات فنی» دسته‌بندی کرد. در حوزه حاکمیتی، محور اصلی، اجرایی کردن «سند ملی گلخانه‌ها» است که با هدف توسعه آگاهانه و مبتنی بر معیارهای چندبعدی، پس از دو سال تعامل با نهادهای مختلف وزارتخانه‌ای، امروز رونمایی شد.

آینده‌پژوهی و شناسایی اولویت‌ها
دکتر آزادی به تدوین برنامه «آینده‌پژوهی» بر اساس منابع انسانی و شناسایی مشکلات جامعه کشاورزی اشاره کرد. وی از اقدام پژوهشکده در نامه‌نگاری با محققین سراسر کشور برای دریافت اولویت‌های تحقیقاتی مرتبط با گلخانه و محیط‌های کنترل‌شده خبر داد که منجر به دسته‌بندی و تمرکز بر پروژه‌های کلان شده است.

جهش در خوداتکایی تولید بذر هیبرید
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های فنی عنوان شده، «خوداتکایی تولید بذر هیبرید» بود. رئیس پژوهشکده با اشاره به وابستگی ۹۵ درصدی و سالانه حدود ۳۰۰ میلیون دلاری کشور در این حوزه، مشکلات ناشی از واردات (از جمله ورود چمدانی و عدم اطمینان به کیفیت) را برشمرد. وی با بیان اینکه هر چند حرکت در این عرصه با تاخیر آغاز شده، از دستاوردهای قابل توجه همکارانش در طول ۱۲ سال اخیر خبر داد و اعلام کرد: «امروز، چندین رقم بذر هیبرید فلفل دلمه‌ای، خیار و گوجه‌فرنگی به جامعه کشاورزی کشور معرفی شده و خطوط خالص‌سازی شده نیز آماده ارائه به بخش‌های دولتی و خصوصی برای تولید هیبرید هستند.» وی ابراز امیدواری کرد با حمایت بیشتر تصمیم‌سازان، همانند صنایع دیگر، شاهد شتاب بیشتر در این عرصه حیاتی باشیم.

توسعه پایدار گلخانه‌ها با شعار بهره‌وری حداکثری
دکتر آزادی توسعه گلخانه‌ها را مبتنی بر شعار افزایش بهره‌وری آب و انرژی دانست. وی تاکید کرد: «تمام تمرکز ما بر این است که هیچ بارگذاری جدیدی بر منابع آب و انرژی کشور تحمیل نشود. شعار ما این است: هر مترمکعب آب و هر کیلوکالری انرژی، با کشت چه محصولی چقدر ارزش اقتصادی ایجاد می‌کند.» بر این اساس، الگوی کشت بهینه به تفکیک شهرستان‌ها تدوین شده است.

توسعه سایبان‌ها؛ فناوری در دسترس و منطقی
وی از استقبال گسترده از توسعه «سایبان‌ها» به عنوان یک فناوری در دسترس، منطقی و قابل تعمیم در کشور خبر داد و گفت با برگزاری کارگاه‌های ترویجی در استان‌ها، شاهد پذیرش خوب این فناوری هستیم.

دعوت از بخش خصوصی برای مشارکت در تجاری‌سازی
رئیس پژوهشکده گلخانه و محیط های کنترل شده با اشاره به نقش کلیدی بخش خصوصی در تجاری‌سازی، از تمامی فعالان این حوزه دعوت کرد تا در قالب مشارکت برای «نفوذ در بازار» و با استفاده از سازوکارهایی مانند پرداخت رویالتی، از دانش فنی و دستاوردهای پژوهشکده، به ویژه در حوزه تولید بذر هیبرید، بهره ببرند. وی تصریح کرد: «بازار بزرگی با ۹۵ درصد وابستگی وجود دارد و ما آماده همکاری برای در اختیار گذاشتن دانش فنی هستیم.»

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، دکتر آزادی با قدردانی از تولیدکنندگان داخلی بذر هیبرید در بخش خصوصی، بر ضرورت حمایت همه‌جانبه تصمیم‌گیران از تولید داخلی بذر، چه در بخش خصوصی و چه دولتی، تاکید کرد.