پرونده ویژه
کارزار سخت تأمین نهادهها؛ از میز مذاکره تا زمین کشاورزی
پایگاه خبری داوان نیوز: تصور کنید که در میانه یک نبرد نابرابر ایستادهاید؛ نبردی که نتیجهاش سرنوشت سفرههای میلیونها ایرانی را تعیین میکند. از یک سو، کشاورزانی که با دستان پرزحمتشان، امید به بار نشستن زمین را در دل میپرورانند و از سوی دیگر، کمبودهایی که مانند موریانه، پایههای تولید را میجوند. اینجا، داستان “طلای سیاه” کشاورزی ایران است؛ داستان کود و سمومی که باید به موقع و باکیفیت به دست کشاورز برسند، اما در پیچ و خم تحریمها، بوروکراسی و نوسان قیمتها، راه به مزرعه نمییابند. این گزارش، روایت گرههایی است که بر گلوی کشاورزی ایران تنگ شده و راهحلهایی که میتواند دوباره جان را به رگهای این زمینها جاری کند.
جواد احمدی، گزارشگر داوان نیوز: در کشاورزی مدرن، کود و سموم دو نهاده حیاتی محسوب میشوند که کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی به صورت مستقیم به تأمین به موقع و مناسب آنها وابسته است. در شرایط کنونی ایران که با تورم افسارگسیخته و محدودیتهای بینالمللی مواجه است، بررسی چالشهای پیش روی بخش دولتی و خصوصی در تأمین این نهادهها از اهمیت ویژهای برخوردار است. دیدارهای انجمنهای واردکنندگان و تولیدکنندگان کود و سم کشور با خانم جلیلیمقدم، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، نشاندهنده عزم جدی برای حل این معضلات است. این گزارش به بررسی عمیق این چالشها، پیامدهای آن برای کشاورزان و راهکارهای ممکن برای عبور از این بحران میپردازد.
چالشهای پیش روی بخش دولتی
۱. محدودیتهای بینالمللی و تحریمها
تحریمهای بینالمللی دسترسی به بازارهای جهانی و واردات مواد اولیه با کیفیت را با مشکل مواجه ساخته است. این محدودیتها نه تنها بر واردات مستقیم محصولات نهایی تأثیر گذاشته، بلکه دسترسی به فناوریهای روز و دانش فنی مورد نیاز برای تولید داخلی را نیز محدود کرده است. همانطور که شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرده، موضوعات محیطزیستی نباید تحت تأثیر تحریمها قرار گیرد، زیرا مستقیماً با سلامت و کیفیت زندگی مردم مرتبط است .
۲. موانع قانونی و بوروکراسی اداری
فرآیندهای طولانی و پیچیده اداری برای صدور مجوزهای تولید و واردات، از سرعت و چابکی لازم در پاسخگویی به نیازهای فصلی کشاورزی جلوگیری میکند. همچنین نبود ثبات در سیاستگذاریها و تغییرات مکرر در قوانین و مقررات، برنامهریزی بلندمدت را برای فعالان این عرصه دشوار ساخته است.
۳. چالشهای نظارتی و کنترل کیفیت
نبود سیستمهای نظارتی کارآمد و یکپارچه منجر به ورود محصولات تقلبی و غیراستاندارد به بازار شده است. همچنین پایش ناکافی بر توزیع و مصرف کود و سموم در سطح کشور، اجرای سیاستهای کلان را با مشکل مواجه ساخته است.
چالشهای بخش خصوصی
۱. مشکلات تأمین مالی و افزایش هزینهها
نوسانات شدید نرخ ارز و تورم لجامگسیخته، برنامهریزی مالی برای واردکنندگان و تولیدکنندگان را غیرممکن ساخته است. همچنین دسترسی محدود به منابع مالی ارزانقیمت و افزایش نرخ سود بانکی، سرمایهدرگردش مورد نیاز برای واردات و تولید را به شدت کاهش داده است.
۲. اختلال در زنجیره تأمین بینالمللی
مشکلات در انتقال پول به فروشندگان خارجی و تأخیر در حمل و نقل بینالمللی به دلیل محدودیتهای تحریمی، زنجیره تأمین را با اختلال جدی مواجه کرده است. همچنین رقابت با خریداران از سایر کشورها که با محدودیتهای مشابه مواجه نیستند، موقعیت خریداران ایرانی را در بازارهای جهانی تضعیف کرده است.
۳. چالشهای داخلی در تولید و توزیع
فرسودگی خطوط تولید و ناکارآمدی تکنولوژیکی در واحدهای تولید داخلی، کیفیت و کمیت محصولات را محدود ساخته است. همچنین سیستمهای توزیع ناکارآمد باعث ایجاد شکاف بین تولیدکننده و مصرفکننده نهایی شده است.

تأثیر چالشها بر کشاورزان و بهرهبرداران
۱. فشار اقتصادی و کاهش سودآوری
افزایش شدید قیمت کود و سموم، هزینه تولید را برای کشاورزان به میزان قابل توجهی افزایش داده است. همچنین نوسانات قیمتی و کمبودهای دورهای، امکان برنامهریزی برای فصل کشت را از کشاورزان سلب کرده است.
۲. مخاطرات کیفیت و سلامت محصولات
استفاده از نهادههای نامطمئن و بیکیفیت به دلیل کمبود محصولات استاندارد، سلامت محصولات کشاورزی و در نتیجه سلامت مصرفکنندگان را به خطر انداخته است. همانطور که شینا انصاری تأکید کرده، استفاده از نهادههای شیمیایی باید در حد مجاز و بر اساس استانداردها انجام شود تا سلامت محصولات و حفظ منابع آب و خاک تضمین شود .
۳. تهدید امنیت غذایی کشور
کاهش کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی به دلیل مشکلات تأمین نهادهها، در بلندمدت امنیت غذایی کشور را با مخاطره مواجه میسازد. همچنین کاهش انگیزه کشاورزان برای ادامه فعالیت، خالی شدن روستاها و کاهش سطح زیر کشت را در پی خواهد داشت.
راهکارها و برنامههای آینده
۱. راهکارهای فناورانه و نوآورانه
توسعه کودهای زیستی و ارگانیک میتواند وابستگی به واردات را کاهش داده و آثار منفی زیستمحیطی را بکاهد. همانطور که در پژوهشی درباره تأثیر فرمولاسیون ارزانقیمت کود زیستی تهیهشده از سودوموناس پوتیدا نشان داده شد، این کودها میتوانند رشد گیاه را به طور چشمگیری افزایش دهند . همچنین هوشمندسازی کشاورزی و استفاده از فناوریهای نوین میتواند مصرف بهینه این نهادهها را ممکن سازد. همانطور که در گزارش پایگاه خبری داوان نیوز اشاره شده، هوشمندسازی این حوزه از اولویتهای اصلی دولت دانسته شده است .
۲. راهکارهای سیاستی و نهادی
اصلاح الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه میتواند مصرف نهادهها را بهینه کند. همچنین تقویت همکاریهای منطقهای و بینالمللی میتواند راهی برای دور زدن محدودیتها باشد. همانطور که وزیر جهاد کشاورزی بر تقویت همکاریهای منطقهای، به ویژه در حوزههای آبخیز مشترک با همسایگان تأکید کرده است .
۳. راهکارهای مدیریتی و نظارتی
سادهسازی فرآیندهای اداری و حذف بوروکراسیهای زائد میتواند سرعت تأمین و توزیع نهادهها را افزایش دهد. همچنین استقرار سیستم رهگیری و ردیابی میتواند بر کیفیت و کمیت محصولات از تولید تا مصرف نظارت کند.
۴. راهکارهای مالی و اقتصادی
تثبیت نرخ ارز ترجیحی برای واردات نهادههای اساسی میتواند به ثبات بازار کمک کند. همچنین حمایتهای هدفمند از کشاورزان خردهپا میتواند فشار اقتصادی بر آنان را کاهش دهد.
جدول خلاصه چالشها و راهکارهای پیش رو

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، چالشهای پیش روی تأمین کود و سموم کشاورزی در ایران، پیچیده و چندبعدی است و راه حل برونرفت از این بحران، نیازمند عزم ملی و همکاری همه جانبه تمامی ذینفعان است. بخش دولتی باید با سیاستگذاری شفاف و کارآمد، زمینه را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کند. بخش خصوصی نیز باید با بهرهگیری از فناوریهای نوین و تقویت توان تولید داخلی، وابستگی به بیرون را کاهش دهد. کشاورزان نیز به عنوان حلقه پایانی این زنجیره، باید با آموزش و توانمندسازی، مصرف بهینه و منطقی این نهادهها را فراگیرند.
همانطور که وزیر جهاد کشاورزی اشاره کرده، راه حل چالشهای پیچیده پیشرو در رویکرد یکپارچه، مشارکتی و دانشبنیان نهفته است. تنها از طریق چنین رویکردی میتوان از چالشهای کنونی عبور کرد و به آیندهای پایدار برای کشاورزی ایران دست یافت. آیندهای که در آن امنیت غذایی، سلامت جامعه و حفاظت از محیط زیست به صورت همزمان و متوازن تأمین شود.
پرونده ویژه
چالشهای کشاورزی؛ گذار به راهبردهای پیشنگر
معاون برنامهریزی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، در حاشیه رویداد «درهای باز» این موسسه، با مرور یک قرن فعالیت این نهاد، تأکید کرد: امروز گیاهپزشکی کشور در خط مقدم مقابله با تغییرات اقلیمی و تأمین امنیت غذایی قرار دارد.
پایگاه خبری داوان نیوز: همزمان با تشدید تهدیداتی چون تغییرات اقلیمی و ظهور آفات نوپدید، معاون موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور از تمرکز این نهاد بر «راهبردهای دانشبنیان و پیشنگر» برای گذار از چالشهای موجود خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری داوان نیوز، دکتر علی عامری ساهویی، معاون برنامهریزی و پشتیبانی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، در حاشیه رویداد ملی «درهای باز» این موسسه، با اشاره به سابقه یکصدساله این موسسه، آن را نماد تبدیل دانش به راهکارهای عملی و پایدار در کشاورزی کشور دانست.
دکتر عامری ساهویی در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه موسسه، تأکید کرد: موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور با بیش از یک قرن فعالیت مستمر و پرافتخار، نه تنها مرجع ملی تحقیقات سلامت گیاهان و مدیریت آفات و بیماریهاست، بلکه نمادی از تبدیل دانش به راهکارهای عملی پایدار محسوب میشود. جایگاه این موسسه در تولید علم، هدایت تصمیمسازیها و پشتیبانی علمی از بخش کشاورزی، کلیدی و بیبدیل است.
معاون برنامهریزی موسسه، مهمترین چالشهای حال حاضر حوزه گیاهپزشکی را تغییرات اقلیمی، جابهجایی عوامل خسارتزا، ظهور آفات و بیماریهای نوپدید، افزایش مقاومت به سموم و افول تنوع زیستی برشمرد و افزود: این چالشها ساختاری و درهمتنیده هستند. پاسخ به آنها مستلزم گذار به راهبردهای دانشبنیان، پیشنگر و پایدار است؛ مسیری که موسسه با تمرکز بر پایش علمی، مدیریت تلفیقی آفات، کنترلهای زیستی و فناوریهای نوین بهطور جدی دنبال میکند.
برنامهریزی؛ پل ارتباطی علم و اجرا
دکتر عامری ساهویی درباره نقش برنامهریزی و پشتیبانی در این مسیر، توضیح داد: برنامهریزی و پشتیبانی، پیشران اثربخشی پژوهش است. با همراستاسازی مأموریتهای علمی، سرمایه انسانی، منابع و زیرساختها تلاش میکنیم پژوهشها مستقیماً در خدمت حل مسائل واقعی بخش کشاورزی قرار گیرند و فاصله علم تا اجرا به حداقل برسد.
وی در جمعبندی مسیر پیش روی موسسه اظهار داشت: مسیر پیش رو، مسیر مرجعیت علمی، پاسخگویی نهادی و نوآوری است. موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور با تکیه بر دانش انباشته و نیروی انسانی متخصص، آماده است تا نقش راهبردی خود را در ارتقای سلامت گیاهان، تضمین امنیت غذایی و تحقق توسعه پایدار کشور با اثربخشی بیشتری ایفا کند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، با یک قرن فعالیت، علم را به ابزار عملی برای مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی، مقابله با تغییرات اقلیمی و تولید محصولات سالم و پایدار تبدیل کرده است.
پرونده ویژه
انتقال تجربه به نسل آینده در «روز درهای باز»
تأمین «غذای بیشتر و سالمتر» با تکیه بر پژوهشهای بومی؛ دستاوردی که مقام مسئول مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی، انتقال آن به نسل آینده مدیران و کارشناسان را در رویداد «درهای باز» این مؤسسه حیاتی خواند.
پایگاه خبری داوان نیوز: دکتر حسین نجفی، معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافتههای مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، با تشریح برنامههای این مؤسسه در راستای تأمین امنیت غذایی و مقابله با تهدیدات نوین، بر ضرورت انتقال دانش به نسل آینده مدیران و کارشناسان کشور تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار ما، دکتر حسین نجفی در حاشیه برگزاری «رویداد ملی درهای باز» مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری داوان نیوز، این رویداد را فرصتی برای آشنایی کارشناسان و مدیران آینده کشور با دستاوردها و فعالیتهای تحقیقاتی یکی از قدیمیترین مؤسسات تحقیقاتی حوزه کشاورزی دانست.
وی با بیان اینکه این مؤسسه مأموریت اصلی خود را «تحقیق برای توسعه و پاسخگویی به چالشهای گیاهپزشکی کشور» قرار داده است، اظهار داشت: در راستای تحقق امنیت غذایی و شعار تأمین غذای بیشتر و سالمتر، فعالیتهای گستردهای در زمینه پیشگیری از گسترش آفات، بیماریها و علفهای هرز مهاجم، مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی بر ظهور آفات جدید، کنترل باقیمانده سموم در محصولات غذایی و توسعه مبارزه بیولوژیک در حال انجام است.
معاون پژوهش مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی، «انتقال یافتههای تحقیقاتی» را رکن دوم مأموریت این مؤسسه عنوان کرد و افزود: هدف ما نفوذ دانش و انتقال دستاوردها به بهرهبرداران، کارشناسان، مدیران و سیاستگذاران بخش کشاورزی است. این امر از طریق برنامههایی مانند «روز مزرعه»، «روز انتقال یافتهها»، تدوین نشریات و دستورالعملهای کاربردی و نیز برگزاری دورههای آموزشی متنوع برای کلینیکهای گیاهپزشکی محقق میشود. کلینیکها به عنوان پل ارتباطی مستقیم با کشاورزان، نقش کلیدی در کاهش مشکلات این بخش دارند.
دکتر نجفی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به حضور میهمانان در «ساختمان تنوع زیستی»، خاطرنشان کرد: این بخش نقش بسیار مهم و اساسی در پایداری تولیدات کشاورزی ایفا میکند. امیدواریم با آشنایی دانشجویان و آیندهسازان کشور با فعالیتهای ما، رسالت انتقال تجربیات به نسل آینده به خوبی انجام شود.
وی در پایان تصریح کرد که محققان این مؤسسه در ستاد مرکزی و ۲۸ استان کشور، به طور مستمر در حال شناسایی، مطالعه و ارائه راهحل برای چالشهای ارسالی از اقصی نقاط ایران هستند.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، رویداد ملی «روز درهای باز» مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور با حضور جمعی از دانشجویان، پژوهشگران و کارشناسان بخش کشاورزی برگزار شد. این رویداد با هدف آشنا کردن مخاطبان با فعالیتها، مأموریتها و دستاوردهای این مؤسسه در حوزه مدیریت عوامل خسارتزای کشاورزی ترتیب یافته بود.
پرونده ویژه
نبرد علمی با «زوال بلوط» در جنگلهای زاگرس
رئیس مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور هشدار داد: تغییرات اقلیمی، جنگلهای زاگرس را در معرض هجوم «آفات نوظهور» و تشدید پدیده «زوال بلوط» قرار داده است. وی از شناسایی عوامل این بیماری و تدوین دستورالعملهای مقابلهای مبتنی بر روشهای کمخطر و بیولوژیک خبر داد و بر لزوم عزم ملی برای نجات این عرصههای طبیعی تأکید کرد.
پایگاه خبری داوان نیوز: دکتر محمدرضا صفرنژاد، رئیس مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، با اشاره به تحقیقات گسترده این مؤسسه در حوزه مدیریت آفات و بیماریهای جنگلی، از تدوین دستورالعملهای مقابله با «زوال بلوط» در جنگلهای زاگرس خبر داد.
به گزارش داوان نیوز، صفرنژاد در حاشیه برگزاری رویداد ملی «درهای باز» در این مؤسسه، با بیان اینکه تغییرات اقلیمی از جمله افزایش دما و کاهش بارندگی منجر به بروز آفات و بیماریهای نوظهور در عرصههای طبیعی و کشاورزی شده است، گفت: یکی از مهمترین چالشهای کنونی، پدیده زوال بلوط در جنگلهای زاگرس است که از حدود ۱۵ سال گذشته شایع شده است.
وی با تأکید بر پیشینه تحقیقاتی مؤسسه در این حوزه، افزود: «خوشبختانه پیش از گسترش این عارضه، تحقیقاتی توسط متخصصانی مانند مرحوم دکتر عبادی و دکتر میرابوالفتحی در مؤسسه انجام شده و عوامل مؤثر در بروز آن شناسایی شده بود. این پیشزمینه علمی باعث شد پس از همهگیری بیماری، با برنامهریزی بهتر و دستورالعلملهای کاربردی وارد عمل شویم.»
رئیس مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور خاطرنشان کرد: مقابله با بیماریها در عرصههای طبیعی به دلیل حساسیت اکوسیستم و محدودیت در دسترسی و انجام عملیات، بسیار پیچیدهتر از حوزه کشاورزی است. به همین دلیل، رویکرد ما در جنگلهای زاگرس مبتنی بر استفاده از سموم کمخطر با منشأ گیاهی و روشهای مبارزه بیولوژیک بوده است.
صفرنژاد با اشاره به موفقیتهای مشابه در کنترل بیماریهایی مانند «زوال مرکبات»، گفت: دستورالعملهای جامع مقابله با زوال بلوط به بخش اجرا ابلاغ شده و امیدواریم با همکاری دستگاههای مرتبط و جوامع محلی، بتوانیم این پدیده را به شکل ملی مدیریت کنیم.
وی در ادامه با هشدار نسبت به گسترش آفات و بیماریهای نوظهور ناشی از تغییرات اقلیمی در سراسر جهان، تصریح کرد: برخی آفات که پیش از این به دلیل شرایط سرد قادر به فعالیت نبودند، امروزه با گرمتر شدن زمستانها به راحتی زمستانگذرانی کرده و خسارات جدی ایجاد میکنند. خوشبختانه با پشتوانه علمی و پیشبینیهای انجامشده، برنامههای مدونی برای رویارویی با این چالشها در سالهای آینده تدوین شده است.
رئیس مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور در پایان با تأکید بر اولویتبندی پژوهشهای مسئلهمحور، گفت: با تشکیل شوراهای راهبردی و تعامل مستمر با بخش اجرا، مسائل اصلی حوزه کشاورزی و منابع طبیعی احصا و برای آنها راهحلهای علمی و کاربردی مبتنی بر تجربیات بیش از ۱۰۰ ساله مؤسسه ارائه میشود. هدف نهایی، تأمین امنیت غذایی و حفظ محیط زیست در برابر تهدیدات نوین است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، رویداد ملی «درهای باز» با هدف انتقال دستاوردهای تحقیقاتی و آشنایی دانشجویان و کارشناسان با مأموریتهای مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور برگزار شد.
-
دانستنی ها10 ماه پیشکسب و کار؛ شرایط ورود به شغل سم فروشی چیست؟
-
اقتصاد1 ماه پیشتغییر پارادایم در اقتصاد کشاورزی؛ از محدودیت منابع تا سازوکارهای نوین توسعه
-
آموزش9 ماه پیشگام به گام با کاشت نهال های کشت بافتی خرمای مجول (قسمت اول؛ انتخاب زمین)
-
اسلایدر8 ماه پیشروش های کشت، صادرات و استان های فعال در کشت تنباکو
-
پرونده ویژه2 هفته پیشنقطه سرخط؛ «دادههای معتبر»، پایان عصر حدس و گمان
-
بازرگانی1 سال پیشآیا قیمت کود یارانه ای را می دانید؟
-
دانستنی ها4 ماه پیشتاریخچه نارنگی، این میوهی ملس محبوب
-
اسلایدر1 ماه پیشهمایش ملی «تغییر اقلیم»؛ یافتن راهکارهای مدیریت پایدار

